Հրապարակման մանրամասներ:

Պարբերականն ընդգրկում է արվեստի պատմության և հումանիտար գիտությունների ոլորտի ուսումնասիրություններ, թարգմանություններ և ուսումնամեթոդական հետազոտություններ

Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:

Գեղարվեստի ակադեմիայի Տարեգիրք=Yearbook of the Academy of Fine Arts=Ежегодник академии художеств

Հրապարակման ամսաթիւ:

2024

Համար:

16/1

ISSN:

1829-4278

Պաշտոնական URL:

www.yearbook.yafa.am

Լրացուցիչ տեղեկութիւն:

Petrosyan Armine, Петросян Армине

Այլ վերնագիր:

The Entrance Semantics: the Iconographic and Symbolic Parallels of the Gospel Canon Tables and Church Portalsin Armenian Art ; Семантика входа: иконографические и символические параллели таблиц канонов Евангелий и церковных порталов в армянском искусстве

Համատեղ հեղինակները:

Հայաստանի գեղարվեստի պետական ակադեմիա

Ծածկոյթ:

41-63

Ամփոփում:

Հայկական ձեռագիր Ավետարանների համաձայնության կանոնների և մի շարք եկեղեցիների շքամուտքերի ձևավորումներն ունեն պատկերագրական ընդհանրություններ։ Դրանք դրսևորվում են ճարտարապետական հորինվածքի, զարդային համակարգի և խորհրդանշական մի շարք դրվագների, այդ թվում՝ թռչունների համանման պատկերներում։ Խորանների և շքամուտքերի հարդարման զարգացումն ընթացել է զուգահեռաբար, որը թույլ է տալիս դրանք դիտարկել պատկերագրական և խորհրդաբանական միևնույն համատեքստում։ Ե՛վ խորանները, և՛ շքամուտքերն ունեին միևնույն գործառույթը՝ ուղեկցել հավատացյալին՝ ապահովելով անցումը դեպի սրբազան տարածք։ Հետևաբար, դրանց գեղարվեստական համակարգը միտված էր իմացական մակարդակում ներգործելու հավատացյալի վրա։ Քրիստոնեական առանցքային գաղափարների՝ դրախտի, փրկության, հավերժական կյանքի մասին պատկերացումները խորաններում ու շքամուտքերում արտահայտված են որոշակի հորինվածքի ու պատկերների օգնությամբ, որոնք անտեսանելի և անմեկնելի երևույթները դարձնում են շոշափելի ու ըմբռնելի:
The decoration system of the Canon Tables of the Armenian Gospel Books, and the portals of many churches have apparent iconographic similarities. It can be seen in the architectural and decorative compositions as well as in the analogous images of birds. The development of the decoration system of the Canon Tables and church portals has proceeded simultaneously; therefore, the iconographic and symbolic systems could be considered in the same context. Both the Canon Tables and portals have the same function and meaning: to lead believers into the other, sacred space. Consequentially, the artistic system aimed to have an effect on believers on a cognitive level. Symbols of Christian perceptions such as the Heaven, Salvation, and Immortality are expressed in the decoration of the Canon Tables and portals through certain compositions and images. They help with the materialization of unperceivable and inexpressible phenomena into tangible and comprehensible images.
Убранство таблиц канонов армянских рукописных Евангелий и порталов ряда средневековых церквей имеют общие принципы композиционного устройства и сходства иконографических деталей. Это проявляется как в архитектурной композиции, так и в элементах растительного и орнаментального декора, а также в изображении птиц. В средневековом искусстве развитие убранства хоранов и порталов шло параллельно, что позволяет рассматривать их в едином иконографическом и символическом контексте. И хораны, и порталы имели сходную функцию: служили порогом, символической границей перехода верующего в другое, священное пространство, трансформировали и подготавливали этот переход как физически, так и умозрительно. Поэтому художественная система оформления последних, наполненная такой символикой, определенным образом воздействовала на восприятие причастных. Главные христианские понятия, такие как рай, спасение души и вечная жизнь выражаются в композиции хоранов и порталов с помощью лаконичных и конкретных символов-изображений, делая невидимые и необъяснимые явления осязаемыми и понятными для средневекового человека.

Հրատարակութեան վայրը:

Երևան

Ձեւաչափ:

pdf

Ֆիզիկական այլ նկարագրութիւն:

նկ․

Նոյնացուցիչ:

oai:arar.sci.am:378336 ; doi:10.54503/1829-4278

Լեզու:

hy