Գեորգի Տիգրանովը «Նամուս» օպերայի մասին

Իր գիտական երկարամյա գործունեության ընթացքում Լենինգրադի կոնսերվատորիայի պատմատեսական ֆակուլտետի նախկին սան Գ. Տիգրանովը հեղինակեց արտասահմանյան, ռուսական և հայ երաժշտությանը նվիրված մեծարժեք աշխատություններ, կազմեց և խմբագրեց ժողովածուներ՝ նվիրված Բ. Ասաֆևի, Ա. Խաչատրյանի, Կ. Սարաջևի և այլոց կյանքին ու գործունեությանը: Մերօրյա երաժշտագետների համար հատկապես մեծ արժեք են ներկայացնում ժամանակակիցների առանձին երաժշտական ստեղծագործությունների տիգրանովյան վերլուծականները կամ, այսպես կոչված, մեկնաբանությունները: Այդ շարքում ուրույն տեղ է զբաղեցնում Լ. Խոջա-Էյնաթովի «Նամուս» օպերային նրա տված գնահատականը, ինչին էլ կանդրադառնանք սույն հոդվածի շրջանակներում:
Опера написана на основе романа Ширванзаде. По словам Г. Тигранова высокий гуманистический пафос романа, правдивое раскрытие человеческих характеров, драматизм развития действия и натолкнула Ходжа-Эйнатова на мысль написать оперу. "Намус" - лирико-психологическая опера, связанная своими жанровыми особенностями, приемами музыкальной драматургии с оперными традициями Чайковского и Рахманинова. Ходжа-Эйнатов понимает специфику оперного искусства, владеет оперными формами и выразительными средствами. В зависимости от драматургической необходимости он прибегает к эмоциональному выразительному речитативу, к простым куплетным песенным формам, ариям, музыкально-драматическим монологам. Чуждый внешних эффектов, Ходжа-Эйнатов стремится к драматургической и психологической оправданности каждого элемента музыкальной фактуры. Простой и выразительный язык оперы связан с армянской народной музыкой. Однако композитор не прибегает к цитатному использованию народной музыки; вместо этого народно-песенная основа ощущается в ладо-интонационных и метроритмических особенностях музыки оперы, придавая последней национальный колорит. Народно-песенные формы в опере обогащены приемами композиторской техники, воспринявшей особенности европейской и русской оперной классики. По мнению Г. Тигранова "Намус" творческая удача Л. Ходжа-Эйнатова, его лучшее, наиболее художественно законченное и зрелое сочинение и достойна занять свое место в истории армянского музыкального театра.
The opera was written based on Shirvanzade's novel of the same name. According to G. Tigranov, the high humanistic pathos of the novel, the truthful disclosure of human characters, and the dramatic development of the action motivated L. Khoja-Einatov to write an opera. With its genre features and musical dramaturgy methods "Namous" is a lyrical-psychological opera closely related to the operatic traditions of Tchaikovsky and Rachmaninoff. "Namus" is a lyrical-psychological opera, closely related to the operatic traditions of Tchaikovsky and Rachmaninoff with its genre features and musical dramaturgy methods. A stranger to external effects, Khoja-Einatov strives for the dramatic and psychological justification of every element of the musical texture. The simple and expressive language of the opera is associated with Armenian folk music. Тhe composer does not resort to quoting folk music. Instead, the basis of the folk song is felt in the modal-intonational and metro-rhythmic features of the opera music, giving the latter a national flavor. Folk song forms in opera are enriched with compositional techniques adopted from European and Russian operatic classics. According to G. Tigranov, "Namous" is L. Khoja-Einatov's creative success, his best, artistically most complete, and mature work, and deserves its place in the history of Armenian musical theatre.