Journal or Publication Title:

Խ․ Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարան․ Հայագիտական հանդես

Date of publication:

2022

Number:

1 (55)

ISSN:

1829-0531

Official URL:

click here to follow the link

Additional Information:

Алоян Левон, Aloyan Levon

Other title:

Творческая история и отзывы на роман «Торос Левони» ; The story of creation and the reception of the novel―Toros, son of Levon‖ by Tserents

Corporate Creators:

Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարան

Coverage:

110-120

Abstract:

Սույն հոդվածում անդրադարձել ենք Ծերենցի «Թորոս Լևոնի» պատմավեպի ստեղծագործական պատմության մանրամասներին և ժամանակակիցների ու հետագա ուսումնասիրողների արձագանքներին: Վեպի ստեղծագործական պատմության մանրամասների առումով անգնահատելի արժեք են ներկայացնում վիպասանի դստեր՝ Թագուհի Շիշմանյանի նամակները, որոնցից ի հարկի կատարել ենք մեջբերումներ: Վեպում տիրապետողը վառ հայրենասիրությունն է: Մարդկային բոլոր հատկանիշները ձուլվում կամ հակադրվում են այդ գաղափարին: Հերոսները բաժանվում են երկու մասի՝ հայրենիքին նվիրված անձնվեր մարդիկ և կենտրոնախույս ձգտումներով համակված հայրենիքի թշնամիներ: Պատմական դեպքերի մի մասը հեղինակը վերապատմում է, առանց կոնկրետացնելու այն մարդկային փոխհարաբերությունների մեջ: Քիչ են օգտագործված պատմական այն աղբյուրները, որոնք նյութ են ծառայում այդ ժամանակաշրջանի Կիլիկիայի ժողովրդի կենցաղի, բարքերի նկարագրության համար: Ժամանակակիցները վեպի մասին արտահայտվել են ջերմ և ընգծել հեղինակի տաղանդը պատմական վեպ ստեղծելու գործում: Թորոսի կերպարը հմայել է նրանց որպես հայրենասիրական և հումանիստական գաղափարներով տոգորված անձնավորություն: Ստ. Պալասանյանը, ճիշտ է նկատել, երբ ասել է, թե քիչ կպատահի այդ վեպի նման իր ժամանակին գրված ու հրատարակված գիրք: «Թորոս Լևոնի» վեպն, ինչպես իր ժամանակին նշում էր Հովհ. Թումանյանը, այսօր էլ մնում է հայրենասիրության և ժողովրդասիրության վառ օրինակ մեր սերունդների համար:
В этой статье мы коснулись деталей творческой истории исторческого романа Церенца «Торос Левони» и отзывам современников и дальнейших исследователей. В контексте изучения творческой истории романа бесценны письма дочери писателя Тагухи Шишманяна, из которых приведены в случаи надобности цитаты. В романе господствует явркий патриотизм. Человеческие все качества соединяются и противостоят этой идее. Герои разделяются на два лагеря: самоотвержанные приверженцы родине и проникшие центробежными идеями противники родины. Некоторые исторические реалии автор пересказывает, невникая в них о сути человеческих взаимоотношений. В романе мало использываны те исторические источники, которые могут быть полезны для описания жизнедеятельности народа Киликии. Современники о романе оставили теплые отзывы, обозначив талант автора в деле сотворения романа. Образ Тороса их пленила как персонажа, который окрылен патриотическими и гуманистическими идеями. Правильно подметил Ст. Паласанян, когда сказал, что мало встречаются произведения, которые были своевременно созданы и изданы. Роман «Торос Левони», как в свое время обозначил О. Туманян, и сейчас остается ярким знаменем патриотичности и человеколюбия для наших поколений.
The following article discusses Tserents’s ―Toros, Son of Levon‖ historical novel’s story of creation and reception by contemporary and later scholars who studiedit. The letters of the author’s daughterTaguhiShishmanian that are occasionally quoted in the article, are an invaluable source telling the story of the novel’s creation.It should be noted that the idea of patriotism lies at the core of the novel. All human traits either comply or contradict to it. The characters of the novel are divided into two groups: devoted patriots on the one hand, and foes of the motherland, on the other. Some historical facts are retold by the narrator without providing concrete details on human relationships. The novel is short of historical resources which describe the way of life, the culture, and the habits of the Cilicians of the time.Tserents’scontemporariestalked positively about the novel, highlighting the talent of the author, who was able to create a historical novel. Toros’s character was widely admired for his patriotic and humanistic traits. StepanPalasanyan noted that one can come across few such novels that were written and published at the right time. HovhannesTumanyan once mentioned that ―Toros, Son of Levon‖ is a vivid example of patriotism and humanism for the new generation.

Place of publishing:

Երևան

Format:

pdf

Identifier:

oai:arar.sci.am:361647

Digitization:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան