Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:

Կոմիտասի թանգարան-ինստիտուտի տարեգիրք = Komitas museum-institute yearbook

Հրապարակման ամսաթիվ:

2020

Հատոր:

Ե

ISBN:

978–9939–9206–9–6

Լրացուցիչ տեղեկություն:

Արևշատյան Աննա

Այլ վերնագիր:

Մանրուսման գրքերը և արվեստը Կոմիտասի ուսումնասիրությունների լույսի ներքո

Աջակից(ներ):

Պատ. խմբ.՝ Տաթևիկ Շախկուլյան

Ամփոփում:

The X–XIV centuries are considered to be a highly flourishing period of the melismatic singing style of Armenian spiritual music. At the end of the XI century, a new type of chant collection – the Book of Manrusum emerged, in which the melismatic singing was predominant (it is comparable to the calophonic style in Byzantium). This collection reflected the new trends and realities of the spiritual music of the time. A number of medieval authors also used the phrase “the art of Manrusum”. One of the sections of Komitas’s first musical essay “Armenian Church Modes” (1894) was dedicated to the art of Manrusum and the Books of Manrusum. Komitas described Manrusum as a combination of performing and theoretical knowledge and touched upon the melodies of Manrusum, their classifications, and so on. Komitas’s observations were a guide for further researchers. However, until now the Books of Manrusum or Xazgirk‘s (the books, written with xaz notation) are the least studied medieval Armenian collections due to the esoteric nature of the art of Manrusum and the problem of interpretation of xaz. After Komitas, in spite of a number of difficulties, N. Tahmizyan, myself, A. Tamrazyan, and others have referred to this collection. It became clear that the Book of Manrusum is a typical example of the so–called practical theory of medieval music theory. All the facts indicate that the Books of Manrusum generalize the traditions of melismatic singing style and its doctrine.
X–XIV դդ. հայ հոգևոր երգարվեստի զարդոլորուն երգաոճի բարձրագույն ծաղկման շրջանն են: Զարդոլորուն երգաոճի գերակայության պայմաններում, որը համադրելի է բյուզանդական երաժշտության կալոֆոնիկ ոճի հետ, XI դարի վերջից երևան է գալիս երգչական ժողովածուի բոլորովին նոր տեսակ` Մանրուսման գիրքը: Այն արտացոլում է այդ ժամանակվա հոգևոր երգարվեստում ձևավորված նոր միտումներն ու իրողությունները: Մի շարք միջնադարյան հեղինակներ կիրառում են նաև «մանրուսման արվեստ » արտահայտությունը: Կոմիտասի «Հայոց եկեղեցական եղանակները » (1894) առաջին երաժշտագիտական հոդվածի ամենածավալուն բաժինը նվիրված է Մանրուսման արվեստին և Մանրուսման գրքերին ։ Նա մանրուսումը բնորոշել է որպես կատարողական և տեսական գիտելիքների որոշակի հանրագումար, անդրադարձել է մանրուսման եղանակներին, դրանց դասակարգմանը, տարբեր նրբություններին և այլն: Կոմիտասի դիտարկումները ուղեցույց են հանդիսացել հետագա ուսումնասիրողների համար: Մանրուսման արվեստի էզոթերիկ բնույթով և խազերի վերծանության խնդրով պայմանավորված՝ առ այսօր Մանրուսման գրքերը կամ Խազգրքերը հայ միջնադարյան երգչական ժողովածուներից ամենաքիչ հետազոտվածն են: Կոմիտասից հետո տվյալ ժողովածուի ուսումնասիրման տարբեր ասպեկտներին դիմել են Ն. Թահմիզյանը, տողերիս հեղինակը, Ա. Թամրազյանը և ուրիշներ: Ուսումնասիրություններից պարզ է դառնում, որ Մանրուսման գիրքը միջնադարյան երաժշտական տեսության այսպես կոչված գործնական տեսության տիպական նմուշ է: Մանրուսման գրքերն ընդհանրացնում են զարդոլորուն երգաոճի և դրան վերաբերող ուսմունքի ավանդույթները, որոնք հարատևել են ընդհուպ մինչև XVII դ. ներառյալ:

Բովանդակություն:

ԳԼՈՒԽ Գ. Կոմիտաս և միջնադարյան երաժշտություն
CHAPTER III: Komitas And Medieval Music

Հրատարակության վայրը:

Երևան, Բեռլին, Հալլե

Հրատարակիչ:

Կոմիտասի թանգարան-ին-տ. հրատ.

Ձևաչափ:

pdf

Չափեր:

էջ 237-251

Նույնացուցիչ:

oai:arar.sci.am:270881