Հրապարակման մանրամասներ:

Պարբերականն ընդգրկում է արվեստի պատմության և հումանիտար գիտությունների ոլորտի ուսումնասիրություններ, թարգմանություններ և ուսումնամեթոդական հետազոտություններ

Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:

Գեղարվեստի ակադեմիայի Տարեգիրք=Yearbook of the Academy of Fine Arts=Ежегодник академии художеств

Հրապարակման ամսաթիվ:

2025,

Համար:

18/1

ISSN:

1829-4278

Պաշտոնական URL:

www.yearbook.yafa.am

Լրացուցիչ տեղեկություն:

Saroyan Tatevik, Сароян Татевик

Այլ վերնագիր:

The Minstrels (Ashughs) And Poets In Armenian And Iranian Coffee Houses Between The 17th And 19th Centuries ; Поэты и ашуги XVII-XIX веков в армянских и иранских кафе

Համատեղ հեղինակները:

Հայաստանի գեղարվեստի պետական ակադեմիա

Ծածկույթ:

162-179

Ամփոփում:

Այս հոդվածում ներկայացվում են 17-19-րդ դարերում Արևելյան Հայաստանի և հարևան Իրանի տարածքում սուրճի և սրճարանային մշակույթի ձևավորման ու զարգացման պատմության որոշ դրվագներ։ Սրճարանները՝ որպես հանրային ժամանցի միջավայրեր, 17-րդ դարից ի հայտ եկան Արևելքի և Եվրոպայի խոշոր քաղաքներում։ Սկզբնական շրջանում դրանք հիմնականում տղամարդկային ժամանցի տարածքներ էին, որտեղ ժողովրդական ստեղծագործողները՝ երաժիշտները, պոետներն ու նկարիչները, արտահայտվելու և իրենց արվեստը հանրությանը ներկայացնելու հնարավորություն ունեին։ Հատկանշական է, որ դրանք նաև միջմշակութային հաղորդակցության ու փոխանակության յուրահատուկ միջավայրեր էին։ Կան վկայություններ, որ սրճարաններում ներկայացումներ էին կազմակերպում նաև հարևան երկրներից «հյուրախաղերով» այցելությունների եկած ժողովրդական արտիստները։ Ինչպես Իրանում, այնպես էլ Արևելյան Հայաստանում դրկից երկրների ստեղծագործողները փոխադարձաբար հանդես են եկել մե՛րթ մեկի, մե՛րթ մյուսի սրճարաններում, որի արդյունքում հայ արվեստագետներն ու գրողները ճանաչված են եղել Իրանում, տիրապետել պարսկերենին։ Նույնը կարող ենք ասել նաև Հայաստանի սրճարաններում հանդես եկող պարսիկ ստեղծագործողների մասին։ Ժամանակի ընթացքում սրճարաններում տիրող անցուդարձը և ժամանցը փոխակերպումների է ենթարկվել՝ աստիճանաբար ժողովրդական արվեստային ներկայացումների հարթակից վերածվելով մարդկանց ավելի լայն շրջանակների համար հանդիպումների, սրճախմության շուրջ զրույցի ու քննարկումների միջավայրի։ Սակայն ժամանակի պահանջներին ու արվեստների դրսևորումներին զուգընթաց՝ սրճարանները կորցրին իրենց նախկին համբավը և հետզհետե դարձան լայն հասարակության այցելության վայրեր, ուր մինչ այսօր հնչում է կենդանի երաժշտություն, տեղի են ունենում գրքերի շնորհանդեսներ, բանախոսություններ։
В статье рассматриваются этапы развития культуры кофе и кафе в Армении и соседнем Иране в XVII–XIX веках. С XVII века кафе стали популярными местами общественного развлечения в крупных городах Востока и Европы. Изначально это были в основном мужские развлекательные центры, где художники, музыканты, поэты и народные артисты могли проявить свои таланты и представить свое искусство публике. Примечательно, что кафе служили уникальной средой для межкультурного общения и обмена. Существуют свидетельства, что артисты из соседних стран выступали в кафе на «гастролях». Иранские и армянские писатели и музыканты были хорошо известны в Иране и владели персидским языком, что способствовало посещению кафе творческих людей из разных стран. То же самое касается выступлений персидских артистов в армянских кафе. Со временем развлечения в кафе постепенно изменялись, превращаясь из мест для выступлений народного творчества в пространства для более широкой аудитории, где люди встречались и общались за чашкой кофе. Таким образом, с течением времени и изменениями в культуре кафе утратили свое первоначальное предназначение как особого увеселительного заведения и стали популярными местами среди широкой публики.
This article explores the history of coffee and café culture in Armenia and neighboring Iran from the 17th to the 19th centuries. Cafés emerged as venues for public entertainment in major cities across the East and Europe during the 17th century. Initially, these were predominantly male-oriented places where folk artists, musicians, poets, and performers had the opportunity to showcase their talent and engage with the public. Notably, cafés served as a unique environment for intercultural communication and exchange. There are accounts of folk artists from neighboring countries organizing “guest performances” in these cafés, highlighting the cross-cultural interactions that took place there. In both Iran and Armenia, artists from various regions shared their work, leading to a recognition of Armenian artists and writers in Iran (many of them were proficient in Persian). Similarly, Persian artists also performed in Armenian cafés. Over time, the role of cafés evolved, and they gradually transformed from platforms for folk art performances into places for socializing, conversation, and discussion over coffee, appealing to a broader audience. However, as societal demands and artistic expressions changed, cafés lost their primary status as entertainment venues.

Հրատարակության վայրը:

Երևան

Ձևաչափ:

pdf

Նույնացուցիչ:

սեղմիր այստեղ կապին հետևելու համար ; oai:arar.sci.am:412142

Լեզու:

hy