Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:

Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի աշխատություններ = Proceedings of the Institute of Archaeology and Ethnography = Труды Института археологии и этнографии

Հրապարակման ամսաթիւ:

2025

Հատոր:

7

ISBN:

2953-805X

Լրացուցիչ տեղեկութիւն:

Զախարկևիչ Ստեփան, Zakharkevich Stepan

Այլ վերնագիր:

Արևելյան Եվրոպայի հայ համայնքների հիշողության մշակույթը և դրա վրա պատմական քաղաքականության ու ազգային ծրագրերի ազդեցությունը արդի փուլում ; Culture of Memory of Armenian Communities in Eastern Europe and the Influence of Historical Policies and National Projects at the Present Stage

Համատեղ հեղինակները:

ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ

Ծածկոյթ:

72-88

Ամփոփում:

В статье рассмотрено несколько примеров разных исторических нарративов (общеармянского, регионального и национального) об армянских общинах Беларуси, Польши и Украины под влиянием национальных традиций, исторической политики государств и их влияния на культуру памяти армянских общин этого региона. В представленных кейсах четко прослеживается зона взаимодействия между нарративами, интересами армянских общин, сложными, политически ангажированными в Восточной Европе национальными проектами и формирующимися в них национальными историческими нарративами беларусов, поляков и украинцев. Подобные пересечения часто формируют конфликты и противоречия. Проанализированы примеры, позволяющие очертить и охарактеризовать точки противоречий: дискуссия о правомерности терминологии «украинские армяне» в период Речи Посполитой (16–18 вв.) в противопоставлении понятию «польские армяне»; пример «трудного» наследия советско-польской войны 1919–1921 гг.; соприкосновение национального исторического нарратива Беларуси с жизнью и культурным влиянием Маджарских. Очевидно, что задача армянских сообществ – показать и доказать свое историческое присутствие и общность историко-куль турного наследия для национального большинства. В результате, прак ти чески никто не заинтересован в дискуссии о более сложных и гибридных исторических и нелинейных этнических процессах, а также в формировании новых, более сложных и противоречивых исторических нарративов. Тем не менее, вербализация вышеперечисленных проблем и точек противоречий позволяет четче очертить контуры этих процессов, понять роль разных субъектов в них.

The article examines several examples of different historical narratives (Pan-Ar menian, regional and national) about the Armenian communities of Belarus, Po land and Ukraine under the influence of national modern traditions, the historical policies of the states of Eastern Europe, as well as their influence on the culture of memory of the Armenian communities of this region. The intersection of these different historical narratives creates conflicts and contradictions. The situation is complicated by the fragile and unstable system of “majority-minority” relations, as well as the ideological attitudes of these states. The article analyzes several ex amples that allow us to outline and characterize points of contradiction in the above-mentioned narratives: a discussion about the legitimacy of the terminology “Ukrainian Armenians” during the Polish-Lithuanian Commonwealth (16th–18th centuries) as opposed to the concept of “Polish Armenians”; an example of the “difficult” legacy of the Soviet-Polish war of 1919–1921, in which Armenians par ticipated on both sides; a case of contact between the national historical narrative of Belarus and the cultural influence of Leon and Jan Madzharski. As a result, virtually no one is interested in discussing more complex and hybrid historical processes and non-linear ethnic processes, or the formation of new, contradictory historical narratives.
Հոդվածում քննարկվում են Բելառուսի, Լեհաստանի և Ուկրաինայի հայ համայնքների մասին տարբեր պատմույթների (համահայկական, տարածաշրջանային և ազգային) մի քանի օրինակներ՝ արդի ազգային ավանդույթների, Արևելյան Եվրոպայի պետությունների պատմական քաղաքականության, ինչպես նաև այդ տարածաշրջանի հայ համայնքների հիշողության մշակույթի վրա դրանց ազդեցությունը: Այս տարբեր պատմույթների հատուղիներն առաջացնում են հակամարտություններ և հակասություններ: Իրավիճակը բարդանում է «մեծամասնություն-փոքրամասնություն» հարաբերությունների փխրուն և անկայուն բնույթով, ինչպես և հիշյալ պետությունների գաղափարական դիրքորոշումերով։ Հոդվածում վերլուծվում են մի քանի օրինակներ, որոնք թույլ են տալիս ուրվագծել և բնութագրել վերոհիշյալ պատմույթներում հակասության կետերը, քննարկում են «Ուկրաինայի հայեր» եզրաբանության օրինակարգությունը լեհալիտվական ընդհանուր պետության տարիներին (16–18-րդ դդ.), «լեհահայեր» հասկացությունը՝ որպես 1919–1921թթ. խորհրդա-լեհական պատերազմի «դժվար» ժառանգության օրինակ, որին 2 կողմից էլ հայերը մասնակցում էին, Բելառուսի ազգային պատմական պատմույթի և Լեոն ու Յան Մաջարսկիների կյանքի ու մշակութային ազդեցության միջև շփման դեպքը։ Արդյունքում՝ գործնականում ոչ ոք շահագրգռված չէ քննարկելու ավելի բարդ և հիբրիդային պատմական և ոչ-գծային էթնիկ գործընթացներ, ինչպես նաև ձևավորելու նոր՝ ավելի բարդ և հակասական պատմույթներ:

Հրատարակիչ:

ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ

Ձեւաչափ:

pdf

Նոյնացուցիչ:

oai:arar.sci.am:414858

Բնօրինակին գտնուելու վայրը:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան