Հրապարակման մանրամասներ:

«Ջահուկյանական ընթերցումներ» հանդեսը հրատարակվում է 2006 թվականից։ Հանդեսը հրատարակվում է տարին երկու անգամ: Հրատարակվում են հայերեն, անգլերեն, ռուսերեն, ֆրանսերեն հոդվածներ:

Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:

Ջահուկյանական ընթերցումներ=Джаукяновские чтения=Jahukyan Readings

Հրապարակման ամսաթիւ:

2024

Համար:

1(22)

Լրացուցիչ տեղեկութիւն:

Khachatryan Hasmik, Хачатрян Асмик

Այլ վերնագիր:

Observations on the Vocabulary of the Krzen Dialect ; Наблюдения над словарным составом крзенского диалекта

Համատեղ հեղինակները:

ՀՀ ԳԱԱ Հ. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ

Աջակից(ներ):

Գլխ․ խմբ․՝ Վ. Լ. Կատվալյան

Ծածկոյթ:

13-28

Ամփոփում:

In the article, based on the study of the vocabulary of the Krzen dialect, special attention is paid to words and word forms that have parallels in ancient Armenian literature, but are not used in the literary Armenian language, such asaghag (road), aq (foot), genal (to wear). The dialect has preserved a great number of phonetic features of the Old Armenian language, as well as lexical archaisms dating back thousands of years, including the words aghber (brother), aghinj (nettle), araz (dream), arkat (iron), arkanq (hand millstone), arakha (child), which are expressions of ancient dialectisms.The words okht, oghdz, not, that are in use in this dialect today, are also considered dialectal archaisms from the Grabarian forms yavtn (pron. yotn, meaning seven), avdz (pron. odz, meaning snake), navt (pron. navt, meaning oil). In the word "dzyun" (snow), which is expressed in this dialect with the phonetic variant "dziv", the Grabarian diphthong իւ [iw] has been preserved with the loss of the final "n". The word kaqahav used in the dialect is presumably considered a word formed from the onomatopoeic word kak and the native Indo- European root hav, which, beingjoined together in the literary language, became kaqav. That is, it actually restores the ancient version of the word kaqav, i.e. kaqahav. In the vocabulary of the Krzen dialect, the presence of Old Armenian lexemes once again proves that the mistaken notions claiming the inhabitants of Krzen are "remnants of the Udis" are completely unfounded.
В статье на основе исследования лексики крзенского диалекта особое внимание уделено словам и словоформам, имеющим параллели в древнеармянской литературе, но не используемым в литературном армянском языке, из которых слова aġaq (աղագ` дорога), aq (աք` нога), genal) (գենալ` надевать) жизнеспособны в крзенском диалекте. В диалекте в первозданном видесохранились многие фонетические черты древнеармянского языка, а также лексические архаизмы, возраст которых уходит в глубь тысячелетий, в том числе слова аġбер (աղբեր), аġиндж (աղինջ), араз(արազ), аркат (արկաթ), арканкh (արկանք), араха (արախա) являющиеся выражениями древних диалектизмов. Слова охт (օխտ), оġдз (օղձ), нотh (նօթ) употребляе- мые в диалекте в противовес древнеармянским формам jотн (յօթն` եաւթն), одз (աւձ` օձ), навтh(նաւթ), также считаются диалектными архаизмами. В слове дзюн (ձիւն), которое в диалекте выражено фонетическим вариантом дзив (ձիւ), сохранился древнеармянский дифтонг իւ (iw) дзив утратой конечного н. Слово какհаհав, употребляемое в диалекте, предположительно считается словом, образованным от звукоподражательного слова как и исконно индоевропейского корня հав, который, путем сращения, в литературном языке, превратился в какав. То есть фактически восстанавливает древний какаհав вариант какհав. Наличие в лексике крзенского диалекта древнеармянских лексем в очередной раз доказывает полную несостоятельность ошибочных представлений о том, что жители Крзена являются "остатками удин".

Հրատարակութեան վայրը:

Երևան

Հրատարակիչ:

ՀՀ ԳԱԱ ԼԻ հրատարակչություն

Ձեւաչափ:

pdf

Նոյնացուցիչ:

oai:arar.sci.am:418503 ; 10.54503/2738-277X