Publication Details:

Պարբերականն ընդգրկում է արվեստի պատմության և հումանիտար գիտությունների ոլորտի ուսումնասիրություններ, թարգմանություններ և ուսումնամեթոդական հետազոտություններ

Journal or Publication Title:

Գեղարվեստի ակադեմիայի Տարեգիրք=Yearbook of the Academy of Fine Arts=Ежегодник академии художеств

Date of publication:

2025,

Number:

18/1

ISSN:

1829-4278

Official URL:

www.yearbook.yafa.am

Additional Information:

Shakhmuradyan Mariam, Шахмурадян Мариам

Other title:

Types And Structural Characteristics Of Desert Kites In Armenia։ A Cross-Regional Perspective ; Структурные особенности и типы «пустынных воздушных змеев» Армении в межрегиональном контексте

Corporate Creators:

Հայաստանի գեղարվեստի պետական ակադեմիա

Coverage:

104-127

Abstract:

Սույն հոդվածում քննվում են Հայաստանում հայտնաբերված «օդապարուկներ» կոչվող հնագիտական հուշարձանների կառուցվածքային առանձնահատկությունները և տեսակները՝ Առաջավոր և Միջին Ասիայում փաստագրված նույնատիպ հուշարձանների համատեքստում։ Հիմնվելով դաշտային աշխատանքների, ինչպես նաև տարբեր տարածաշրջանների «օդապարուկների» արբանյակային և օդային լուսանկարների ուսումնասիրության վրա՝ հոդվածում ներկայացվում են այս շինությունների կառուցվածքային տարրերի (քարաշարեր, մուտք, շրջապարիսպ, աշտարակներ) ձևաբանական հատկանիշները և դրանց դրսևորումները Հայաստանում։ Առաջին անգամ ներկայացվում են Հայաստանի օդապարուկների հիմնական տեսակները՝ ըստ շրջապարիսպների ձևերի։ Հայաստանյան օրինակներն այլ տարածաշրջաններում հայտնաբերված նույնատիպ շինությունների համատեքստում դիտարկելով՝ ուսումնասիրությունը նպատակ ունի պարզելու, թե արդյո՞ք վերջիններս առանձին տարածաշրջանային տիպաբանական խմբաքանակ են կազմում, թե՞ զուգահեռներ ունեն նաև այլ տարածաշրջաններում և առավել լայն աշխարհագրական տարածում ունեցող շինարարական ավանդույթի մաս են կազմում։ Հայաստանը դիտարկվում է որպես առանցքային գոտի՝ օդապարուկների առաջացման, տարածման և դրանց հնարավոր գործառույթի խնդիրների պարզաբանման համար։
This article examines the types and structural characteristics of desert kites discovered in Armenia within the context of similar archaeological monuments documented in the Near East and Central Asia. Based on fieldwork as well as the analysis of satellite and aerial photographs of kites from various regions, we present the general morphological features of the structural elements of these buildings (stone rows, entrance, enclosure, cells) and their manifestations within Armenia. The main types of Armenian desert kites are categorized according to the forms of their enclosures. By comparing Armenian specimens with similar structures discovered in other regions, this study aims to determine whether these kites form a distinct regional typological group or whether they have parallels in other regions, suggesting a broader architectural tradition and a wider geographical distribution. Armenia is considered a key area for understanding the emergence, development, spread, and potential functions of desert kites.
В статье рассматриваются структурные особенности и типы «пустынных воздушных змеев» или просто «воздушных змеев», обнаруженных в Армении, в контексте аналогичных памятников, зафиксированных в Передней Азии и Центральной Азии. Основываясь на полевых работах, а также на анализе спутниковых и аэроснимков «воздушных змеев» из различных регионов, в статье представлены общие морфологические характеристики структурных элементов этих сооружений (каменные стены, вход, ограждениe, башни) и их проявления в Армении. Выделяются основные типы армянских «воздушных змеев» по форме их ограждений. Сравнивая армянские примеры с аналогичными сооружениями, найденными в других регионах, данное исследование ставит цель выяснить, образуют ли они отдельную региональную типологическую группу или имеют параллели с сооружениями других регионов, что позволяет предположить их включение в более широкую архитектурную традицию с более широким географическим распространением. Армения рассматривается как ключевая зона для выяснения вопросов возникновения, эволюции, распространения и возможных функций «воздушных змеев».

Place of publishing:

Երևան

Format:

pdf

Identifier:

կապին հետեւելուն համար սեղմէ հոս ; oai:arar.sci.am:412140

Language:

hy