Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:

Խ․ Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարան․ Հայագիտական հանդես

Հրապարակման ամսաթիվ:

2022

Համար:

1 (55)

ISSN:

1829-0531

Պաշտոնական URL:

սեղմիր այստեղ կապին հետևելու համար

Լրացուցիչ տեղեկություն:

Асатрян Анна, Asatryan Anna

Այլ վերնագիր:

Страницы музыкального туманяноведения: опера «Ануш» Армена Тиграняна ; Pages of the musical Tumanyan studies: the opera ―Anush‖ by Armen Tigranyan

Համատեղ հեղինակները:

Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարան

Ծածկույթ:

157-168

Ամփոփում:

Հովհաննես Թումանյանի գրական հարուստ ժառանգությունը ստեղծագործական ներշնչանքի աղբյուր է ծառայել հայ կոմպոզիտորներից շատերի համար: Արմեն Տիգրանյանի «Անուշ» օպերան (1912) ներկայացվել է Ալեքսանդրապոլում, Երևանում, Թիֆլիսում, Դիլիջանում, Բաքվում, Կ. Պոլսում, Գո-րիում, Ախալցխայում, Գանձակում, Նոր Նախիջևանում, Գրոզնիում, Բաթումում, Ե-կատերինոդարում, Կիսլովոդսկում, Պյատիգորսկում, Շուշիում և այլուր: «Անուշ»-ի բեմական իսկական տարեգրությունը սկիզբ առավ 1935 թ. մարտի 27-ին, երբ օպերան առաջին անգամ բեմ բարձրացավ Երևանի օպերային թատրոնում, որտեղ հետագայում ունեցավ ևս վեց բեմադրություն (1939, 1950, 1956, 1969, 1994, 2003): «Անուշ»-ը դարձավ հայկական առաջին ժողովրդական ռեալիստական ավարտուն օպերան, ուր արտացոլված են հայ գյուղացիության կենցաղն ու բարքերը, մեծագույն ուժով ցուցադրված ադաթի սպանիչ ուժն ու հասարակ մարդկանց ողբերգական ճակատագիրը: Եվ պատահական չէ, որ օպերայում էական դեր է կատարում ադաթի ահարկու լայթմոտիվը՝ դրանով է սկսվում օպերայի նախերգանքը: Օպերայի երաժշտական-դրամատուրգիական զարգացման գործում մեծ դեր են կատարում լայթմոտիվները: Իրար հետ սերտորեն կապված են Անուշի դժբախտ սիրո և Սարոյի տառապանքների լայթմոտիվները, որոնք առաջին անգամ հնչում են նախերգանքում և հակադրվում ադաթի թեմային: Լայթմոտիվների նշանակություն են ստանում «Համբարձում յայլա» և «Ջան գյուլում» երգերը, որոնք գործողության զարգացմանը զուգընթաց՝ կերպարանափոխվում են:
Богатое литературное наследие Ованнеса Туманяна послужило источником творческого вдохновения для многих армянских композиторов. Опера Армена Тиграняна «Ануш» (1912) была поставлена на сценах Александрополя, Еревана, Тифлиса, Дилижана, Баку, Константинополя, Гориса, Ахалциха, Гандзака, Новой Нахичевани, Грозного, Батума, Екатеринодара, Кисловодска, Пятигорска, Шуши и т.д. Истинная летопись сценической жизни «Ануш» началась 27-то марта 1935 г., когда опера впервые прозвучала на сцене ереванского оперного театра. Здесь она в дальнейшем претерпела еще шесть постановок (1939, 1950, 1956, 1969, 1994, 2003). «Ануш» стала первой законченной армянской народной реалистической оперой, в которой отражаются быт и нравы армянского крестьянства, мощнейшим образом обрисована губительная сила обычаев – адата и трагическая судьба простого человека. Не случайно существенная роль в опере отведена наводящему ужас лейтмотиву адата, звучащему в начале увертюры оперы. В музыкально-драматическом развитии оперы на лейтмотивы возложена значительная функция. Тесно связаны между собой впервые звучащие в увертюры и противопоставляемые теме адата лейтмотивы несчастной любви Ануш и страданий Саро. Значение лейтмотивов приобретают и преобразующиеся по ходу развития действия песни «Амбарцум яйла» и «Джан гюлум».
Hovhannes Tumanyan’s rich literary legacy served as a source for creative inspiration of many Armenian composers. Armen Tigranyan’s ―Anush‖ (1912) was staged in Aleksandropol, Yerevan, Tiflis, Dilijan, Baku, Constantinople, Goris, Akhaltsikhe, Gandzak, New Nakhijevan, Grozny, Batumi, Yekaterinodar, Kislovodsk, Pyatigorsk, etc. The true chronicle of the stage life of ―Anush‖, however, started on March 27th, 1935, when the opera was first performed on the stage of the Yerevan Opera Theater. Subsequently, it was staged there six more times (1939, 1950, 1956, 1969, 1994, 2003). ―Anush‖ became the first completed Armenian folk realistic opera, reflecting the everyday life and morals of the Armenian peasantry, depicting in a most powerful way the devastating influence of customs and the tragic fate of a common man. It is no coincidence that in the opera, significant role is assigned to the terrifying leitmotif of customs in the beginning of the prelude. Leitmotifs take on a considerable function in the musical and dramatic development of the opera. Closely interconnected are the contrasting to the theme of customs leitmotifs of the unfortunate love of Anush and sufferings of Saro, which we first hear in the prelude. Importance of leitmotifs acquire the songs ―Hambardzum yayla‖ and ―Jan gyulum‖, which transform in the course of the action.

Հրատարակության վայրը:

Երևան

Ձևաչափ:

pdf

Նույնացուցիչ:

oai:arar.sci.am:361652

Թվայնացում:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան