Journal or Publication Title:

Արվեստագիտական հանդես=Искусствоведческий журнал=Journal of Art Studies

Date of publication:

2022

Number:

1 (7)

ISSN:

2579-2830

Additional Information:

Աղասյան Արարատ, Агасян Арарат

Other title:

Նիկողայոս Ադոնցի «Բանբեր գրականության և արվեստի» հանդեսի գաղափարական ու գեղագիտական ծրագրի մասին ; Об идейной и эстетической программе «Вестника литературы и искусства» Николая Адонца

Abstract:

Among the first literary-and-art magazines of the late XIX – early XX centuries, which had played a noticeable role in nurturing aesthetic tastes of educated Armenians, one should name “Բանբեր գրականության և արվեստի [Herald of Literature and Art]” (Saint-Petersburg, 1903-1904) under the editorship of the outstanding Armenian historian and philologist Nikolay Adonts (Nikoghayos Ter-Avetikyan, 1871-1942). The ideological and aesthetic program of “Herald” was of a pronounced decadent nature, and this was declared both in the editor’s introductory note, signed by Nikolay Adonts, and in his article “Literary Essays: Decadence and Symbolism”. The same position was also held by the anonymous commentator of the art album, concluding the magazine, where, along with the works of such masters of Western European and Russian visual art as Dante-Gabriel Rossetti, Eugene Carriere, Arnold Böklin, Franz Stuck, Hans Thoma, Friedrich Kaulbach, Leon Bakst and others, paintings by Armenian artists were reproduced as well. However, only the works of E. Carriere’s pupil Arminia Babayan and F. Kaulbach’s pupil Vardges Surenyants could stand the proximity to the Europeans. Vardges Surenyants participated in selecting illustrations for “Herald”, too, giving preference to the Munich school of Jugendstil, with the early examples of which he had become acquainted in his student years in the Bavarian capital. The same spirit of Munich Jugendstil marked the graphic design of the magazine.
XIX դարի վերջում և XX դարասկզբին երևան եկած ու կրթված հայության գեղագիտական ճաշակի ձևավորման մեջ նկատելի դեր խաղացած առաջին գրական-գեղարվեստական հանդեսներից է նաև հայալեզու «Բանբեր գրականության և արվեստի» հանդեսը (Սանկտ Պետերբուրգ, 1903-1904 թթ.)՝ հայ ականավոր պատմաբան ու բանասեր Նիկողայոս Ադոնցի (Նիկողայոս Տեր-Ավետիքյան, 1871-1942) խմբագրությամբ։ «Բանբերի» գաղափարական և գեղագիտական ծրագիրը կրում էր ցայտուն դեկադենտական բնույթ: Դա արտահայտված էր ինչպես Ն. Ադոնցի ստորագրած հակիրճ խմբագրականում, այնպես էլ նրա «Գրական նշմարներ. դեկադանս և սիմվոլիզմ» ընդարձակ հոդվածում։ Այդ նույն դիրքերից էր հանդես գալիս նաև ամսագիրը եզրափակող գեղարվեստական պատկերագրքի անանուն մեկնաբանը: Պատկերագրքում, ի թիվս արևմտաեվրոպական և ռուսական արվեստի անվանի վարպետներ Դանթե-Գաբրիել Ռոսետտիի, Էժեն Կարիերի, Առնոլդ Բյոկլինի, Ֆրանց Շտուկի, Հանս Թոմայի, Ֆրիդրիխ Կաուլբախի, Լեոն Բաքստի և այլոց, վերատպվել են նաև հայ արվեստագետների նկարները։ Սակայն հանդեսում տեղ գտած հայրենական «ցուցանմուշներից» եվրոպացիների հետ «հարևանությանը» դիմանում էին թերևս միայն Էժեն Կարիերի աշակերտուհի Արմինիա Բաբայանի և Ֆրիդրիխ Կաուլբախի աշակերտ Վարդգես Սուրենյանցի աշխատանքները։ Վերջինս մասնակցել է նաև «Բանբերում» վերատպված նկարների ընտրությանը՝ նախապատվությունը տալով Մյունխենի մոդեռնի դպրոցին, որի վաղ նմուշներին ծանոթացել էր Բավարիայի մայրաքաղաքում ուսանելու տարիներին։ Այդ նույն մյունխենյան մոդեռնի ոճով էր լուծված նաև հանդեսի գրաֆիկական ձևավորումը։
К числу первых литературно-художественных журналов, появившихся в конце XIX – начале XX столетия и сыгравших заметную роль в деле воспитания эстетических вкусов образованного армянства относится и армяноязычный журнал «Вестник литературы и искусства» (Санкт-Петербург, 1903-1904 гг.) под редакцией выдающегося армянского историка и филолога Николая Адонца (Ни-когайос Тер-Аветикян, 1871-1942). Идейно-эстетическая программа «Вестника» имела выраженный декадентский характер, что было заявлено как во вступительной редакционной заметке за подписью Николая Адонца, так и в его программной статье «Литературные очерки: декаданс и символизм». С тех же позиций выступал и анонимный комментатор завершающего журнал художественного альбома, в котором, наряду с произведениями таких мастеров западноевропейского и русского изобразитель-ного искусства, как Данте-Габриэль Россетти, Эжен Карьер, Арнольд Бëклин, Франц Штук, Ханс Тома, Фридрих Каульбах, Леон Бакст и другие, репродуцировались и картины армянских художников. Однако среди отечественных «экспонатов» журнала соседство с европейцами выдерживали, пожалуй, лишь работы ученицы Эжена Карьера Арминии Бабаян и ученика Фридриха Каульбаха Вардгеса Суренянца. Последний участвовал и в подборе иллюстраций для «Вестника», отдавая при этом предпочтение школе мюнхенского модерна, с ранними образцами которого он успел познакомиться в годы учебы в столице Баварии. Тем же духом мюнхенского модерна было отмечено и графическое оформление журнала.

Format:

pdf

Extent:

էջ 179-188

Identifier:

click here to follow the link ; oai:arar.sci.am:328652

Language:

en

Location of original object:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան