Publication Details:

«Բանբեր Մատենադարանի» միջնադարագիտական, հայագիտական, ձեռագրագիտական հանդեսը լույս է տեսնում Մատենադարանի հիմնադրումից ի վեր: Հանդեսի առաջին երկու համարները լույս են տեսել 1941 և 1950 թվականներին և կոչվել «Գիտական նյութերի ժողովածու»: Այս ժողովածուներում հավաքված էին նախորդիվ Մատենադարանում տեղի ունեցած գիտաժողովների նյութերը:1956 թվականին հրատարակված երրորդ համարից սկսած՝ հանդեսը կրում է այսօրվա անվանումն ու ընդգրկում միջնադարյան մշակույթի տարբեր ոլորտների առնչվող բազմաբնույթ ուսումնասիրություններ, բնագրերի հրապարակումներ և այլն:

Journal or Publication Title:

Բանբեր Մատենադարանի=Bulletin of Matenadaran= Вестник Матенадарана

Date of publication:

2024

Number:

37

ISSN:

1829-054X

Additional Information:

Амбардзумян Айк, Համբարձումյան Հայկ

Other title:

150-летие со дня издания первой версии армянского национального эпоса «Сасна Црер» ; «Սասնա ծռեր» ազգային դյուցազներգության առաջին տարբերակի հրատարակության 150-ամյակը

Corporate Creators:

Մատենադարան․ Մեսրոպ Մաշտոցի անվան հին ձեռագրերի ինստիտուտ

Coverage:

26-36

Abstract:

1874 թ. Կոստանդնուպոլսում լույս է տեսել Գարեգին վարդապետ Սրվանձտյանցի «Գրոց և բրոց. Սասունցի Դաւիթ կամ Մհէրի դուռ» գիրքը: Ի թիվս բանահյուսական այլ նյութերի, այս գրքում հրատարակվել է հայ ժողովրդական «Սասնա ծռեր» էպոսի առաջին տարբերակը: Գարեգին վարդապետն իրավամբ համարվում է հայկական էպոսի հայտնաբերողն ու առաջին ուսումնասիրողը, քանի որ այս գրքի առաջաբանով սկսվեց «Սասնա ծռեր» էպոսի գիտական ուսումնասիրությունը: Էպոսի առաջին տարբերակի գրառումն ամբողջությամբ փոխեց հայ էպիկական բանահյուսության ուսումնասիրման՝ փոքր-ինչ վաղ՝ 19-րդ դարի կեսերին սկսված ընթացքը: Կենդանի շրջանառվող էպիկական պատումի հայտնաբերումը ժխտեց այն պնդումը, թե հայերը էպոս կամ դյուցազնական վեպ չունեն, և հնարավորություն ընձեռնվեց «Սասնա ծռերի» լույսի ներքո քննելու հայ մատենագրության միջոցով ավանդված առասպելական-էպիկական պատառիկները: Վերականգնվեց հայ ժողովրդի էպիկական ավանդության անցյալի ու ներկայի կապը: Տարբեր դարերի էպիկական ստեղծագործությունները սկսեցին դիտարկվել մեկ ընդհանուր համակարգով, գաղափարական ու գեղարվեստական ժառանգորդությամբ: Հոդվածում անդրադարձ է արվում հայ էպիկական բանահյուսության պատմությանը, էպոսի առաջին տարբերակի գեղարվեստական առանձնահատկություններին, պատմական նշանակությանն ու հայ բանագիտության զարգացման վրա ունեցած ազդեցությանը:
В 1874 году в Константинополе вышла в свет книга Гарегина Срвандзтянца «Письменное и устное: Давид Сасунский или Дверь Мгера». Наряду с другими фольклорными материалами в книге был опубликован первый вариант армянского народного эпоса «Сасна црер» (Давид Сасунский). Гарегин Срвандзтянц по праву считается первооткрывателем и первым исследователем армянского эпоса, так как научное изучение эпоса «Сасна црер» началось с предисловия к этой книге. Запись первой версии эпоса полностью изменила ход изучения армянского эпического фольклора, начавшегося несколько раньше, в середине XIX века. Обнаружение живого эпического рассказа опровергло утверждение об отсутствии у армян эпоса и сделало возможным рассмотрение мифо-эпических фрагментов, засвидетельствованных в армянской средневековой историографии, в свете «Сасна црер». Восстановилась связь между прошлым и настоящим эпической традиции армянского народа. Эпические произведения разных веков стали рассматриваться как одна общая система в своем идейном и художественном развитии. В статье рассматриваются вопросы, связанные с историей армянского эпического фольклора, художественными особенностями первого устного варианта эпоса, его историческим значением и влиянием на развитие армянской фольклористики.

Place of publishing:

Երևան

Format:

pdf

Identifier:

oai:arar.sci.am:377684

Language:

hy ; հայերեն

Digitization:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան

Location of original object:

Երևանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարան