Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:

Կոմիտասի թանգարան-ինստիտուտի տարեգիրք = Komitas museum-institute yearbook

Հրապարակման ամսաթիվ:

2017

Հատոր:

Բ

ISBN:

978–9939–9134–5–2

Լրացուցիչ տեղեկություն:

Baghdasaryan Anahit, Բաղդասարյան Անահիտ

Այլ վերնագիր:

An Attempt to Analyze the Imitations in Komitas’s Piano Dance “Manushaki” ; Նմանակումների (իմիտացիաների) վերլուծության փորձ Կոմիտասի «Մանուշակի» դաշնամուրային պարում

Աջակից(ներ):

Պատ. խմբ.՝ Տաթևիկ Շախկուլյան

Ամփոփում:

Имитация – «повторение голосом мелодии (мелодической фразы, а также отдельных звуков – А. Б.), непосредственно перед тем исполненной другим голосом» (С. Танеев, Подвижной контрапункт строгого письма, с. 8), является одной из наиболее характерных композиционных особенностей музыки Комитаса.
Имитации в различных, зачастую «неклассических» формах, имеют значительное место во всех жанрах композиторского наследия великого музыканта, в том числе и в его фортепианных танцах – многоголосных обработках для фортепиано восьми народных разнохарактерных - сольных, парных, хороводных танцев из различных этнографических районов Восточной и Западной Армении. В рамках настоящей статьи мы попытались проанализировать имитации, примененные Комитасом, в частности, в одном из его танцев – «Манушаки». Рассмотрены значение и место имитаций в многоголосной композиции танца, их формы, виды, количество голосов, направление движения и интервал вступления голосов. Результаты проведенного анализа следующие:
• имитации «пронизывают» всю многоголосную ткань танца «Манушаки»;
• имитации проводятся между мелодией танца и ее гармонизацией;
• характерным, «знаковым» явлением танца являются нетрадиционные, «неклассические» имитации звука, своего рода проявления музыкального пуантилизма, и имитации с педальным противосложением;
• большей частью используются неточные имитации – с элементами увеличения, уменьшения, зеркальности, возвратного движения; применяются четырех (чаще всего), трех и двухголосные имитации, в основном, в нисходящем движении, и в октаву. Рассмотрение имитаций в многоголосных композициях остальных фортепианных танцев Комитаса выявляет их очевидное имитационное «родство» с многоголосной обработкой предмета нашего исследования, фортепианного танца «Манушаки». Это не случайно и свидетельствует о наличии в фортепианных танцах Комитаса определенной системы имитационных средств и разработанной методики их использования.
«Նմանակումը կրկնությունն է որևէ ձայնի միջոցով արտաբերված այն մեղեդու (մեղեդիական դարձվածքի, նաև մեկական հնչյունների` Ա. Բ.), որն անմիջականորեն մինչ այդ հնչել է մեկ այլ ձայնում» (С. Танеев, Подвижной контрапункт строгого письма, с. 8): Նմանակումը խիստ բնորոշ է կոմիտասյան երաժշտությանը: Նմանակումները զանազան, հաճախ «ոչ դասական» ձևերով, կարևոր տեղ ունեն մեծ երաժշտի կոմպոզիտորական ժառանգության բոլոր ժանրերում, այդ թվում և դաշնամուրային պարերում` Արևելյան և Արևմտյան Հայաստանի ազգագրական տարբեր շրջանների ժողովրդական ութ բազմաբնույթ` մենակատարային, զույգ, խմբային պարերի բազմաձայն մշակումներում: Ներկա հոդվածի շրջանակներում փորձել ենք վերլուծել, մասնավորապես, «Մանուշակի» պարում գործի դրված նմանակումները: Դիտարկել ենք նմանակումների նշանակությունը և տեղը պարի բազմաձայն կերտվածքում, դրանց ձևը, տեսակները, ձայների քանակը, այդ ձայների շարժման ուղղությունը և մուտք գործելու ձայնամիջոցը (ինտերվալը): Վերլուծության արդյունքները հետևյալն են.
ա. նմանակումներով է համակված «Մանուշակի» պարի բազմաձայն ողջ կերտվածքը,
բ. նմանակումները ծավալվում են պարի մեղեդու և վերջինիս ներդաշնակման միջև,
գ. «Մանուշակի» պարի առավել բնորոշ, «ճանաչելի» երևույթներից են ոչ ավանդական, ոչ դասական` հնչյունի նմանակումը, որը երաժշտական պուանտիլիզմի յուրօրինակ դրսևորում է, և ձայնառական հակադրությամբ նմանակումը,
դ. մեծ մասամբ գործի են դրված ոչ ճշգրիտ նմանակումները` մեծացման, փոքրացման, հայելակերպ, հետադարձ շարժման տարրերով,
ե. կիրառված են քառաձայն (մեծ մասամբ), նաև եռաձայն և երկձայն նմանակումներ՝ ձայների օկտավային հարաբերությամբ: Կոմիտաս Վարդապետի դաշնամուրային մյուս պարերի բազմաձայն կերտվածքում նմանակումների դիտարկումն ի հայտ է բերում այդ պարերի նմանակումային ակնհայտ «ազգակցական» կապը մեր խնդրո առարկա «Մանուշակի» դաշնամուրային պարի հետ, որ պատահականություն չէ և վկայում է Կոմիտաս Վարդապետի դաշնամուրային պարերում առկա նմանակումային միջոցների որոշակի համակարգի գոյության և այդ միջոցների կիրառման մշակված մեթոդաբանության մասին:
“Imitation is the repetition of a melody (a melodic phrase, separate pitches – A. B.) shortly after its appearance in a different voice.” (S. Taneev, “Convertible Counterpoint in the Strict Style,” Moscow, 1959, p. 8). Imitation is one of the most characteristic compositional features of Komitas’s music. Imitations in various, often “non–classical” forms play a very important role in all the genres of the heritage of the great composer, including his piano dances, which present polyphonic arrangements of eight various folk dances from different ethnographic regions of Eastern and Western Armenia. In the framework of this article it is attempted to analyze the imitations applied by Komitas, particularly in the dance Manushaki. The role of the imitations, their forms and types, the number of voices, the direction of their motion and the interval of the entry of voices is explored.
The results of the analyses are:
• Imitations run through the whole polyphonic texture of Manushaki.
• Imitations occur between the melody of the dance and its harmonization.
• The typical devices used in the dance are the non–traditional, non– classical ways of single–pitch imitation, as a unique expression of musical pointillism, and imitations with pedal counterpart.
• In most cases not the direct imitations are used, but rather invariants containing elements of augmentation and diminution, inversions and retrogrades.
• Four, as well as three and two–parted imitations are employed, mostly in a descending motion and in an octave. The observation of the imitations in the polyphonic compositions of other piano dances by Komitas revealed their obvious “connection” to the polyphonic arrangements of the Manushaki in the sense of the usage of imitations. This is not a coincidence and allows us to conclude that there is a particular system of imitation devices and a thoroughly worked out methodology of their application in Komitas’s piano dances.

Բովանդակություն:

ԳԼՈՒԽ Ա. Կոմիտասը և իր ժամանակը
CHAPTER I: Komitas and his time period

Հրատարակության վայրը:

Երևան

Հրատարակիչ:

Կոմիտասի թանգարան-ին-տ. հրատ.

Ձևաչափ:

pdf

Չափեր:

էջ 95-110

Ֆիզիկական այլ նկարագրություն:

նոտա

Նույնացուցիչ:

oai:arar.sci.am:270743

Գլխավոր նշում:

Սույն հատորն անդրադառնում է Կոմիտասին, նրա գործունեությանը, գիտական և ստեղծագործական ժառանգությանը, նրա ժամանակակիցներին։ Նկատի ունենալով Կոմիտասի գիտական հետաքրքրությունները` ժողովածուն ներկայացնում է նաև հայ երաժշտական ֆոլկլորագիտությանն ու միջնադարագիտությանն առնչվող հարցեր։ Հասցեագրված է երաժշտագետներին, արվեստաբաններին, մշակութաբաններին, միջնադարագետներին, ֆոլկլորագետներին և հայ երաժշտությամբ հետաքրքրվողներին։