Publication Details:

Լույս է տեսնում 1966 թվականից՝ տարին 4 անգամ։

Journal or Publication Title:

ՀՀ ԳԱԱ Տեղեկագիր: Ֆիզիկա = Proceedings of the NAS RA: Physics

Date of publication:

2025

Volume:

60

Number:

3

ISSN:

0002-3035

Official URL:

Additional Information:

Աղամալյան Ն., Հովսեպյան Ռ., Ներսիսյան Մ., Պետրոսյան Ս., Բադալյան Գ., Գամբարյան Ի ., Պողոսյան Ա., Կաֆադարյան Ե., Aghamalyan N., Hovsepyan R., Nersisyan M., Petrosyan S., Badalyan G., Gambaryan I., Poghosyan A., Kafadaryan Y.

Other title:

Ցինկիօքսիդի, արգենտումով լեգիրավորված թաղանթների оպտիկական և էլեկտրական հատկությունները ; Optical and Electrical Properties of Silver-Doped Zinc Oxide Films

Contributor(s):

Պատ․ խմբ․՝ Գ․ Մ․ Ղարիբյան (1966-1992) ; Գլխ․ խմբ․՝ Վ․ Մ․ Հարությունյան (1993-2021) ; Կ․ Մ․ Ղամբարյան (2022-)

Coverage:

345-354

Abstract:

Оптические и электрические свойства пленок AgxZn1–xO (AgZnO), леги- рованных серебром c концентрациями х = 0.05 и 0.24 ат%, исследованы с использованием рентгеновской дифракции, энергодисперсионной рентгеновской спектроскопии, а также измерений сопротивления, пропускания и отражения. Плёнки с содержанием серебра 0.05 ат% и неотожженные пленки с 0.24 ат% Ag проявляют n-тип проводимости, тогда как отожжённые плёнки с 0.24 ат% Ag де- монстрируют p-тип проводимости. Кристаллиты в плёнках AgZnO с 0.05 ат% и 0.24 ат%Ag имеют размеры 24 нм и 28 нм соответственно. В плёнке ZnO, леги- рованной 0.24 ат% Ag, наблюдаются: красный сдвиг ширины запрещённой зоны на 0.02 эВ, проявление характерных поляронных особенностей в диапазоне 900– 3700 см⁻¹, а также фазовый переход из парамагнитного состояния в диамагнитное. Плёнка ZnO, легированная 0.05 ат% Ag характеризовалась отрицательным температурным коэффициентом сопротивления. Концентрация 0.24 ат% является оптимальной для получения p-типа проводимости и формирования поляронных состояний, тогда как плёнка с 0.05 ат% Ag перспективна для применения в тепловых сенсорах.
Արծաթով լեգիրացված ցինկի օքսիդի (AgZnO) թաղանթների՝ 0.05 և 0.24 ատ% արծաթի պարունակությամբ օպտիկական և էլեկտրական հատկությունները ուսումնասիրվել են XRD, EDS, դիմադրության, լուսաթափանցման և անդրադարձման չափումների միջոցով։ 0.05 ատ% AgZnO և չմշակված 0.24 ատ․% AgZnO թաղանթները ցուցաբերել են n-տիպի լեգիրավորում, մինչդեռ ջերմամշակված 0.24 ատ% AgZnO թաղանթը ցուցաբերել է p-տիպի լեգիրավորում։ 0.05 և 0.24 ատ% AgZnO թաղանթների բյուրեղիկների չափերը եղել են համապատասխանաբար 24 և 28 նմ։ 0.24 ատ․% AgZnO նմուշում դիտվել է 0.02 eV կարմիր շեղում։ Նույն նմուշում (0.24 ատ.% Ag) գրանցվել են պոլարոնային հատկանիշներ 900–3700 սմ⁻¹ միջակայքում և անցում՝ պարամագնիսական վիճակից դիամագնիսական վիճակի։ 0.05 ատ.% AgZnO նմուշը ցուցաբերել է դիմադրության բացասական ջերմաստիճանային գործակից՝ –3.35×10⁻⁵ Ω·սմ·K⁻¹ արժեքով 5–54 K միջակայքում և – 1.24×10⁻⁵ Ω·սմ·K⁻¹ արժեքով 54-ից 380 K միջակայքում, ինչը վկայում է կիսահաղորդչային վարքագծի մասին։ Այս արդյունքները ցույց են տալիս, որ 0.24 ատ% արծաթի պարունակությունը նպաստավոր է ZnO-ում p-տիպի լեգիրավորման և պոլարոնների ձևավորման համար, մինչդեռ 0.05 ատ․% AgZnO թաղանթը կարող է կիրառվել ջերմաստիճանային զգայունության կիրառություններում։
The optical and electrical properties of silver-doped ZnO (AgZnO) films with Ag concentrations of 0.05 and 0.24 at% were analyzed using XRD, EDS, resistance, transmittance and reflectance measurements. The 0.05 at% AgZnO and as-deposited 0.24 at% AgZnO films exhibited n-type doping, whereas the annealed 0.24 at% AgZnO films showed p-type doping. The crystallite sizes of the 0.05 and 0.24 at% AgZnO films were 24 and 28 nm. The redshift of the band gap was 0.02 eV for 0.24 at% AgZnO. The sample with 0.24 at% Ag exhibits a polaron features in the range 900–3700 cm⁻¹, and demonstrated a paramagnetic-to-diamagnetic transition. The 0.05 at% AgZnO film showed a negative temperature coefficient of resistivity. These findings suggest that a 0.24 at% Ag concentration is favorable for achieving p-type doping in ZnO and for the formation of polarons, whereas the 0.05 at% AgZnO film could be used for thermal sensing applications.

Format:

pdf

Identifier:

oai:arar.sci.am:422307

Call number:

АЖ 415

Location of original object:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան