Journal or Publication Title:

ՀՀ ԳԱԱ Շիրակի հայագիտական հետազոտությունների կենտրոն. Գիտական աշխատություններ= Ширакский центр арменоведческих исследований НАН РА. Научные труды = Shirak Centre of Armenological Studies of NAS RA․ Scientific works

Date of publication:

2025

Volume:

28

Number:

2

ISSN:

1829-4316 ; e-2953-8076

Additional Information:

Nahatakyan Davit S.

Other title:

New Observations About the Architecture of the Central-Dome Six-Аpsе Church of the Citadel of Ani

Coverage:

205-213

Abstract:

Նախաբան: Անիի միջնաբերդի կենտրոնագմբեթ եկեղեցին կարևոր դեր է խաղում քաղաքի ճարտարապետական կերպարի և բազմաշետ հայկական ճարտարապետության բացահայտման գործում։ Իրականացված դաշտային աշխատանքի և հետագայում կատարված վերլուծությունների հիման վրա առաջ են քաշվում որոշ ճարտարապետական դիտարկումներ, որոնք դրսևորվում են հատակագծային, ծավալատարածական, հարդարանքային և այլ լուծումների մեջ։ Մեթոդներ և նյութեր։ Աշխատանքում կիրառվել են ճարտարապետական տիպի համեմատական, ինչպես նաև սկզբնաղբյուրների համադրության և վերլուծության մեթոդները։ Վերլուծություն: Իրականացվել է կառույցի հատակագծային, ծավալատարածական, հարդարանքային և այլ լուծումների համեմատական վերլուծություններ՝ ինչպես Անիում առկա նմանատիպ կառույցների հետ, այնպես էլ պատմական Տայք նահանգի բազմախորանների հետ։ Կատարվել է Աբուխանըմի որմնաշարի շերտագրական վերլուծություն՝ հիմնված դաշտային աշխատանքի արդյունքների վրա։ Արդյունքներ: Դիտարկումների և համալիր վերլուծությունների հիման վրա առաջարկվում են կառույցի ճարտարապետական առնվազն երկու շերտեր՝ Բագրատունիների և Զաքարյանների շրջանների։ Այս ամենի համար հիմք են հանդիսանում նաև կառույցի շինարարական ոճերի համեմատական վերլուծությունները։ Կարևոր բացահայտում է նաև կառույցի վրա առկա վարպետների նշանները։ Հոդվածը գրվել է հեղինակի դաշտային աշխատանքի, նաև հետդաշտային ճարտարապետական վերլուծությունների հիման վրա։
Introduction: The central-domed church of the Ani citadel plays an important role in revealing the architectural image of the city and its multi-layered Armenian architecture. Based on the field work carried out and subsequent analysis, some architectural observations are put forward, which are manifested in planning, volumetric-spatial, relational and other solutions. Methods and materials: In this study, comparative architectural typology, as well as methods of correlation and analysis of primary sources, have been employed. Analysis: A comparative analysis has been carried out of the building’s planimetric, spatial, compositional, and other architectural solutions-both with similar structures preserved in Ani and with the multi-apse churches of the historical province of Tayk. A stratigraphic analysis of Abukhan’s masonry has also been conducted, based on the results of the field research. Results: Based on observations and comprehensive analysis, at least two architectural layers of the structure are assumed: the Bagratuni and Zakaryan periods. The basis of all this is also a comparative analysis of construction styles. A significant finding is the presence of craftsmen’s marks on the structures. The article is based on the author’s fieldwork and subsequent post-field architectural analyses.

Format:

pdf

Identifier:

oai:arar.sci.am:424664

Location of original object:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան