Publication Details:

Պարբերականը հրատարակվում է 1960 թվականից։ Մինչև 2021 թվականը պարբերականը կոչվել է «Մերձավոր և Միջին Արևելքի երկրներն ու ժողովուրդներ»

Journal or Publication Title:

Բանբեր Արևելագիտության ինստիտուտի=Bulletin Of The Institute Of Oriental Studies (BIOS)

Date of publication:

2022

Volume:

2 (35)

Number:

2

ISSN:

e-2738-2702 ; 2738-2710

Official URL:

Additional Information:

Սողոմոնյան Հայկ

Other title:

Իրանում 1953թ․ հեղաշրջումը և Մեծ Բրիտանիայի դերակատարությունը նրանում

Corporate Creators:

ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ

Abstract:

The article discusses the causes of the 1953 military coup in Iran and the role of Great Britain in it. In 1951 Prime Minister Mossadegh roused Britain’s ire when he nationalized the oil industry. Mossadegh argued that Iran should begin profiting from its vast oil reserves which had been exclusively controlled by the Anglo-Iranian Oil Company. The company later became known as British Petroleum (BP). After considering military action, Britain opted for a coup. President Harry Truman rejected the idea, but when Dwight Eisenhower took over the White House, he ordered the CIA to embark on one of its first covert operations against a foreign government. In 1953, Iranian armed forces, with the help of the CIA and British intelligence, orchestrated a coup that toppled the democratically elected government of Iran.
Հոդվածում քննության են առնված 1953 թվականին Իրանում տեղի ունեցած ռազմական հեղաշրջման պատճառները, ինչպես նաև Մեծ Բրիտանիայի ունեցած դերն ու մասնակցությունն այդ իրադարձությանը: Իրանի վարչապետ Մոհամմադ Մոսադեղը 1951 թվականին ստորագրեց Իրանի նավթային արդյունաբերության ազգայնացման մասին օրենքը: Իրանում նավթային պաշարների շահագործման մենաշնորհը մինչ այդ պատկանում էր Մնգլո-իրանական նավթային ընկերությանը (հետագայում վերանվանվեց Բրիթիշ Փեթրոլյում): Ազգայնացումից անմիջապես հետո վարչապետ Մոսադեղը վտարեց բրիտանացի մասնագետներին և խորհրդականներին, իսկ 1952 թվականին ընդհանրապես խզեց դիվանագիտական հարաբերությունները Լոնդոնի հետ: Նավթի ազգայնացումը առավել սրեց Արևմուտքի հետ Իրանի հարաբերությունները, ինչպես նաև Իրանի ներքաղաքական վիճակը: 1953 թվականի ամռանը իրանական բանակի սպայակազմի կողմից իրականացված ռազմական հեղաշրջման արդյունքում, որում անմասն չէին նաև ԱՄՆ և Մեծ Բրիտանիայի գաղտնի ծառայությունները, մեծ հռչակ վայելող վարչապետ Մոսադեղի կառավարությունը տապալվեց, իսկ վերջինս ձերբակալվեց:

Place of publishing:

Publisher:

«Քոփի Փրինթ» տպ.

Format:

pdf

Extent:

էջ 111-123

Identifier:

սեղմիր այստեղ կապին հետևելու համար ; oai:arar.sci.am:334190

Language:

hy; en

Location of original object:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան