Հրապարակման մանրամասներ:

«Լրաբեր հասարակական գիտությունների» քառամսյա, բազմալեզու, միջմասնագիտական, գրախոսվող հանդեսը ՀՀ ԳԱԱ հասարակական գիտությունները և հայագիտությունը ներկայացնող հնագույն (հիմնադրվել է 1940 թ.) պարբերականն է, որի էջերում աճել և հասունացել են հայագետների և հասարակագետների բազմաթիվ սերունդներ: 1940-1943 թթ. այն հրատարակվել է որպես ԽՍՀՄ ԳԱ նախագահության հայկական մասնաճյուղի՝ Արմֆանի հասարակական և բնական գիտությունների «Տեղեկագիր», 1943-1965 թթ.՝ Հայաստանի ԳԱ-ի «Տեղեկագիր հասարակական գիտությունների»: 1966 թ. ամսագիրը վերանվանվել է «Լրաբեր հասարակական գիտությունների»: 1940-1947 թթ. լույս է տեսել անկանոն պարբերականությամբ՝ 1948-1990 թթ. եղել է ամսագիր. 1991 թ.` երկամսյա, 1992-1995 թթ.` եռամսյա հանդես: 1996-ից առ այսօր այն հրատարակվում է քառամսյա պարբերականությամբ: Տարբեր ժամանակներում «Լրաբերի» գլխավոր խմբագիրներ են եղել անվանի գիտնականներ Հ. Օրբելին (հիմնադիր), Ս. Կարապետյանը, Հ. Բատիկյանը, Խ. Մոմջյանը, Մ. Ներսիսյանը, Ա. Հովհաննիսյանը, Ծ. Աղայանը, Գ. Ստեփանյանը, Հ. Ասլանյանը, Գ. Աբովը, Հ. Ինճիկյանը, Վ. Միքայելյանը, Ա. Խառատյանը: 2017 թ. վերջից սկսած՝ հանդեսի գլխավոր խմբագիրն է Պ. Ավետիսյանը:

Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:

Լրաբեր հասարակական գիտությունների=Herald of the Social Sciences=Вестник общественных наук

Հրապարակման ամսաթիւ:

2023

Համար:

3 (669)

ISSN:

0320-8117

Պաշտոնական URL:

Լրացուցիչ տեղեկութիւն:

Варданян Аргишти, Vardanyan Argishti

Այլ վերնագիր:

Activities of Vardan Mamikonyan in 415-442 ; Деятельность Вардана Мамиконяна в 415-442 гг.

Համատեղ հեղինակները:

ՀՀ ԳԱԱ պատմության ինստիտուտ

Աջակից(ներ):

Պատ․ խմբ՝. Հ․ Գ․ Ինճիկյան (1966-1968) ; Գլխավոր խմբ.՝ Ծ․ Պ․ Աղայան (1969-1972) ; Վ․ Ա․ Միքայելյան (1972-1987) ; Ա․ Ա․ Խառատյան (1988-2017) ; Պ․ Ավետիսյան (2017-)

Ծածկոյթ:

75-85

Ամփոփում:

Սպարապետ Համազասպ Մամիկոնյանի մահից հետո (415 թ.) տևական ժամանակ թե՛ Արշակունյաց թագավորության վերջին տարիներին, թե՛ մարզպանության սկզբնական շրջանում սպարապետության պաշտոնը մնաց թափուր։ Այն չհանձնվեց Վարդան Մամիկոնյանին այն պարզ պատճառով, որ վերջինս ավանդական հռոմեական կողմնորոշում ունեցող Մամիկոնյանների և կաթողիկոս Սահակ Պարթևի հետնորդն էր։ 422 թ. Թեոդոս II կայսեր կողմից (408-450 թթ.) Մամիկոնյան իշխանը նշանակվեց արևմտյան Հայաստանի ստրատելատ, իսկ 432 թ. պարսից արքա Վռամ Ե-ն վերականգնում է Վարդան Մամիկոնյանի տոհմային իրավունքները։ Եվ միայն 442 թ., երբ սկսվեց պարսկա-քուշանական պատերազմը, հայկական հեծելազորի մասնակցությունն անհրաժեշտ էր, և այն պետք է գլխավորեր ռազմական հեղինակություն ունեցող գործիչ, և այդպիսիք Մամիկոնյաններն էին, ուստի արևելյան Հայաստանի կարևորագույն գործակալությունը՝ սպարապետությունը, 442 թ. հանձնվեց Վարդան Մամիկոնյանին։
После смерти спарапета Амазаспа Мамиконяна в 415 г. на протяжении длительного времени – как в последние годы царствования Аршакидов, так и в начальный период марзпанства, должность спарапета оставалась вакантной. Вардан Мамиконян не стал спарапетом по той простой причине, что он придерживался традиционной римской ориентации, как и все Мамиконяны и католикос Саак Партев. В 422 г. князь Мамиконян был назначен императором Феодосием II (408-450 гг.) спарапетом Западной Армении, а в 432 г. персидским царем Врамом V были восстановлены династические права Вардана Мамиконяна. Лишь в 422 г., когда началась персидско-кушанская война, возникла необходимость в армянской коннице, которую должен был возглавить пользующийся авторитетом военный деятель, каковым являлся Мамиконян, посему важнейший институт спарапетства Восточной Армении был передан в 442 г. Вардану Мамиконяну.
After the death of sparapet Hamazasp Mamikonyan in 415 for a long time – both in the last years of the reign of the Arshakids and in the initial period of marzpanutyun, the position of sparapet remained vacant. Vardan Mamikonyan did not become a sparapet for the simple reason that he adhered to the traditional Roman orientation, like all Mamikonyans and Catholicos Sahak Partev. In 422, Prince Mamikonyan was appointed by Emperor Theodosius II (408-450) as the sparapet of Western Armenia, and in 432, the Persian king Vram V restored the dynastic rights of Vardan Mamikonyan. Only in 422, when the Persian- Kushan war began, a need a for the Armenian cavalry rose, which was to be led by an authoritative military figure, which was Mamikonyan, therefore, the most important institution of sparapet in Eastern Armenia was transferred in 442 to Vardan Mamikonyan.

Հրատարակութեան վայրը:

Երևան

Հրատարակիչ:

ՀՀ ԳԱԱ

Ձեւաչափ:

pdf

Նոյնացուցիչ:

click here to follow the link ; oai:arar.sci.am:367670

Դասիչ:

АЖ 410

Բնօրինակին գտնուելու վայրը:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան