Հրապարակման մանրամասներ:

«Լրաբեր հասարակական գիտությունների» քառամսյա, բազմալեզու, միջմասնագիտական, գրախոսվող հանդեսը ՀՀ ԳԱԱ հասարակական գիտությունները և հայագիտությունը ներկայացնող հնագույն (հիմնադրվել է 1940 թ.) պարբերականն է, որի էջերում աճել և հասունացել են հայագետների և հասարակագետների բազմաթիվ սերունդներ: 1940-1943 թթ. այն հրատարակվել է որպես ԽՍՀՄ ԳԱ նախագահության հայկական մասնաճյուղի՝ Արմֆանի հասարակական և բնական գիտությունների «Տեղեկագիր», 1943-1965 թթ.՝ Հայաստանի ԳԱ-ի «Տեղեկագիր հասարակական գիտությունների»: 1966 թ. ամսագիրը վերանվանվել է «Լրաբեր հասարակական գիտությունների»: 1940-1947 թթ. լույս է տեսել անկանոն պարբերականությամբ՝ 1948-1990 թթ. եղել է ամսագիր. 1991 թ.` երկամսյա, 1992-1995 թթ.` եռամսյա հանդես: 1996-ից առ այսօր այն հրատարակվում է քառամսյա պարբերականությամբ: Տարբեր ժամանակներում «Լրաբերի» գլխավոր խմբագիրներ են եղել անվանի գիտնականներ Հ. Օրբելին (հիմնադիր), Ս. Կարապետյանը, Հ. Բատիկյանը, Խ. Մոմջյանը, Մ. Ներսիսյանը, Ա. Հովհաննիսյանը, Ծ. Աղայանը, Գ. Ստեփանյանը, Հ. Ասլանյանը, Գ. Աբովը, Հ. Ինճիկյանը, Վ. Միքայելյանը, Ա. Խառատյանը: 2017 թ. վերջից սկսած՝ հանդեսի գլխավոր խմբագիրն է Պ. Ավետիսյանը:

Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:

Լրաբեր հասարակական գիտությունների=Herald of the Social Sciences=Вестник общественных наук

Հրապարակման ամսաթիվ:

2023

Համար:

3 (669)

ISSN:

0320-8117

Պաշտոնական URL:

Լրացուցիչ տեղեկություն:

Khachatryan Margarita, Хачатрян Маргарита

Այլ վերնագիր:

The Story "Chalo" in Literary Parallels ; Рассказ Амастега «Чало» в литературных параллелях

Աջակից(ներ):

Պատ․ խմբ՝. Հ․ Գ․ Ինճիկյան (1966-1968) ; Գլխավոր խմբ.՝ Ծ․ Պ․ Աղայան (1969-1972) ; Վ․ Ա․ Միքայելյան (1972-1987) ; Ա․ Ա․ Խառատյան (1988-2017)

Ծածկույթ:

149-162

Ամփոփում:

Բոստոնում հրատարակված «Հայրենիք» ամսագրի առաջին համարում տպագրված է հայ գրականության գլուխգործոցներից մեկը՝ Համաստեղի (Համբարձում Կելենյան, 1895-1966) «Չալոն» պատմվածքը։ Չալոն գրական տիպ է: Գյուղի անտեր ու թափառական շունը՝ Չալոն, շուրջը տեղի ունեցող դեպքերի ու երևույթների մասին իր սեփական «կարծիքն» ունի: Նա հավատարմորեն ծառայում է բոլո՛ր մարդկանց՝ առանց խտրականության, գյուղի բոլո՛ր երեխաների խաղընկերն է: Հեղինակի սերը կենդանու նկատմամբ փոխանցվում է ընթերցողին։ Մարդկանց հավատարիմ ու նվիրված Չալոն կյանքի գնով փրկում է Գոթանենց լավագույն եզանը: Համաստեղը կերտել է նաև քաղաքաբնակ շնիկի կերպար «Սքիփին» պատմվածքում։ Ընթերցողը չթաքցրած հեգնանքով է նայում Սքիփիի՝ ամենօրյա խնամքից, հատկապես լողանալուց խուսափելու զուր ջանքերին ու յուրովի խղճում մարդկանց հարկադրանքին ենթակա շնիկին: Համաստեղը, չկորցնելով չափի զգացումը, շանն օժտում է մտածողությամբ, երախտագիտության, սիրո զգացումներով՝ չանցնելով մարդկենդանի սահմանը։ Չա-լոյի հավասարակշռված նկարագիրը հմայում է ընթերցողին, որը շան հետ անցնում է նրա կյանքի երջանիկ ու ողբերգական դեպքերի միջով, ավելին՝ կատարվածի նկատմամբ Չալոյի ցուցաբերած բացառիկ մարդկային վերաբերմունքով չափում և արժևորում է իրեն, իր արաքները։ Հեղինակը ցույց է տալիս, որ կենդանու նկատմամբ դրսևորած վերաբերմունքով էլ հստակ տարբերվում են ՄԱՐԴ-ը և մարդակերպ էակները։ Համաստեղի «Չալոն» պատմվածքի գրական զուգահեռներն առկա են Հովհաննես Թումանյանի, Ռուբեն Զարդարյանի, Անտոն Չեխովի, Մարկ Տվենի, Արամ Հայկազի և այլոց ստեղծագործություններում։
Օсенью 1922 года в Бостоне стал издаваться журнал «Айреник» («Родина»), в первом номере которого был опубликован один из шедевров армянской литературы – рассказ Амастега «Чало – (Амбарцум Келенян, 1895-1966). Чало – литературный тип. Это деревенский бродячий пес, у которого есть свое «мнение» об окружающем мире. Он верно служит всем – как взрослым, так и детям. Амастег наделил собаку мышлением, чувством благодарности и любви. Уравновешенный характер Чало очаровывает читателя, который оценивает себя и свои действия сквозь призму отношения к животным. Литературные параллели рассказа «Чало» имеются в произведениях Ованеса Туманяна, Рубена Зардаряна, Антона Чехова, Марка Твена, Арама Айказа и других.
In autumn of 1922, the magazine "Hayrenik" began to be published in Boston, in the first issue of which one of the masterpieces of Armenian literature, the story "Chalo" by Hamastegh (Hambardzum Kelenyan, 1895-1966), was published. Chalo is a literary character. Chalo, a homeless and stray dog of the village, is a living creature with its own "opi-nion" about the events and phenomena surrounding him. It faithfully serves all people indi-scriminately, and is the playmate of the all children in the village. The reader loves and respects Chalo, as the author does. Chalo saves the best bull of Gotans family at the cost of his life. He also created an image of a city dog in the story "Skippy". The reader looks with undisguised irony at Skippy's futile attempts to avoid daily care, especially bathing, and in his own way pities the dog subject to human coercion... Hamastegh, without losing a sense of proportion, endows the dog with thinking, feel-ings of gratitude, love and does not overstep the bounds of human-animal. Chalo's ba-lanced character captivates the reader who goes through the happy and tragic events of the dog's life, moreover, the reader measures and evaluates himself/herself and his/her actions with the exceptional human attitude displayed by Chalo: HUMAN and human-like beings are clearly distinguished in relation to the animal. It is no secret that love wins in the relationship between man and animal. In the article, Hamasteg's story "Chalo" is presented in parallel analysis with the works of Hovhannes Tumanyan, Ruben Zardaryan, Anton Chekhov, Mark Twain, Aram Haykaz and others

Հրատարակության վայրը:

Երևան

Հրատարակիչ:

ՀՀ ԳԱԱ

Ձևաչափ:

pdf

Նույնացուցիչ:

սեղմիր այստեղ կապին հետևելու համար ; oai:arar.sci.am:367681

Դասիչ:

АЖ 410

Բնօրինակի գտնվելու վայրը:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան