Publication Details:

«Բանբեր Մատենադարանի» միջնադարագիտական, հայագիտական, ձեռագրագիտական հանդեսը լույս է տեսնում Մատենադարանի հիմնադրումից ի վեր: Հանդեսի առաջին երկու համարները լույս են տեսել 1941 և 1950 թվականներին և կոչվել «Գիտական նյութերի ժողովածու»: Այս ժողովածուներում հավաքված էին նախորդիվ Մատենադարանում տեղի ունեցած գիտաժողովների նյութերը:1956 թվականին հրատարակված երրորդ համարից սկսած՝ հանդեսը կրում է այսօրվա անվանումն ու ընդգրկում միջնադարյան մշակույթի տարբեր ոլորտների առնչվող բազմաբնույթ ուսումնասիրություններ, բնագրերի հրապարակումներ և այլն:

Journal or Publication Title:

Բանբեր Մատենադարանի=Bulletin of Matenadaran= Вестник Матенадарана

Date of publication:

2021

Number:

31

ISSN:

1829-054X

Additional Information:

Devrikyan Shoghakat, Деврикян Шогакат

Other title:

The Depiction of the Life of Grigor Tatʻewatsʻi According to the Synaxaria in The Engravings of Books Printed in the First Half of the 18th Century ; Изображение жития Григора Татеваци из Синаксария в книжной гравюре первой половины XVIII века

Corporate Creators:

Մատենադարան. Մեսրոպ Մաշտոցի անվան հին ձեռագրերի ինստիտուտ

Coverage:

251-261

Abstract:

In Grigor Tatʻewatsʻi’s Book of Questions (1720), Book of Sermons (two volumes published in 1740–1741), and the collection entitled Oskepʻorik, all published in Constantinople, there are three engravings with the same iconography. In the upper part of these engravings, Gregory the Illuminator stretching a lamp to Grigor Tatʻewatsʻi’s mother is depicted. In the lower left corner of the pictures, we see the image of Yovhan (John) Orotnetsʻi sitting on a throne with archimandrite’s staff in his hand. On the right side, Grigor Tatʻewatsʻi while teaching his students is depicted. The iconography of the upper part of the engravings is based on the legend that Tatʻewatsʻi was a “child of a covenant.” He was born thanks to the prayer of his mother to Gregory the Illuminator. According to the legend, in her vision the Illuminator handed her a lamp, saying that she would give birth to a son who was going to kindle the dying light of Armenian literature. The second, lower part of the pictures is based on an episode from the life of Tatʻewatsʻi, according to which Yovhan Orotnets ʻi ordained him at the grave of Gregory the Illuminator, gave him the name Grigor and handed him the archimandrite’s staff. The article shows the gradual development of the iconography of these engravings, based on the transfer of archimandrite’s power from master to disciple. The literary sources which had served as the basis for the formation of this concept and its subsequent figurative expression are also mentioned.
В “Книге Вопрошений” Григора Татеваци (издана в Константинополе в 1720 г.), в обоих томах его “Книги Проповедей” (изданы там же, 1740-1741 гг.) и в составленном им сборнике “Воскепорик” (издан там же, без года издания) помещены три гравюры с одинаковой иконографией. В верхней части этих гравюр изображен Григорий Просветитель, который протягивает лампаду матери Григора Татеваци. В левом углу нижней части картин мы видим изображение сидящего на троне Иоанна Воротнеци с архимандритским жезлом в руке, а в правой части обучающего учеников Григора Татеваци. Иконография верхней части картин основана на предании о том, что Татеваци был дитя обета, так как появился на свет благодаря молитве его матери Григорию Просветителю. Согласно легенде, в видении женщины Просветитель вручил ей лампаду, говоря, что она родит сына, который зажжет угасающий свет армянской книжности. Вторая, нижняя часть этих гравюр основана на эпизоде из Жития Татеваци о том, что Иоанн Воротнеци рукоположил Татеваци на могиле Григория Просветителя, нарек его именем Григор и вручил ему жезл архимандрита. В статье показано постепенное развитие иконографии данных гравюр, основанной на передаче архимандритской власти от учителя к ученику. Приводятся также литературные источники, служившие основой формирования этой концепции и ее последующего образного выражения.

Place of publishing:

Երևան

Publisher:

Մատենադարան

Format:

pdf

Other physical description:

նկ․

Identifier:

oai:arar.sci.am:361279

Language:

hy ; հայերեն

General note:

Գևորգ Աբգարյանի ծննդյան 100-ամյակին նվիրված՝ «Երիտասարդական 6-րդ գիտաժողովի» (նոյեմբերի 26-28, 2020) նյութերից

Digitization:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան

Location of original object:

Երևանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարան