Publication Details:

2019թ.-ից խմբագրությունը գտնվում է Ստեփանակերտում, տպագրվում է Երևանում:

Journal or Publication Title:

Դպրատուն: Գիտական հոդվածների ժողովածու=Дпратун: Сборник научных статей=Dpratun: Collection of scientific articles

Date of publication:

2022

Volume:

2 (14)

ISSN:

2579-2733

Additional Information:

Кумунц Мгер, Kumunts Mher

Other title:

Мовсес Хоренаци в истории Степаноса Орбеляна, в «Письме» Газара Фарпеци и в сказаниях ; Movses Khorenatsi in the History of Stepanos Orbelian, in the "Letter"of Gazar Parpetsi and in the Traditions

Corporate Creators:

Ստեփանակերտի «Գրիգոր Նարեկացի» համալսարան

Abstract:

Ս. Օրբելյանի «Սյունիքի պատմությունը» Սյունիքի քերթողական դպրոցի լավագույն ստեղծագործություններից է, որտեղ ներկայացված է նաև Պետրոս եպիսկոպոսը։ Ս. Օրբելյանը չի ներկայացնում Մ. Խորենացու ծննդյան, մահվան և կյանքի հետ կապված մանրամասները։ Կասկածից վեր է, որ Պետրոս եպիսկոպոսը եղել է Մ. Խորենացու աշակերտը և կրթությունը ստացել Սյունիքում։ Այս փաստը կարող է նպաստել Մ. Խորենացու կյանքին վերաբերող որոշ հարցերի պարզաբանմանը։ Ս. Օրբելյանը հաստատում է, որ դպրոցի ամենահայտնի ներկայացուցիչը, կամ գուցե նույնիսկ հիմնադիրը Մ. Խորենացին է։ Համոզված ենք, որ Ղ. Փարպեցին «Թուղթ Վահան Մամիկոնյանի մասին» աշխատանքում խոսում է Մովսես Խորենացու մասին, որին անվանել է «երանելի փիլիսոփա», ինչը հաստատվում է Ստեփանոս Օրբելյանի կողմից։ Շատ հաճախ Մ. Խորենացու ծննդյան և մահվան վայրերը սահմանվում են բանավոր ավանդուզրույցներով, սակայն անտեսվել են բանավոր այն զրույցները, որոնք պահպանվել են Սյունիքում։ Այստեղ բերված բանավոր պատմությունները վերաբերում են Մ. Խորենացու կյանքին և ստեղծագործությանը։ Սյունիքի ավանդազրույցներում պահպանված տեղեկություններն իրենց ժամանակագրական, տեղագրական և այլ նշանակություններով համընկնում են Ղ. Փարպեցու տեղեկություններին։ Պահպանվել են տեղանուններ, հուշարձաններ և այլ զրույցներ, որոնք հիմք են տալիս ենթադրելու, որ Մ. Խորենացին իր կյանքի վերջին տարիներն անցկացրել է Սյունիքում, որտեղ, ինչպես կարծում են, ծնվել է։
«История Сюника» С. Орбеляна одна из лучших работ Сюникской школы созидающей (кертогакан, քերթողական), где епископом Петросом представлен также М. Хоренаци. С. Орбелян не представил подробностей относитьелно рождения, жизни и смерти М. Хоренаци. Нет сомнений, что епископ Петрос был учеником М. Хоренаци и получил образование в Сюнике. Этот факт может способствовать освешению некоторых вопросов, связанных с жизнью М. Хоренаци. С. Орбелян подтвердил, что самым знаменитым представителем, или может даже основателем школы является М. Хоренаци. Мы уверены, что Г. Фарпеци в своём труде «Письмо к Ваану Мамиконяну» говорит о М. Хоренаци. Г. Фарпеци назвал его «блаженным философом», что подтверждает С. Орбелян. Часто места рождения и смерти М. Хоренаци определяют по сказаниям, но игнорированы те сказания, которые сохранились в Сюнике. Собранные наши устные истории относятся к жизни и деятельности М. Хоренаци. Сохраненные в сказаниях сведения по своим хронологическим, топографическим и другум значениям совпадают со сведениями Г. Фарпеци. Сохранилось топонимы, памятники и другая информация, которые дают основание считать, что последние годы жизни М. Хоренаци провёл в Сюнике, где, как думают, он и родился.
S. Orbelian's "History of Syunik" is one of the best works of the Syunik school of poetry (qertokh, քերթող), where Bishop Bishop Petros is also represented. Orbelian does not represent M. Khorenatsi's birth, death, and life-related details. There is no doubt that Bishop Bishop Petros was a member of the National Assembly. Khorenatsi's pupil and his / her education received in Syunik. This fact can contribute to M. Covering some of Khorenatsi's life-related issues. S. Orbeli confirmed that the most prominent representative of the school, or perhaps the founder, was Movses Khorenatsi. We are convinced that K. Parpés speaks of Movses Khorenatsi in "Paper on Vahan Mamikonyan". Parpetsi called M. Khorenatsi "a blessed philosopher", which is confirmed by St. Orbelian: Very often M. The places of birth and death of Khorenatsi are defined by oral traditions, but the traditions that have been preserved in Syunik have also been ignored. Our oral stories refer to M. Khorenatsi's life and work. The information stored in the textbook corresponds to chronological, topographic and other aspects. Parpetsky's information. Names, monuments and other information have been preserved, which give reason to believe that M. Khorenatsi spent his last years in Syunik, which he thought was his birthplace.

Place of publishing:

Երևան

Publisher:

«Դիզակ պլյուս» հրատարակչություն

Format:

pdf

Extent:

էջ 15-27

Identifier:

oai:arar.sci.am:346188

Language:

hy