Journal or Publication Title:

Կոմիտասի թանգարան-ինստիտուտի տարեգիրք = Komitas museum-institute yearbook

Date of publication:

2020

Volume:

Ե

ISBN:

978–9939–9206–9–6

Additional Information:

Երնջակյան Լիլիթ

Other title:

Բազմալեզվությունը և ինքնությունը հայ աշուղական ավանդույթում Կոմիտասի դրույթների լույսի ներքո

Contributor(s):

Պատ. խմբ.՝ Տաթևիկ Շախկուլյան

Abstract:

The multilingual works by Armenian bards have not been fully evaluated within the framework of Armenian national musical studies. The bards’ foreign nicknames, the terminology used by them and the overall tendency to ascribe their foreign language songs to Muslim culture have given rise to controversial and somewhat reserved statements. The aim of this paper is to elucidate the multilingual legacy of the Armenian bards from the perspective of multilayered interpretations of the concept of identity, as a focal point in modern ethnomusicology. The examination of this specific phenomenon of Armenian bard art in the light of Komitas’s views provides a fresh insight into the negative connotations found in Komitas’s statements, making it possible to reveal its significance in a broader historical–political and cultural context. The national musical identity paradigm developed by Komitas being in tune with the ideology of the time, was incompatible with the activity of bards, who composed in different Eastern languages. Nonetheless, it is worth mentioning that his comparative research and the choice of samples for some unpublished works are beyond his theorizations of national aesthetic values and orientation. The highlighted issues have their prehistory in the foundations of cultural policy developed in the last period of the Ottoman Empire and have since been subject to discussions, mainly in reference to the musical culture of Anatolia. The dismissal of objective bases of and reasons for cultural realities results in the continuous circulation of biased theories in modern research studies. It can be claimed that multilingualism and translanguaging tendencies available in Armenian ashugh art, conditioned by hystorical political circumstances, greatly stimulated the spread and popularity of their songs. This phenomenon promoted and retained Armenian ashugh identity distinguishing their poetic art and mission in a broader matrix of all Eastern tradition.
Հայ աշուղների բազմալեզու ստեղծագործությունն ազգային երաժշտական մշակույթի անտեսված ոլորտներից է եղել: Աշուղների օտար մականուններն ու օգտագործած եզրաբանությունը, նրանց ստեղծած օտարալեզու երգերը մահմեդական մշակույթին վերագրելու միտումն առիթ են տվել տարակարծությունների ու սկզբունքային վերապահումների: Հոդվածը լուսաբանում է հայ աշուղների բազմալեզու ժառանգությունը արդի էթնոերաժշտագիտության մեջ կիրառվող ինքնության դրույթի բազմանիստ մեկնությունների դիտակետից: Հայ աշուղների արվեստում առկա այս առանձնահատուկ երևույթի քննությունը կոմիտասյան դրույթների լույսի ներքո պարզաբանում է նաև հայ աշուղական և քաղաքային ժողովրդական երգարվեստի նկատմամբ Կոմիտասի ունեցած հակասական և անորոշ վերաբերմունքը՝ առաջադրելով այդ արվեստի վերաարժևորումը պատմաքաղաքական և մշակութային առավել լայն համատեքստում: Հայկական ազգային ինքնության կոմիտասյան հարացույցը՝ հիմնված ֆոլկլորի և եկեղեցական երաժշտության վրա, համահունչ XIX–XX դարերում տիրապետող ազգային գաղափարախոսության տեսություններին, անհամատեղելի էր տարբեր արևելյան լեզուներով ստեղծագործող հայ աշուղների գործունեության հետ: Այսուհանդերձ, Կոմիտաս Վարդապետի համեմատական երաժշտագիտական աշխատանքներն ու որոշ անավարտ երկերի համար ընտրած նյութերը հատում են ազգային գեղագիտական արժեքների ու կողմնորոշումների նրա տեսական ձևակերպումների սահմանները: Առաջադրված հարցադրումներն ինքնանպատակ չեն, դրանք իրենց նախապատմությունն ունեն Օսմանյան կայսրության վերջին շրջանում ձևավորվող մշակութային քաղաքականության հիմունքներում և շարունակությունը` հատկապես անցյալ դարավերջից աշխուժացած ազգային ինքնության նոր ընկալումների և նոր չափանիշների քննարկումներում` կենտրոնացած Անատոլիայի երաժշտական մշակույթի վրա: Մշակութային իրողությունների օբյեկտիվ հիմքերի և դրդապատճառների անտեսումը հանգեցնում է կողմնակալ տեսությունների շարունակական շրջանառմանը ժամանակակից գիտական հետազոտություններում: Պատմաքաղաքական հանգամանքներով պայմանավորված՝ հայ աշուղական դպրոցների կազմավորումը Մերձավոր Արևելքի և Կովկասի տարբեր մշակութային կենտրոններում նպաստելով եռալեզու, քառալեզու ստեղծագործությանն ու միջլեզվական կիրառություններին՝ մեծապես խթանել է նաև հայ աշուղների երգերի հանրահռչակմանն ու տարածմանը: Երևույթը նպաստել է նաև հայ աշուղական ինքնության պահպանմանը՝ զատորոշելով նրանց երաժշտաբանաստեղծական արվեստն ու առաքելությունը ընդհանուր արևելյան ավանդույթում:

Table of contents:

ԳԼՈՒԽ Դ. Կոմիտաս և ժողովրդական երաժշտություն
CHAPTER IV: Komitas And Folk Music

Place of publishing:

Երևան, Բեռլին, Հալլե

Publisher:

Կոմիտասի թանգարան-ին-տ. հրատ.

Format:

pdf

Extent:

էջ 262-292

Identifier:

oai:arar.sci.am:270883