Publication Details:

«Լրաբեր հասարակական գիտությունների» քառամսյա, բազմալեզու, միջմասնագիտական, գրախոսվող հանդեսը ՀՀ ԳԱԱ հասարակական գիտությունները և հայագիտությունը ներկայացնող հնագույն (հիմնադրվել է 1940 թ.) պարբերականն է, որի էջերում աճել և հասունացել են հայագետների և հասարակագետների բազմաթիվ սերունդներ: 1940-1943 թթ. այն հրատարակվել է որպես ԽՍՀՄ ԳԱ նախագահության հայկական մասնաճյուղի՝ Արմֆանի հասարակական և բնական գիտությունների «Տեղեկագիր», 1943-1965 թթ.՝ Հայաստանի ԳԱ-ի «Տեղեկագիր հասարակական գիտությունների»: 1966 թ. ամսագիրը վերանվանվել է «Լրաբեր հասարակական գիտությունների»: 1940-1947 թթ. լույս է տեսել անկանոն պարբերականությամբ՝ 1948-1990 թթ. եղել է ամսագիր. 1991 թ.` երկամսյա, 1992-1995 թթ.` եռամսյա հանդես: 1996-ից առ այսօր այն հրատարակվում է քառամսյա պարբերականությամբ: Տարբեր ժամանակներում «Լրաբերի» գլխավոր խմբագիրներ են եղել անվանի գիտնականներ Հ. Օրբելին (հիմնադիր), Ս. Կարապետյանը, Հ. Բատիկյանը, Խ. Մոմջյանը, Մ. Ներսիսյանը, Ա. Հովհաննիսյանը, Ծ. Աղայանը, Գ. Ստեփանյանը, Հ. Ասլանյանը, Գ. Աբովը, Հ. Ինճիկյանը, Վ. Միքայելյանը, Ա. Խառատյանը: 2017 թ. վերջից սկսած՝ հանդեսի գլխավոր խմբագիրն է Պ. Ավետիսյանը:

Journal or Publication Title:

Լրաբեր հասարակական գիտությունների=Herald of the Social Sciences=Вестник общественных наук

Date of publication:

2023

Number:

2 (668)

ISSN:

0320-8117

Official URL:

Additional Information:

Ջորջ Ա. Սաիդ-Զամիթ, Джордж А. Саид-Замит

Other title:

Մալթայական ռազեթը. էթնիկ գյուղատնտեսական տան մարդաբանական վերլուծություն միջերկրածովյան մշակույթների համատեքստում ; Мальтийская разета: антропологический анализ этнического фермерского дома в контексте средиземноморских культур

Corporate Creators:

New Vision University ; Yerevan State University ; Archaeology and Ethnography Institute

Contributor(s):

Պատ․ խմբ՝. Հ․ Գ․ Ինճիկյան (1966-1968) ; Գլխավոր խմբ.՝ Ծ․ Պ․ Աղայան (1969-1972) ; Վ․ Ա․ Միքայելյան (1972-1987) ; Ա․ Ա․ Խառատյան (1988-2017) ; Պ․ Ավետիսյան (2017-)

Coverage:

211-231

Abstract:

Մալթական ռազեթը ոչ միայն ժողովրդական մշակութային ժառանգությունը ներկայացնող հուշարձան է, այլև բնակավայր, որտեղ մարդիկ ապրում և իրականացնում էին իրենց ամենօրյա գործունեությունը: Որպես տուն՝ այն ապաստան էր և ապահովոււմ էր մարդկանց անվտանգությունը, միաժամանակ պահեստ էր, աշխատանքի, ժամանցի և հանդիպման վայր: Այն նաև մի տարածք էր, որտեղ ընտանիքի անդամները պատրաստում էին իրենց ուտեստը, ճաշում էին, աղոթում և շփվում իրենց մտերիմների հետ: Տան գլխավոր դուռը բացվում էր դեպի հարակից բակը, որը հաճախ ծառայում էր որպես ընտանիքի հանդիպման վայր այցելուների հետ: Վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ ռազեթը ճարտարապետական տեսանկյունից դուրս է գալիս Մալթայի կղզիների սահմաններից: Դրա գլխավոր հատակագիծը հիշեցնում է միջերկրածովյան ժողովրդական ճարտարապետության մեջ հայտնի նախատիպերը: Ուշ միջնադարից սկսած՝ բնիկներն այդ ձևերը փոփոխել են՝ հարմարեցնելով իրենց կարիքներին, ձգտումներին և ապրելակերպին՝ ելնելով տեղի կլիմայական ու բնապահպանական պայմանների առանձնահատկություններից: Ռազեթ անվանյալ մալթայական-միջերկրածովյան երևույթը վկայում է մշակութային, լեզվական, ճարտարապետական և ազգագրական բնույթի լայն փոխառնչությունների մասին: Այն նաև ցույց է տալիս, որ մալթայական ժողովրդական մշակույթի ժառանգու-թյունը պետք է գնահատվի և ուսումնասիրվի շատ ավելի լայն համատեքստում:
Мальтийская разета является не только памятником культурного наследия народа, но и поселением, где жили люди, которые разводили домашний скот и занимались фермерской деятельностью. Разета, в качестве дома, являлась пристанищем, обеспечивающим безопасность, своеобразным складом, местом работы, встреч и проведения досуга. Разета служила также территорией, где члены семьи готовили еду, обедали, молились и общались со своими близкими. Главный вход дома и двор часто являлся местом встреч семьи с посетителями. Исследование явствует о том, что разету, с архитектурной точки зрения, можно рассматривать в более широком контексте, а именно – в контексте среди-земноморских культур, а не только мальтийской культуры. Ее проект напоминает прототип, известный в средиземноморской народной архитектуре. Начиная с позднего средневековья аборигены несколько модифицировали рассматри-ваемую разету, приспособив ее к своим нуждам и образу жизни, исходя из особенностей местных климатических условий. Мальтийско-средиземноморский феномен разеты свидетельствует о ши-роких, культурных, языковых, архитектурных и этнографических взаимосвязях, в то же время явствуя о том, что разету как наследие мальтийской народной культуры следует исследовать в более широком контексте.
The razzett is not only a part of the Maltese vernacular heritage, but also an abode where people and animals lived and conducted their daily activities. As a home it offered shelter, safety, security, privacy, storage, work, leisure and encounter. It was also a place where family members prepared and cooked their food, dined, prayed and shared their intimate life. The main door of the house and the contiguous courtyard were often the family’s point of encounter with the outside world and visitors. The foregoing analysis has likewise revealed that as an architectural expression the razzett goes beyond the frontiers of the Maltese Islands. Its general plan is reminiscent of Mediterranean vernacular architecture, but through the centuries since the late Medieval Period the natives modified it to their specific needs, aspirations, and way of life. They adapted its plan to suit the local climatic and environmental conditions. This Maltese-Mediterranean identity of the ethnic razzett is evidenced through this mi-lieu of cultural, linguistic, architectural, and ethnographic crosscurrents. It further demon-strates that the Maltese vernacular heritage has to be appreciated and studied in a much wider context.

Place of publishing:

Երևան

Publisher:

ՀՀ ԳԱԱ

Format:

pdf

Identifier:

click here to follow the link ; oai:arar.sci.am:362655

Call number:

АЖ 410

Location of original object:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան