Հրապարակման մանրամասներ:

«Բանբեր Մատենադարանի» միջնադարագիտական, հայագիտական, ձեռագրագիտական հանդեսը լույս է տեսնում Մատենադարանի հիմնադրումից ի վեր: Հանդեսի առաջին երկու համարները լույս են տեսել 1941 և 1950 թվականներին և կոչվել «Գիտական նյութերի ժողովածու»: Այս ժողովածուներում հավաքված էին նախորդիվ Մատենադարանում տեղի ունեցած գիտաժողովների նյութերը:1956 թվականին հրատարակված երրորդ համարից սկսած՝ հանդեսը կրում է այսօրվա անվանումն ու ընդգրկում միջնադարյան մշակույթի տարբեր ոլորտների առնչվող բազմաբնույթ ուսումնասիրություններ, բնագրերի հրապարակումներ և այլն:

Հրապարակման ամսաթիւ:

2022

Համար:

33

ISSN:

1829-054X

Լրացուցիչ տեղեկութիւն:

Манукян Татевик, Manoukyan Tathevik

Այլ վերնագիր:

Тер Хачатур Куртканци и его грамматика ; Ter Khachʽatur Kʽurtkʽantsʽi and His Grammar

Համատեղ հեղինակները:

Մատենադարան. Մեսրոպ Մաշտոցի անվան հին ձեռագրերի ինստիտուտ

Ծածկոյթ:

476-503

Ամփոփում:

The history of Armenian grammatical thought is almost wholly studied. However, some authors and grammars of the late medieval period, also important for the history of Armenian grammar, have remained outside the scope of studies. Such texts can be discovered especially during manuscript description. The article is dedicated to one of such authors, Khachʽatur Kʽurtkʽatsʽi, and his grammar. Information about his life and activity is found in a single manuscript, M 8706. It contains complete and fragmentary grammatical and philosophical material, and the author himself is the scribe. The work is a grammar for tutors of students. It is written in the form of short questions and answers, and the language of the handbook is quite simple and comprehensible. Its structure resembles that of the traditional Greek and Latin grammars. It consists of five sections: letter, syllable, word, sentence, and eight parts of speech. The work also touches questions of phonetics, semantics and morphology of words and word combinations. It contains small sections on spelling and punctuation. The author's main sources are the 17th–18th cc. Latinizing grammars, in particular the one written by Baghdasar Dpir. The material is loosely organized, but we do not regard Khach‘atur’s as merely mechanical, since in fact he created a new handbook. The article is accompanied by the text of the Grammar. Khach‘atur Kʽurtkʽants‘i lived and worked in the Bayazet region of Erzrum province in Western Armenia. It is difficult to say whether he was a grammarian or just a scribe. However, we believe that this Grammar is noteworthy as a link in the chain of the development of Armenian grammatical thought.
История армянской грамматической мысли в целом изучена. Однако за рамками исследований остались, в частности, авторы и грамматики, представляющие период позднего средневековья, который также важен для истории армянской грамматики. Таковые особенно часто выявляются при описании рукописей. Наша работа посвящена одному из таких авторов, Хачатуру Куртканци и его грамматике. Сведения о жизни и деятельности автора до нас дошли в единственной, причем автографической, рукописи ММ 8706, содержащей смесь из разнородных грамматических и философских текстов. Настоящий трактат – это пособие по грамматике для преподавателей, обучающих учеников. Грамматика написана в виде кратких вопросов и ответов, на достаточно простом и доступном языке. Грамматика Куртканци по структуре напоминает грамматики греко-латинского типа, традиционно состоящие из пяти разделов: буква, слог, слово, предложение, a также восемь частей речи. Она касается также вопросов фонетики, семантики и морфологии слова и словосочетаний, и содержит небольшие разделы, посвященные орфографии и пунктуации. Основным источником автору служили латинизирующие грамматики XVII-XVIII веков, в частности, «Грамматика» Багдасара Дпира. Материал плохо организован, однако мы не считаем работу Хачатура чисто технической, так как он фактически создал новое учебное пособие. В статье издается грамматика Хачатура Куртканци, жившего и творившего в регионе Баязет провинции Эрзрум в Западной Армении. Сложно сказать, был ли автор грамматиком либо просто писцом; тем не менее, данное пособие достойно внимания как одно из звеньев в цепи развития армянской грамматической мысли.

Հրատարակութեան վայրը:

Երևան

Հրատարակիչ:

Մատենադարան

Ձեւաչափ:

pdf

Նոյնացուցիչ:

oai:arar.sci.am:360974

Լեզու:

hy ; հայերեն

Թուայնացում:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան

Բնօրինակին գտնուելու վայրը:

Երևանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարան