Հայերենը որպես սփյուռքի լեզու. մարտահրավերներ և խնդիրներ

Սփյուռքն ընդհանրապես շատ բարդ իրողություն է, այն ներկայացնում է մեկ ազգ, բայց ոչ մեկ մշակույթ, մեկ ազգ, բայց ոչ մեկ լեզու, մեկ հանչություն, սփռված ինքնություն՝ զուգակցված խմբային բազում այլ ինքնություններին։ Մեր լեզվի յուրահատկությունները և նրա ուսումնասիրության հետ կապված խնդիրները թելադրում են ընդհանուրից տարբեր և յուրահատուկ մոտեցումներ անգամ հայրենիքում։ Երկու գրական լեզվաճյուղերի երկարատև (1820-ական թթ.) առկայությունը և բարբառների և բանավոր-խոսակցական լեզվի այսօրինակ բազմազանությունը արդեն առաջ են բերում լուրջ դժվարություններ¸ որոնք, անկասկած, բազմապատկվում են սփյուռքում։ Օտարալեզու միջավայրում հայերենի ուսուցումը լի է բազմաթիվ մարտահրավերներով ինչպես սովորողների, այնպես էլ դասավանդողների համար: Սույն աշխատանքում ներկայացնում ենք մի քանի հիմնական մարտահրավերներ, որոնք արձանագրել ենք սփյուռքի տարբեր համայնքներում դաշտային աշխատանքների արդյունքները վերլուծելիս: Հետազոտության ընթացքում կիրառել ենք որակական և քանակական մեթոդաբանության մեխանիզմը՝ խորքային հարցազրույցներ, փորձնական հարցումներ, փաստաթղթերի վերլուծություն, դիտարկում և հարցաթերթի լրացում: Ինչպես ցույց են տալիս մեր ուսումնասիրությունները, այժմ Սփյուռքում ապրող հայերի մեծ մասը չի խոսում կամ մասամբ է խոսում հայերեն: Նրանց մեծ մասի համար հայերենը օտար կամ լավագույն դեպքում` երկրորդ լեզու է, սփյուռքի լեզու: Ուսումնական ռեսուրսների սակավությունը, հաղորդակցման միջավայրի պակասը, լեզվական իմացության և մշակութային տարբերությունները լուրջ մարտահրավերներ են դասավանդողների համար: Սակայն քաջածանոթ լինելով այդ մարտահրավերներին և փորձելով լուծել կամ մեղմել դրանք՝ դասավանդողները կարող են ստեղծել աջակցող և ներառական ուսումնական միջավայր, իսկ սովորողները կարող են ավելի արդ-յունավետ կերպով կողմնորոշվել բազմալեզու միջավայրում՝ հաղթահարելով հայերեն սովորելու դժվարությունները:
The Diaspora, in general, is a very complicated reality: it represents one nation, but not one culture, one nation, but not one language, one ethnos, scattered identity, combined with many other group identities. The peculiarities of our language and the problems related to its study dictate different and unique approaches even in the homeland. The centuries-old existence of two literary languages and such a diversity of dialects and spoken languages are already causing serious difficulties, which are undoubtedly multiplying in the Diaspora. Teaching Armenian in a foreign language environment has many challenges for learners and teachers. In this research, we present some of the main challenges we have recorded while analysing the results of fieldwork in different diaspora communities. During the research, we used qualitative and quantitative methodology tools: in-depth interviews, expert survey method, method of document analysis, observation method , and questionnaire method. According to our research, most of the Armenians living in the Diaspora do not speak Armenian or only partially speak Armenian. For most of them, Armenian is a foreign or, at best, a second language, a language of the Diaspora. Scarcity of learning resources, lack of communication environment, language proficiency and cultural differences are severe challenges for teachers. However, by being well aware of these challenges and trying to solve or mitigate them, teachers can create a supportive and inclusive learning environment, and learners can navigate more effectively in a multilingual environment, overcoming the difficulties of learning Armenian.
Диаспора вообще - очень сложная реальность: она представляет собой одну нацию, но не одну культуру, одну нацию, но не один язык, одну этническую, разрозненную идентичность в сочетании с множеством других групповых идентичностей. Особенности нашего языка и проблемы, связанные с его изучением, диктуют разные и уникальные подходы даже на родине. Многовековое существование двух литературных языков и такое разнообразие диалектов и разговорнօго языка уже сейчас создают серьезные трудности, которые, несомненно, умножаются в диаспоре. Преподавание армянского языка в иноязычной среде сопряжено со многими трудностями для учащихся и преподавателей. В данном исследовании мы представляем некоторые из основных проблем, которые мы зафиксировали, анализируя результаты полевой работы в различных общинах диаспоры. В ходе исследования мы использовали инструменты качественной и количественной методологии: глубинные интервью, метод экспертного опроса, метод анализа документов, метод наблюдения и метод анкетирования. Согласно нашему исследованию, большинство армян, живущих в Диаспоре, не владеют армянским языком или владеют им лишь частично. Для большинства из них армянский язык является иностранным или, в лучшем случае, вторым языком, языком диаспоры. Нехватка учебных ресурсов, отсутствие коммуникационной среды, незнание языка и культурные различия являются серьезными проблемами для учителей. Однако, хорошо осознавая эти проблемы и пытаясь их решить или смягчить, учителя могут создать благоприятную и инклюзивную среду обучения, а учащиеся смогут более эффективно ориентироваться в многоязычной среде, преодолевая трудности изучения армянского языка.