Халатян Арташес, Khalatyan Artashes
Обзор аспектов безопасности новой системы правления Республики Арцах
Գլխ. խմբ.՝ Վարդանյան Արարատ Վլադիմիրի
Սույն հոդվածում քննական հետազոտության է ենթարկվել Արցախի Հանրապետությունում պետական կառավարման նոր՝ նախագահական համակարգը՝ սահմանադրական անվտանգության ապահովման վրա դրա ազդեցության տեսանկյունից: Վեր են հանվել նախագահական կառավարման համակարգի անվտանգային հիմնական բաղադրիչները՝ հաշվի առնելով Արցախի Հանրապետության առանձնահատկությունները: Այս համատեքստում ուսումնասիրվել է միջազգային փորձը և, մասնավորապես, ԱՄՆ-ի սահմանադրաիրավական կառուցակարգերը: Առանձնակի քննարկվել են Արցախի Հանրապետության առջև ծառացած հիմնական անվտանգային մարտահրավերները, և հիմնավորվել է դրանց հաղթահարման հարցում նախագահական համակարգի կառուց ակարգային և գործնական նշանակությունը: Քննարկվել են նաև նախագահական կառավարման ձևի ընդհանուր տրամաբանության շրջանակներում արցախյան սահմանադրի կողմից արված որոշ նորամուծություններ և դրանց կարևորությունն Արցախում ժողովրդավարական ինստիտուտների զարգացման և պետաիշխանական համակարգի հավասարակշռության ամրապնդման առումով: Որպես Արցախում նոր սահմանադրական իրականությունում լուծման ենթակա օր ակարգային խնդիր առանձնացվել է սահմանադրական բարեփոխումներին համարժ եք քաղաքական պրակտիկայի ձևավորումը:
Данная статья посвящена критическому исследованию новой президентской системы правления в Республике Арцах с точки зрения ее воздействия на обеспечение конституционной безопасности. Выявлены основные аспекты безопасности, связанные с президентской системой правления, принимая во внимание особенности Республики Арцах. В этом контескте исследована международная практика и, в частности, исследованы конституционные механизмы США. Особое внимание уделено основным вызовам безопасности Республики Арцах и обосновано институциональное и практическое значение президентской системы для преодоления этих вызовов. В контексте общей логики президентской формы правления в статье особое место занимает обсуждение некоторых нововведений, включенных в Конституцию Республики Арцах и их важности для развития демократических институтов и утверждения баланса внутри системы государственной власти.
The article critically examines the new presidential system of government in the Republic of Artsakh in terms of its influence on maintainance of constitutional security. Main security aspects of presidential system of government are revealed, taking into consideration the peculiarities of the Republic of Artsakh. In this context international best practice and, in particular, the US constitutional mechanisms are examined. In the article main security challenges of Artsakh are spesifically discussed, and institutional and practical importance of the new presidential system of government in meeting those challenges is substantiated. Within general logic of presidential democracy the article has also touched upon several novelties, that constitutional engineers of Artsakh have inserted in the Constitution, as well as their importance in terms of development of democratic institutions of Artsakh and maintance of balance within the governmental system. As a remarkable problem to be sovled within new constitutional reality in Artsakh formation of poitical practice, correspondent to constitutional reforms, is set out.
Երևան
oai:arar.sci.am:360015
ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան
Jun 15, 2023
Jun 12, 2023
20
https://arar.sci.am/publication/389229
Հրատարակության անուն | Ամսաթիվ |
---|---|
Խալաթյան, Արտաշես, Արցախի Հանրապետության կառավարման նոր ձևի անվտանգային բաղադրիչները. որոշ դիտարկումներ | Jun 15, 2023 |
Խանումյան, Գոհար
Ի. Վ. Ստալին
Հարությունյան, Ա. Հ. Պատ․ խմբ՝. Հ․ Գ․ Ինճիկյան (1966-1968) Գլխավոր խմբ.՝ Ծ․ Պ․ Աղայան (1969-1972) Վ․ Ա․ Միքայելյան (1972-1987) Ա․ Ա․ Խառատյան (1988-2017)
Հայր Գաբրիէլ Այվազովսկի (հիմնադիր 1843-1848) Հայր Ղեւոնդ Ալիշան (1848-1851) Հայր Օքսենտիոս Գուրգէնեան (1852-1853) Հայր Գրիգոր Ճելալեան (1854-1856, 1858-1861, 1863-1866) Հայր Անտոն Սիոնեան (1861-1862) Հայր Աթանագինէս Գաբթանեան (1867-1870) Հայր Յակոբոս Իսավերտենց (1871-1872) Հայր Կոմիտաս Իսկէնտէրեան (1873-1875) Հայր Արսէն Սուքրեան (1875-1876) Հայր Արիստակէս Քասքանտիլեան (1879-1882) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1883-1888, 1906-Օգոստոս) Հայր Յովհաննէս Թորոսեան (1889, 1896-1898) Հայր Թովմաս Էֆտեան (1890-1892) Հայր Եսայի Տայեցի (1893-1896) Հայր Ստեփանոս Սարեան (1898-1899) Հայր Սիմոն Երեմեան (1899-1905) Հայր Դաւիթ Նազարէթեան (1905) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1906) Հայր Կարապետ Տէր-Սահակեան (1906-1907) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1908-1909) Հայր Մկրտիչ Պոտուրեան (1908) Հայր Վարդան Հացունի (1909) Հայր Ներսէս Անդրիկեան (1910-1912) Հայր Յովհան Աւգերեան (1912-1915) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1916-1919) Հայր Ղեւոնդ Տայեան (1918, 1921-1927) Հայր Գաբրիէլ Նահապետեան (1919-1920) Հայր Քերոբէ Չրաքեան (1920-1921) Հայր Կիւրեղ Քիպարեան (1927-1929) Հայր Վահան Յովհաննէսեան (1929-1930) Հայր Եղիա Փէչիկեան (1930-1939, 1952-1953) Հայր Եսայի Գռուզեան (1939-1942) Հայր Մեսրոպ Ճանաշեան (1942-1952, 1954-1956, 1971-1973) Հայր Ներսէս Տէր-Ներսէսեան (1957-1964, 1974-1979) Հայր Եփրեմ Տէր-Ղազարեան (1965-1967) Հայր Գաբրիէլ Սահակեան (1968-1970) Հայր Լեւոն Զէքիեան (1980-1984) Հայր Սահակ Ճեմճեմեան (1985-1992) Հայր Տաճատ Եարտըմեան (1993-1995) Հայր Յարութիւն Պզտիկեան (1996-1999) Հայր Սերոբ Չամուրլեան (2017-)
Հայր Գաբրիէլ Այվազովսկի (հիմնադիր 1843-1848) Հայր Ղեւոնդ Ալիշան (1848-1851) Հայր Օքսենտիոս Գուրգէնեան (1852-1853) Հայր Գրիգոր Ճելալեան (1854-1856, 1858-1861, 1863-1866) Հայր Անտոն Սիոնեան (1861-1862) Հայր Աթանագինէս Գաբթանեան (1867-1870) Հայր Յակոբոս Իսավերտենց (1871-1872) Հայր Կոմիտաս Իսկէնտէրեան (1873-1875) Հայր Արսէն Սուքրեան (1875-1876) Հայր Արիստակէս Քասքանտիլեան (1879-1882) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1883-1888, 1906-Օգոստոս) Հայր Յովհաննէս Թորոսեան (1889, 1896-1898) Հայր Թովմաս Էֆտեան (1890-1892) Հայր Եսայի Տայեցի (1893-1896) Հայր Ստեփանոս Սարեան (1898-1899) Հայր Սիմոն Երեմեան (1899-1905) Հայր Դաւիթ Նազարէթեան (1905) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1906) Հայր Կարապետ Տէր-Սահակեան (1906-1907) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1908-1909) Հայր Մկրտիչ Պոտուրեան (1908) Հայր Վարդան Հացունի (1909) Հայր Ներսէս Անդրիկեան (1910-1912) Հայր Յովհան Աւգերեան (1912-1915) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1916-1919) Հայր Ղեւոնդ Տայեան (1918, 1921-1927) Հայր Գաբրիէլ Նահապետեան (1919-1920) Հայր Քերոբէ Չրաքեան (1920-1921) Հայր Կիւրեղ Քիպարեան (1927-1929) Հայր Վահան Յովհաննէսեան (1929-1930) Հայր Եղիա Փէչիկեան (1930-1939, 1952-1953) Հայր Եսայի Գռուզեան (1939-1942) Հայր Մեսրոպ Ճանաշեան (1942-1952, 1954-1956, 1971-1973) Հայր Ներսէս Տէր-Ներսէսեան (1957-1964, 1974-1979) Հայր Եփրեմ Տէր-Ղազարեան (1965-1967) Հայր Գաբրիէլ Սահակեան (1968-1970) Հայր Լեւոն Զէքիեան (1980-1984) Հայր Սահակ Ճեմճեմեան (1985-1992) Հայր Տաճատ Եարտըմեան (1993-1995) Հայր Յարութիւն Պզտիկեան (1996-1999) Հայր Սերոբ Չամուրլեան (2017-)
Սվազլյան, Վերժինե
Ավագյան, Քնարիկ