Publication Details:

Հայաստանի քիմիական հանդեսը լույս է տեսնում 1957 թվականից տարին 4 անգամ։ 1957-1965թթ․ ամսագիրը կոչվել է «ՀՍՍՌ ԳԱ Տեղեկագիր։ Քիմիական գիտություններ», 1966-1994թթ․ վերանվանվել է «Հայաստանի քիմիական ամսագիր», իսկ 1995թ-ից առ այսօր՝ կոչվում է «Հայաստանի քիմիական հանդես»։

Journal or Publication Title:

Հայաստանի քիմիական հանդես =Chemical Journal of Armenia

Date of publication:

2022

Volume:

75

Number:

2

ISSN:

0515-9628

Additional Information:

Պողոսյան Մ. Ա., Սարգսյան Մ. Ս., Pogosyan M. A., Sargsyan M. S.

Other title:

NaPO3-(0,4AlF3·0,6CaF2) համակարգի ապակիների մածուցիկությունը, միկրոկարծրությունը և քիմիական կայունությունը ; Viscosity, Microhardness And Chemical Stability Of Glasses Of The NaPO3-(0,4AlF3·0,6CaF2) System

Corporate Creators:

Институт общей и неорганической химии им. М. Г. Манвеляна НАН

Contributor(s):

Պատ․ խմբ․՝ Ա․ Լ․ Մնջոյան (1957-1962) ; Գլխ․ խմբ․՝ Գ․ Տ․ Թադևոսյան (1962-1973) ; Մ․ Հ․ Ինճիկյան (1974-1976)

Coverage:

140-148

Abstract:

Исследовано изменение вязкости, микротвердости и химической устойчивости стекол системы NaPO3-(0,4AlF3.0,6CaF2) в зависимости от их состава. Вязкость стекол изучали в температурном интервале размягчения с помощью вискозиметра конструкции В.Т. Славянского, усовершенствованного С.В. Немиловым и Г.Т. Петровским. Для интерпретации изменения вязкости и энергетических параметров (Еоη, S*η) вязкого течения мы придерживались эмпирическим положениям, предложенными С.В. Немиловым. Введение кальцийфторалю-минатной эвтектики в натрийметафосфатное стекло, вначале (до 40 мол.%), увеличивает вязкость незначительно, энергия активации вязкого течения почти не меняется. В этой области концентраций фторидов сильнее проявляется деструктирующая роль ионов фтора. В дальнейшем по мере увеличения концентрации кальцийфторалюминатной эвтектики происходит увеличение Еоη, и уменьшение S*η. Это свидетельствует об упрочнении и уплотнении структуры стекла. Увеличивается пространственная связанность строения, и происходит переход из одномерной к двумерно увязанной сетке. Некоторое расхождение характеров изменения вязкости при lgη = 12 Па.с и микротвердости связано с различием механизмов вязкого течения и сопротивления структуры процессу микровдавливания алмазной пирамиды. Изменение вязкости, микротвердости, химической устойчивости и элементарного свободного объема подтверждают уплотнение и упрочнение структуры натрийметафосфатного стекла введением кальцийфторалюминатной эвтектики более 30 мол.%.
Ուսումնասիրվել են NaPO3-(0,4AlF3·0,6CaF2) համակարգի ապակիների մածուցիկության, միկրոկարծրության և քիմիական կայունության փոփոխությունները՝ կախված նրանց բաղադրությունից: Ապակիների մածուցիկությունն ուսումնասիրվել է նրանց փափկեցման ջերմաստիճանային տիրույթներում՝ օգտագործելով Սլավյանսկու վիսկոզիմետրը, որը կատարելագործվել է Նեմիլովի և Պետրովսկու կողմից: Մածուցիկության և մածուցիկ հոսքի էներգետիկ բնութագրերի (Еоη, S*η)փոփոխման առանձնահատկությունները բացատրված են Նեմիլովի կողմից առաջարկված էմպիրիկ դրույթներով: Նատրիումմետաֆոսֆատային ապակու մեջ կալցիումֆտորալյումինատային էվտեկտիկայի ավելացումը՝ մինչև 40 մոլ.%, մածուցիկությունն ավելանում է աննշան, մածուցիկ հոսքի ակտիվացման էներգիան համարյա չի փոխվում: Ֆտորիդների նշված պարունակության սահմաններում գերակայում է ֆտոր իոնների դեստրուկտիվ դերը: Հետագայում կալցիումֆտորալյումինատային էվտեկտիկայի կոնցենտրացիայի ավելացման հետ ավելանում է Еоη- ն, և նվազում է S*η – ն: Տեղի են ունենում ապակու կառուցվածքի խտացում և ամրացում: Ավելանում է ապակու տարածական ցանցի ճյուղավորման աստիճանը, կատարվում է անցում միաչափ կառուցվածքից երկչափի: lgη = 12 Պասկ .վրկ. մածուցիկության և միկրոկարծրության ընթացքների մի փոքր տարբերությունը կապված է նրանց արտահայտման տարբեր մեխանիզմների հետ: Մածուցիկության, միկրոկարծրության, քիմիական կայունության և ազատ ծավալի փոփոխությունները, երբ կալցիումֆտորալյումինատային էվտեկտիկայի կոնցենտրացիան մեծ է 30 մոլ.% - ից, բերում են նատրիումմետաֆոսֆատային ապակու կառուցվածքի խտացման և ամրացման:
The change in viscosity, microhardness and chemical resistance of glasses of the NaPO3-(0.4AlF3.0.6CaF2) system depending on their composition is studied. The viscosity of glasses was studied in the range of their softening temperatures using a viscometer designed by V.T. Slavyansky, improved by S.V. Nemilov and G.T. Petrovsky. To interpret the change in viscosity and energy parameters (Еоη, S*η) of a viscous flow, we followed the empirical principles proposed by S.V. Nemilov. Adding calcium fluoroaluminate eutectic into sodium metaphosphate glass, (up to 40 mol. %), slightly increases the viscosity; the activation energy of the viscous flow almost does not change. In this range of fluoride concentrations, the destructive role of fluorine ions is more pronounced. Further, as the concentration of calcium fluoroaluminate eutectic increases, Eоη increases and S*η decreases. The structure of the glass becomes denser and stronger. The spatial connectivity of the structure is increased; also, there is a transition from a one-dimensional to a two-dimensional structural mesh. Some difference in the nature of the change in viscosity at lgη = 12 Pa.s and microhardness is related to the difference in the mechanisms of viscous flow and the resistance of the structure to the process of microindentation of the diamond pyramid. Changes in viscosity, microhardness, chemical stability, and elemental free volume confirm that the structure of sodium metaphosphate glass becomes denser and stronger by the introduction of calcium fluoroaluminate eutectic of more than 30 mol %.

Place of publishing:

Երևան

Publisher:

«Գիտություն» հրատ.

Format:

pdf

Identifier:

click here to follow the link ; oai:arar.sci.am:325529

Digitization:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան

Location of original object:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան