Publication Details:

2006 թվականից համալսարանը հրատարակում է «Գիտական տեղեկագիր» հանդեսը, որը 2007թ. վերանվանվել է «Մեսրոպ Մաշտոց Համալսարանի լրատու» (գիտական հոդվածների ժողովածու): Այն լույս է տեսնում Մեսրոպ Մաշտոց Համալսարանի և Երևանի պետական համալսարանի գիտական խորհուրդների որոշմամբ և ՀՀ բարձրագույն որակավորման հանձնաժողովի կողմից ընդգրկվել է ատենախոսությունների հիմնական արդյունքների և դրույթների հրատարակման համար ընդունելի պարբերական գիտական հրատարակությունների ցանկում: Հոդվածներն տպագրվում են 3 լեզուներով (հայերեն, ռուսերեն, անգլերեն):

Journal or Publication Title:

Մեսրոպ Մաշտոց Համալսարանի լրատու= Вестник Университета Месроп Маштоц= Mesrop Mashtots University Bulletin

Date of publication:

2023

Number:

1 (29)

ISSN:

1829-4227

Official URL:

Additional Information:

Абаджян Анна, Юзбашян Анаит, Abajyan Anna, Yuzbashyan Anahit

Other title:

Термины грабара, выражающие военно-политические и правовые отношения ; Terms Expressing Military-Political and Legal Relationships in Old Armenian

Contributor(s):

Գլխ. խմբ.՝ Վարդանյան Արարատ Վլադիմիրի

Coverage:

259-271

Abstract:

Գրաբարի եզրույթային համակարգում առանձնակի տեղ են զբաղեցնում ռազմաքաղաքական և իրավական հարաբերություններ արտահայտող եզրույթները: V դարի ինքնուրույն գրականության բաղադրիչ կազմող պատմագրության գլխավոր նպատակաուղղվածությունը եղել է արքաների վարած արտաքին և ներքին քաղաքականության, հոգևոր և մշակութային կյանքի մանրակրկիտ նկարագրությունը և արժևորումը1։ Դրանով է բացատրվում ոչ միայն կրոնական բովանդակության բառերի և եզրույթների, այլև ռազմական եզրույթների հաճախադեպ գործածությունը V դարի պատմագրության մեջ:Իրավական հարաբերություններ արտահայտող եզրույթներն ավելի սահմանափակ են, ինչը նույնպես բացատրվում է պատմական երկերի բովանդակությամբ: Պատմագիրներն ամենայն մանրամասնությամբ նկարագրում են հայոց արքաների վարած պատերազմները, հաղթանակներն ու պարտությունները: Պատերազմի յուրաքանչյուր դրվագ գեղարվեստական հրաշալի պատկեր է՝ ակաղձուն ոճավորման տարբեր միջոցներով: Պատմագիրն այս դեպքում գործածում է գրաբարի բառապաշարը՝ բառերի ուղիղ և փոխաբերական իմաստների հմուտ ընտրությամբ՝ հետապնդելով պատերազմական տվյալ դրվագի տպավորիչ և ներազդու դարձնելու նպատակը: Անշուշտ, այդ դրվագներում առկա են պատմագրի վերաբերմունքը և արժևորումը:
Данное исследование посвящено военно-политическим, а также юридическим терминам, которые являются важнейшими составляющими терминологической системы грабара. Исследование проводилась по книге Егише «О Вардане и Армянской войне» и «Бузандаран истории» Павстоса Бюзанда. Военно-политические термины, в отличие от юридических, гораздо более многочисленны, что объясняется содержанием и назначением исследуемых трудов. Историография V века характеризуется описанием и оценкой внешней политики, проводимой армянскими царями. Соответственно, эпизоды войны описаны особенно подробно, в них используются все стилистические средства древнеармянского языка. Наряду с ними историки представили богатую и роскошную лексику грабара, существенным компонентом которой являются военно-политические термины. В работе исследуется 70 военно-политических и 8 юридических терминов, которые изучаются как словоформы и термины. Из 70 терминов около 40 являются заимствованиями из пехлеви - персидского языка, 1 - ассирийским и 3 - греческими заимствованиями, а 26 являются исконными словами. Из 8 юридическихтерминов 3 являютсяисконными, 5 заимствованыизпехлеви.
The presentstudy is on the military-political, as well as legal terms, which form the most essential component of the terminological system of Grabar// Old Armenian. The examination was carried out according to Yeghishe's works "On Vardan and the Armenian War" and PavstosBuzand’s original material "Buzandaran Histories". The military-political terms, in contrast to the legal ones, can be met quite often due to the content and aim of the works. The historiography of the 5th century is characterized by the description and evaluation of the foreign policy conducted byArmenian kings. Accordingly, war episodes are presented in particular detail, and in them are presented all the stylistic means of Grabar/ Old Armenian. Along with them, historians used the rich and luxurious vocabulary of Grabar, the essential component of which is that of military-political terms. The work examines 70 military-political and 8 legal terms, which are studied as word-forms and terms. Among 70 terms, about 40 are loanwords,borrowed from Pahlavi and Persian, one - is Assyrian and three are Greek loanwords, whilst 26 are native words. Among the 8 legal terms, 3 are indigenous, 5 are borrowings from Pahlavi.

Place of publishing:

Երևան

Publisher:

Լիմուշ հրատ.

Format:

pdf

Identifier:

oai:arar.sci.am:360717

Digitization:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան