Поведение γ-лактонов в реакции кросс-сочетания

Реакцией, катализируемой палладием кросс-сочетания, синтезирован большой ряд ариленбисбутанолидов. Установлено, что варьированием каталитической системы в качестве основного продукта реакции Соногаширы можно получить двухзамещенные производные. Тестированием синтезированных соединений выявлена их ингибирующая активность отно-сительно щелочных фосфатаз, в частности, b-TNAP и c-IAP. По активности синтезированные соединения сопоставимы с известными ингибиторами (левамизолом и L-фенилаланином). Պալադիումով կատալիզվող քրոս-համակցման ռեակցիայով սինթեզվել են մեծ թվով արիլենբիսբուտանոլիդներ և հաստատված է, որ կատալիտիկ համակարգի փոփոխությամբ Սոնոգաշիրայի ռեակցիայով որպես հիմնական վերջանյութ կարելի է ստանալ երկտեղակալված ածանցյալներ: Ստացված միացությունների թեսթավորմամբ հաստատված է, որ դրանք կարող են հանդիսանալ ինհիբիտոր հիմնային ֆոսֆատազաների, մասնավորապես TNAP-ի և c-IAP-ի նկատմամբ: Ստացված միացությունների ակտիվությունը համադրելի է հայտնի ինհիբիտորների լևամիզոլի և L-ֆենիլալանինի հետ: Great interest of derivatives butanolide originates from their low toxicity and broad spectrum of physiological activity, and some representatives of this class of compounds are widely used in medical practice. Examples are Pilocarpine, Spironolactone, Podophyllotoxin, Drospirenone, etc.. Taking into account huge synthetic potential of functionally substituted butanolides and wide range of their application, actualy are development of new methods of synthesis of compounds containing a lactone ring and revealing their useful properties constitute important problems. In view of the aforesaid, we selected 5,5-disubstituted 3-(prop-2-yn-1-yl)oxolan-2-ones as starting compounds for the synthesis of new butanolide derivatives and studying their useful properties. This choice was dictated, on the one hand, by a few number of available methods for the synthesis of alkynyl derivatives of butanolides and on the other, by the fact that compounds possessing a terminal carbon–carbon triple bond are convenient reagents for palladium-catalyzed cross-coupling reactions. In this connection, the Sonogashira reaction is of some significance since it allows alkynylation of sp2 -carbon atoms and is widely used in both fundamental research and large-scale manufacture of pharmaceuticals, agrochemicals, and optical materials. With the goal of developing a procedure for the synthesis of bis-lactones, we studied the reaction of 5-methyl- and 5,5-dimethyl-3-(prop-2-yn-1-yl)oxolan- 2-ones with dihaloarenes in the presence of PdCl2(PPh3) and CuI in DMF. As a result, we obtained mixtures of mono- and bis-coupling products in a low overall yield (9–12%). The products were separated by column chromatography. Under these conditions, the overall yield of the coupling products reached 54–84%,for the scope of this reaction, various dihaloarenes and dihaloheteroarenes were involved with a view to determining a relation between the structure and biological activity of coupling products. In all cases, we obtained mixtures of mono- and bis-coupling products which can be readily separated by column chromatography. In some cases, we succeeded in isolating either compound. All synthesized compounds were tested for inhibitory activity against alkaline phosphatases. Most of the compounds showed inhibitory activity against both tissue-specific (c-IAP) and tissue-nonspecific alkaline phosphatases (b-TNAP), which was comparable with the activity of levamisole and L-phenylalanine taken as reference drugs.