Հրապարակման մանրամասներ:

«Արցախի երիտասարդ գիտնականների և մասնագետների միավորում» (ԱԵԳՄՄ) հասարակական կազմակերպության «Գիտական Արցախ» պարբերականն ընդգրկված է ՀՀ ԲՈԿ-ի կողմից հաստատված «Ատենախոսությունների հիմնական արդյունքների և դրույթների հրատարակման համար ընդունելի գիտական հրատարակությունների» ցանկում: Պարբերականը, որի հիմնադիրը Երևանի պետական համալսարանն է, լույս է տեսնում տարեկան առնվազն 2 անգամ (2020 թվականից՝ տարեկան 4 անգամ):

Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:

Գիտական Արցախ=Scientific Artsakh=Научный Арцах

Հրապարակման ամսաթիւ:

2023

Համար:

4 (19)

ISSN:

e-2738-2672 ; 2579-2652

Պաշտոնական URL:

www.artsakhlib.am

Լրացուցիչ տեղեկութիւն:

Հասան-Ջալալյան Ստեփան, Асан-Джалалян Степан

Այլ վերնագիր:

Ադրբեջանա-արցախյան հակամարտության գենեզիսը ; Генезис азербайджано-арцахского конфликта

Ծածկոյթ:

29-42

Ամփոփում:

The purpose of the article, based on domestic and foreign sources, is to show when, for what reason and under what circumstances the Azerbaijani- Artsakh conflict arose. In order to achieve the set goal, the following problems were put forward: when was the state called Azerbaijan created, when and under what circumstances did the Azerbaijani-Artsakh conflict arise, what was the status of Artsakh at the time of the conflict arise? The article is written through a comparison and comparative study of the original sources related to the issue, as well as an examination analysis of the scientific works related to it. As a result of the joint examination of facts and documents related to the issue, as well as historical and political literature, we came to the conclusion that the Azerbaijani-Artsakh conflict arose in 1918, when the Ottoman Turkish government created a fake "state" called the Democratic Republic of Azerbaijan in the South Caucasus region through the invasion of Transcaucasia by the Turkish army. 103 years ago, Soviet Azerbaijan recognized Nagorno Karabagh as part of Soviet Armenia. Besides that, 103 years ago, Soviet Azerbaijan recognized the right of the Armenians of Artsakh to self-determination. Despite that, by an illegal decision of the Caucasus Bureau of the Central Committee of the Communist Party of Soviet Russia a political body of a third country of July 5, 1921 the territory of Artsakh was forcibly included into Soviet Azerbaijan, without taking into account the will of the people of Artsakh.
Հոդվածի նպատակն է՝ հիմնվելով հայրենի և օտար աղբյուրների վրա, ցույց տալ, թե երբ, ինչ պատճառով և ինչպիսի հանգամանքներում է ծագել ադրբեջանաարցախյան հակամարտությունը: Դրված նպատակին հասնելու համար առաջ են քաշվել հետևյալ խնդիրները՝ ե՞րբ է ստեղծվել Ադրբեջան կոչվող պետությունը, ե՞րբ և ի՞նչ հանգամանքներում է ծագել ադրբեջանա-արցախյան հակամարտությունը, ինչպիսի՞ կարգավիճակ է ունեցել Արցախը հակամարտության ծագման ժամանակ։ Հոդվածը շարադրված է հարցին վերաբերող սկզբնաղբյուրների համադրման և համեմատական ուսումնասիրության, ինչպես նաև դրան վերաբերող գիտական աշխատանքների քննական վերլուծության մեթոդով: Հարցին վերաբերելի փաստերի ու փաստաթղթերի, ինչպես նաև պատմաքաղաքագիտական գրականության համադիր քննության արդյունքում հանգել ենք այն եզրակացության, որ ադրբեջանա-արցախյան հակամարտությունը ծագել է 1918թ., երբ թուրքական բանակի՝ Անդրկովկաս ներխուժելու միջոցով Օսմանյան Թուրքիայի իշխանության կողմից հարավկովկասյան տարածաշրջանում ստեղծվել է Ադրբեջանի Դեմոկրատական Հանրապետություն անունով կեղծ «պետությունը»: 103 տարի առաջ Խորհրդային Ադրբեջանը ճանաչել է Լեռնային Ղարաբաղը որպես Խորհրդային Հայաստանի մաս։ Բացի այդ, 103 տարի առաջ Խորհրդային Ադրբեջանը ճանաչել է նաև արցախահայության ինքնորոշման իրավունքը։ Չնայած դրան՝ Խորհրդային Ռուսաստանի կոմունիստական կուսակցության կենտրոնական կոմիտեի Կովկասյան բյուրոյի՝ երրորդ երկրի կուսակցական մարմնի 1921 թվականի հուլիսի 5-ի ապօրինի որոշմամբ Արցախի տարածքը բռնի կերպով ներառվել է Խորհրդային Ադրբեջանի կազմում՝ առանց հաշվի առնելու Արցախի ժողովրդի կամքը:
Цель статьи ‒ на основе отечественных и зарубежных источников показать, когда, на каком основании и при каких обстоятельствах возник азербайджано- арцахский конфликт. Для достижения поставленной цели были сформулированы следующие вопросы: когда было создано государство под названием Азербайджан, когда и при каких обстоятельствах возник азербайджано-арцахский конфликт, каков был статус Арцаха на момент конфликта? Статья написана с применением методов сопоставления и сравнительного изучения первоисточников, относящихся к проблеме, а также экспертного анализа научных работ, связанных с ней. В результате параллельного изучения фактов и документов, связанных с данным вопросом, а также исторической и политологической литературы, мы пришли к выводу о том, что азербайджано-арцахский конфликт возник в 1918 году, когда турецкое османское правительство путем вторжения турецкой армии в Закавказье создало в регионе Южного Кавказа фальшивое «государство» под названием Азербайджанская Демократическая Республика. 103 года назад Советский Азербайджан признал Нагорный Карабах частью Советской Армении. Кроме того, Советский Азербайджан 103 года назад признал право на самоопределение арцахских армян. Несмотря на это, незаконным решением Кавказского бюро Центрального Комитета коммунистической партии Советской России ‒ партийным органом третьей страны, не имеющей права решать территориальные вопросы, от 5 июля 1921г., территория Арцаха была аннексирована в пользу Советского Азербайджана без учета воли народа Арцаха.

Հրատարակութեան վայրը:

Երևան

Հրատարակիչ:

ԱԵԳՄՄ հրատ. ; «ԱՐՑԱԽ» հրատ.

Ձեւաչափ:

pdf

Նոյնացուցիչ:

oai:arar.sci.am:370607