Publication Details:

«Լրաբեր հասարակական գիտությունների» քառամսյա, բազմալեզու, միջմասնագիտական, գրախոսվող հանդեսը ՀՀ ԳԱԱ հասարակական գիտությունները և հայագիտությունը ներկայացնող հնագույն (հիմնադրվել է 1940 թ.) պարբերականն է, որի էջերում աճել և հասունացել են հայագետների և հասարակագետների բազմաթիվ սերունդներ: 1940-1943 թթ. այն հրատարակվել է որպես ԽՍՀՄ ԳԱ նախագահության հայկական մասնաճյուղի՝ Արմֆանի հասարակական և բնական գիտությունների «Տեղեկագիր», 1943-1965 թթ.՝ Հայաստանի ԳԱ-ի «Տեղեկագիր հասարակական գիտությունների»: 1966 թ. ամսագիրը վերանվանվել է «Լրաբեր հասարակական գիտությունների»: 1940-1947 թթ. լույս է տեսել անկանոն պարբերականությամբ՝ 1948-1990 թթ. եղել է ամսագիր. 1991 թ.` երկամսյա, 1992-1995 թթ.` եռամսյա հանդես: 1996-ից առ այսօր այն հրատարակվում է քառամսյա պարբերականությամբ: Տարբեր ժամանակներում «Լրաբերի» գլխավոր խմբագիրներ են եղել անվանի գիտնականներ Հ. Օրբելին (հիմնադիր), Ս. Կարապետյանը, Հ. Բատիկյանը, Խ. Մոմջյանը, Մ. Ներսիսյանը, Ա. Հովհաննիսյանը, Ծ. Աղայանը, Գ. Ստեփանյանը, Հ. Ասլանյանը, Գ. Աբովը, Հ. Ինճիկյանը, Վ. Միքայելյանը, Ա. Խառատյանը: 2017 թ. վերջից սկսած՝ հանդեսի գլխավոր խմբագիրն է Պ. Ավետիսյանը:

Journal or Publication Title:

Լրաբեր հասարակական գիտությունների=Herald of the Social Sciences=Вестник общественных наук

Date of publication:

2025

Number:

3

ISSN:

0320-8117 ; e-2953-8297

Official URL:

Additional Information:

Гаспарян Давид, Gasparyan David

Other title:

Егише Чаренц – Ерванд Кочар ; Yeghishe Charents – Yervand Kochar

Contributor(s):

Պատ․ խմբ՝. Հ․ Գ․ Ինճիկյան (1966-1968) ; Գլխավոր խմբ.՝ Ծ․ Պ․ Աղայան (1969-1972) ; Վ․ Ա․ Միքայելյան (1972-1987) ; Ա․ Ա․ Խառատյան (1988-2017) ; Պ․ Ավետիսյան (2017-2024) ; Ա․ Բոբոխյան (2025-)

Coverage:

130-147

Abstract:

Ամփոփում – Հոդվածը նվիրված է երկու հանճարեղ արվեստագետների՝ բանաստեղծ ու արձակագիր Եղիշե Չարենցի և նկարիչ ու քանդակագործ Երվանդ Քոչարի ստեղծա-գործական առնչություններին: Նրանք գրեթե հասակակիցներ էին. Չարենցի ծննդյան 125-ամյակը նշվեց 2022-ին, Քոչարինը՝ 2024-ին: Իրար ճանաչել ու գնահատել են դեռևս Թիֆլիսում: Քոչարը 1921 թ. թղթի վրա նկարել է Չարենցին: Հաջորդեց Քոչարի կյանքի փարիզյան շրջանը, երբ նա այդ տարիների եվրոպական ավանգարդի նկարիչների կողքին էր և Պիկասոյի հետ մեկտեղ ցուցադրվում էր առաջնակարգ պատկերասրահ-ներում: 1925-ին Չարենցն ու Քոչարը հանդիպեցին Փարիզում և քննարկեցին ժամա-նակակից պահանջներին համապատասխան ազգային արվեստի հարցեր: 1936-ին Քոչարը վերադարձավ հայրենիք: Ինչպես նա, այնպես և Չարենցն այդ տարիներին գտնվում էին պետքաղվարչության հսկողության ներքո: Անկախ քաղաքական հետա-պնդումներից և հալածանքներից՝ նրանք պատվով անցան արվեստագետի իրենց ուղին, որի հիմքն ազգային ավանդույթն էր և նրանց ստեղծագործական հանճարը: Այդ սիրով նրանք անդրադարձան ազգային էպոսին՝ «Սասնա ծռերին». Չարենցը գրեց «Սասունցի Դավիթ» պոեմը և նախաձեռնեց «Սասնա ծռերի» պատումների շքեղ հրատարակութ-յունը, Քոչարը էպոսի 1000-ամյակի կապակցությամբ կերտեց Սասունցի Դավթի ար-ձանը և իրականացրեց տպագիր գրքերից մեկի նկարչական ձևավորումը: Նրանց հե-տաքրքրությունները միավորվեցին նաև Կոմիտասի կերպավորման գործում. Չարենցը հանդես եկավ պոեմներով ու բանաստեղծություններով, Քոչարը՝ նկարով ու քանդակով: Չարենցին ու Քոչարին հետաքրքրում էին նաև ժամանակի արվեստի տեսության հար-ցերը՝ հատկապես սինթետիզմը, մոնումենտալիզմը և հայ միջնադարյան ավանդույթները: Չարենցն ու Քոչարը եղել են անձնական ջերմ փոխհարաբերությունների մեջ և կրել քաղաքական հետապնդումների ծանր հարվածները: Abstract – The article explores the creative and personal relationship between two genius artists – poet and writer Yeghishe Charents and painter and sculptor Yervand Kochar. Both were almost contemporaries: Charents' 125th anniversary was celebrated in 2022, and Ko-char’s in 2024. Their acquaintance and mutual admiration began in Tiflis, where in 1921 Ko-char drew a portrait of Charents on paper. This was followed by Kochar’s Parisian period, where he worked among Europe’s avant-garde artists of the time and exhibited alongside Picasso in prominent galleries. In 1925, Charents and Kochar met in Paris to discuss the creation of national art that aligned with modern demands. Kochar returned to Armenia only in 1936. During those years, both he and Charents were under close surveillance by the Po-litical Administration of the State. Despite political repression and persecution, they honorably pursued their artistic paths, rooted in national traditions and creative genius. Their devotion to Armenian culture brought them to the national epic Sasna Tsrer (David of Sasun). Char-ents wrote the poem David of Sasun and initiated a lavish publication of the epic tales. Ko-char, commemorating the epic’s millennium, sculpted the statue of David of Sasun and illus-trated one of the epic’s printed editions. Their shared interests also extended to portraying Komitas. Charents wrote poems and verse dedicated to him, while Kochar created a portrait and sculpture. Charents and Kochar were deeply engaged in contemporary art theories, par-ticularly focusing on synthesis, monumentalism, and Armenian medieval traditions. Their relation-ship was marked by warm personal connections. Both of them were politically repressed. Аннотация – Статья посвящена творческим отношениям двух гениальных деятелей искусства – поэта и прозаика Егише Чаренца и художника и скульптора Ерванда Кочара. Они были почти ровесниками: 125-летие со дня рождения Чаренца отмечалось в 2022 году, а Кочара – в 2024 году. Их знакомство и взаимное признание состоялось еще в Тифлисе. В 1921 году Кочар создал портрет Чаренца на бумаге. Затем Кочар уехал в Па-риж, где работал в кругу европейских авангардистов тех лет и участвовал в выставках вместе с Пикассо в престижных галереях. Парижская встреча Чаренца и Кочара в 1925 г. не прошла бесследно, поскольку она была весьма конструктивной в плане обсуждения вопросов па созданию национального искусства. В 1936 году Кочар вернулся на родину. В те годы как он, так и Чаренц находились под пристальным надзором государственной политической системы. Несмотря на политические преследования и репрессии, они оста-лись верны своим идеям и национальным традициям. Любовь к родной культуре нашла отражение в обращении к национальному эпосу «Давид Сасунский». Е. Чаренц создал поэму «Давид Сасунский» и стал инициатором богато иллюстрированного издания эпоса. Е. Кочар к 100-летию эпоса изваял статую Давида Сасунского и оформил одну из изда-ний героического эпоса. Знаковая фигура великого Комитаса также нашла воплощение в их творчестве: Е. Чаренц посвятил ему поэтические произведения, а Е. Кочар создал портрет и памятник Комитасу. Их объединяла также общность интересов в вопросах искусства и его направлений. Чаренца и Кочара также интересовали вопросы теории ис-кусства своего времени: синтетизм, монументализм и средневековые армянские традиции.

Place of publishing:

Երևան

Publisher:

ՀՀ ԳԱԱ

Format:

pdf

Identifier:

oai:arar.sci.am:425807

Call number:

АЖ 410

Location of original object:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան