Հրապարակման մանրամասներ:

Պարբերականը հրատարակվում է 1960 թվականից։ Մինչև 2021 թվականը պարբերականը կոչվել է «Մերձավոր և Միջին Արևելքի երկրներն ու ժողովուրդներ»

Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:

Բանբեր Արևելագիտության ինստիտուտի=Bulletin Of The Institute Of Oriental Studies (BIOS)

Հրապարակման ամսաթիւ:

2022

Հատոր:

2 (35)

Համար:

2

ISSN:

e-2738-2702 ; 2738-2710

Պաշտոնական URL:

Լրացուցիչ տեղեկութիւն:

Սողոմոնյան Հայկ

Այլ վերնագիր:

Իրանում 1953թ․ հեղաշրջումը և Մեծ Բրիտանիայի դերակատարությունը նրանում

Համատեղ հեղինակները:

ՀՀ ԳԱԱ Արևելագիտության ինստիտուտ

Ամփոփում:

The article discusses the causes of the 1953 military coup in Iran and the role of Great Britain in it. In 1951 Prime Minister Mossadegh roused Britain’s ire when he nationalized the oil industry. Mossadegh argued that Iran should begin profiting from its vast oil reserves which had been exclusively controlled by the Anglo-Iranian Oil Company. The company later became known as British Petroleum (BP). After considering military action, Britain opted for a coup. President Harry Truman rejected the idea, but when Dwight Eisenhower took over the White House, he ordered the CIA to embark on one of its first covert operations against a foreign government. In 1953, Iranian armed forces, with the help of the CIA and British intelligence, orchestrated a coup that toppled the democratically elected government of Iran.
Հոդվածում քննության են առնված 1953 թվականին Իրանում տեղի ունեցած ռազմական հեղաշրջման պատճառները, ինչպես նաև Մեծ Բրիտանիայի ունեցած դերն ու մասնակցությունն այդ իրադարձությանը: Իրանի վարչապետ Մոհամմադ Մոսադեղը 1951 թվականին ստորագրեց Իրանի նավթային արդյունաբերության ազգայնացման մասին օրենքը: Իրանում նավթային պաշարների շահագործման մենաշնորհը մինչ այդ պատկանում էր Մնգլո-իրանական նավթային ընկերությանը (հետագայում վերանվանվեց Բրիթիշ Փեթրոլյում): Ազգայնացումից անմիջապես հետո վարչապետ Մոսադեղը վտարեց բրիտանացի մասնագետներին և խորհրդականներին, իսկ 1952 թվականին ընդհանրապես խզեց դիվանագիտական հարաբերությունները Լոնդոնի հետ: Նավթի ազգայնացումը առավել սրեց Արևմուտքի հետ Իրանի հարաբերությունները, ինչպես նաև Իրանի ներքաղաքական վիճակը: 1953 թվականի ամռանը իրանական բանակի սպայակազմի կողմից իրականացված ռազմական հեղաշրջման արդյունքում, որում անմասն չէին նաև ԱՄՆ և Մեծ Բրիտանիայի գաղտնի ծառայությունները, մեծ հռչակ վայելող վարչապետ Մոսադեղի կառավարությունը տապալվեց, իսկ վերջինս ձերբակալվեց:

Հրատարակութեան վայրը:

Հրատարակիչ:

«Քոփի Փրինթ» տպ.

Ձեւաչափ:

pdf

Չափեր:

էջ 111-123

Նոյնացուցիչ:

կապին հետեւելուն համար սեղմէ հոս ; oai:arar.sci.am:334190

Լեզու:

hy; en

Բնօրինակին գտնուելու վայրը:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան