Journal or Publication Title:

Խ․ Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարան․ Հայագիտական հանդես

Date of publication:

2016

Number:

1 (31)

ISSN:

1829-0531

Official URL:

click here to follow the link

Additional Information:

Енгоян Л․, Yengoyan L․

Other title:

Падежные параллелизмы в грабаре (отложительный падеж) ; Doublets in grabar`s ablativus declension

Corporate Creators:

Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարան

Coverage:

3-12

Abstract:

Սույն հոդվածում քննարկվում են գրաբարի զուգաձևությունները, որոնք դրսևորվում են պարզ և խառը հոլովման տիպերով: Քերականական նյութը ուսումնասիրվում է բացառական հոլովի շրջանակներում։ Հոլովական զուգաձևություններում առկա են այնպիսի ձևեր, որոնք համարվում են ինչպես առաջնային, այնպես էլ երկրորդային, ինչպես կանոնավոր, այնպես էլ անկանոն լեզվական տարրեր։ Հին հայերենի բացառական հոլովում զուգաձևությունները դրսևորվում են՝  պարզ արտաքին թեքումով. Ա (ի Ղուկայ // ի Ղուկասէ), Ի (յԱտոնիոսէ // յԱնտոնէ), Ու (ի զօրուէ // ի զօրէ), Ո (ի մարդոյ // ի մարդոջէ),  պարզ ներքին թեքումով. Ա (յականէ // յակնէ), Ե (յաստեղց // յաստեղաց),  խառը ներքին թեքումով. Ի-Ա (ի թոռնէ // ի թոռանէ),  խառը արտաքին թեքումով. Ի-Ա (ի ծնողէ // ի ծնողաց), Ո-Ա (ի տարւոյ // ի տարեաց),  անկանոն հոլովմամբ. (ի հարց // ի հարանց, ի կանանց // ի կանաց). Հոլովական զուգահեռ ձևերում պահպանվում է գոյականի իմաստային նույնությունը։
В данной статье рассматриваются падежные параллелизмы существительного простого и смешанного склонения в грабаре. Грамматический материал изучается в рамках отложительного падежа. В падежных параллелизмах налицо такие формы, которые считаются как первичными и вторичными, так и правильными и неправильными языковыми элементами. В древнеармянском параллелизмы в отложительном падеже проявляют:  простое внешнее склонение: А (ի Ղուկայ // ի Ղուկասէ), И (յԱտոնիոսէ // յԱնտոնէ), У (ի զօրուէ // ի զօրէ), О (ի մարդոյ // ի մարդոջէ),  простое внутреннее склонение: А (յականէ // յակնէ), Е (յաստեղց // յաստեղաց),  смешанное внутреннее склонение: И-А (ի թոռնէ // ի թոռանէ),  смешанное внешнее склонение: И- А (ի ծնողէ // ի ծնողաց), О – А (ի տարւոյ // ի տարեաց),  нерегулярное склонение: (ի հարց // ի հարանց, ի կանանց // ի կանաց). В параллельных формах сохраняется смысловая тождественность существительного.
The article considers parallelism of grabar`s ablativus declension, the types are distinguished by their regular and irregular declination.  Inside regular declinations are performed by groups of simple and mixed cases and the external and internal declinations.  Simple external declension - A (ի Ղուկայ // ի Ղուկասէ), I (յԱտոնիոսէ // յԱնտոնէ), U (իզօրուէ // ի զօրէ), О (ի մարդոյ // ի մարդոջէ),  Simple internal declension - А (յականէ // յակնէ), Е (յաստեղց // յաստեղաց),  Mixed internal declension – I-А (ի թոռնէ // ի թոռանէ),  Mixed external declension I-A (ի ծնողէ // ի ծնողաց), О – А (ի տարւոյ // ի տարեաց),  Irregular declension - (ի հարց // ի հարանց, ի կանանց // ի կանաց). In the doublets forms the words keep their grammatical meaning identity.

Place of publishing:

Երևան

Format:

pdf

Identifier:

oai:arar.sci.am:371221

Digitization:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան