Journal or Publication Title:

ՀՀ ԳԱԱ Շիրակի հայագիտական հետազոտությունների կենտրոն. Գիտական աշխատություններ= Ширакский центр арменоведческих исследований НАН РА. Научные труды = Shirak Centre of Armenological Studies of NAS RA․ Scientific works

Date of publication:

2021

Volume:

24

Number:

1

ISSN:

1829-4316

Additional Information:

Хачатрян Л. Л., Khachatryan L. L.

Other title:

Числообразование слов заканчивающихся с сонантами в древнеярмянском языке ; The Number Formation Of Words Ending With Sonantstems In Old Armenian

Coverage:

120-129

Abstract:

Հոդվածում քննվում են հին հայերենի ձայնորդահանգ հիմքերով բառերի թվակազմական կաղապարները։ Այդ կարգի բառերը քննվում են ըստ վերջին ձայնորդի (կամ բաղաձայնի), և դիտարկվում են հիմքերի հետևյալ կառուցատիպերը՝ (ը)ն > ուն, ուն > ուան / ուն, իւն-, (ը)ն > ին, (ը)ր > եր, (ը)ղ > եղ, իւր (եւր) > եր և ուր > եր և այլն։ Թվակազմական գործընթացում մեկնաբանվում են նաև թվանիշ հիմքերի կազմիչները կամ հիմքակազմ տարրերը. դիտարկվում է նաև ձայնդարձի գործոնը։ Ձայնորդահանգ հիմքերով բառերի թվակազմության ուսումնասիրությունը նպատակ ունի վեր հանելու որոշակի հատկանիշներ, որոնք կարևոր դեր ունեն լեզվի տվյալ գոյավիճակի տիպաբանական բնութագիրը որոշելու հարցում։
Дла характеристики числообразовательных моделей слов заканчивающихся с сонантами необходимо представить эти слова следующими группами; а) слова с основами (ը)ն > ուն (գագաթն- գագաթունք), б) слова с основами ուն > ուան / ուն (ձեղուն – ձեեղուն-ք, անուն – անուան-ք), в) слова с основами իւն- (անկիւն – անկիւն-ք), г) слова с основами (ը)ն > ին (անձն – անձին-ք), д) слова с основами (ը)ր > եր (վագր – վագեր-ք), е) слова с основами (ը)ղ > եղ (անգղ – անգեղ-ք), ѐ) слова с основами իւր (եւր)>եր (աղբիւր-աղբեր-ք) и ուր> եր (բլուր-բլեր-ք). В некоторых случаях неизмененные или чередованные основы единственного числа именительного падежа (կորիւն - կորիւն-ք. львенок-львята, ատամն-ատամ-ունք. зубзубы), иногда и родительный падеж в единственном числе (աղբիւր – աղբեր – աղբեր-ք. родник-родники) выступают в роли числообразовательных основ. Анализ числообразования существительных заканчивающихся с сонантами подтверждает тот типологической подход, согласно которому, числообразование в древнеармянском языке осуществляется с помощью аффиксации. Аффиксация является важным типологическим маркером агглютинативных языков.
For describing the number-forming patterns of words ending with consonants it is neccesary to indroduce them in following groups; a) words with stems (ը)ն > ուն (գագաթն- գագաթունք), b) words with stems ուն >ուան / ուն (անձն – անձին-ք), c) words with stems իւն- (անկիւն – անկիւն-ք), d) words with stems (ը)ն > ին ին (անձն – անձին-ք), e) words with stems (ը)ր > եր (վագր – վագեր-ք), f) words with stems (ը)ղ > եղ (անգղ – անգեղ-ք), g) words with stems իւր (եւր) > եր (աղբիւր - աղբեր-ք) and ուր > եր (բլուր - բլեր-ք). Sometimes plural nominative stems (կորիւն – կորիւն-ք whelp-whelps, ատամնատամ-ունք tooth-teeth) or form of singular possesive ( աղբիւր – աղբեր – աղբեր fountainfountains) with or without sound interchange become number-forming derivative stems. The analysis of number formation of nouns ending with consonants certifies the typological approach that number formation is realized by affixation in Old Armenian. Affixation is an important typological marker of agglutinative languages.

Format:

pdf

Identifier:

click here to follow the link ; oai:arar.sci.am:273094

Location of original object:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան