Խ․ Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարան․ Հայագիտական հանդես
սեղմիր այստեղ կապին հետևելու համար
Роль католокосов Эчмиадзина в политических событиях Ереванского ханство второй половины 18 века ; The role of the Catholicoses of Echmiadzin in the political history of Yerevan khanate in the second half of 18th century
Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարան
18-րդ դարի երկրորդ կեսում Հարավային Կովկասում իշխող տիրակալներն ուժեղ կենտրոնական իշխանության բացակայության պայմաններում պարբերաբար պատերազմում էին միմյանց հետ: Նման հանգամանքներում մահմեդական խաների տիրապետության ներքո գործող հայ կաթողիկոսներն ակտիվ գործունեություն էին ծավալում հայությանը հնարավոր ավերածություններից զերծ պահելու համար՝ հաճախ հանդես գալով որպես միջնորդ հակամարտող կողմերի միջև: Էջմածնի կաթողիկոսների նման քաղաքականությունը պայմանավորած էր էր տարածաշրջանում հայության ունեցած դերով. մեծ էր հայերի թիվը տարբեր տիրակալների զորքերում, հայերը կարևոր դիրք էին զբաղեցնում Հարավային Կովկասի տնտեսությունում: Այդ իսկ պատճառով երկրամասի առաջնորդները հաշվի էին նստում Էջմիածնի կաթողիկոսների հետ, որոնք, որպես հոգևոր առաջնորդ, մեծ ազդեցություն ունեին հայության շրջանում:
В середине 18 века на Южном Кавказе отсуствовала обьеденённая сильная власть, по этой причине различные правители региона постоянно воевали друг с другом. В этих условиях католикосы Армении, живущие под властью мусульман, вели активную деятельность для сохранения нации от уничтожения. Именно поэтому они часто выступали в качестве посредника между различными правителями с целью предотвращения столкновений между ними. Такая политика Эчмиадзинского католикоса была подкреплена ещё и тем, что армяне играли важную роль в регионе: большое количество армян служило в войсках у различнйх ханов и князей, армяне занимали ключивое место в экономике Южного Кавказа. Следовательно местные правители считались с мнением Эчмиадзинских католокосов, которые как духовные лидеры армянского народа имели сильное влияние на него.
In the middle of 18 century, there was no united strong power in the South Caucasus, which leads to wars between different rulers of the region. The catholicoses of Armenians under Muslim rule tried to keep away the nation from destruction. That is why they often carried out intermediary activities between different rulers in order to prevent clashes between them. The authority of the Catholicos of Echmiadzin was also conditioned by the role of Armenians in the region: ‘as well as in the khans’ troops and the key role of Armenians in economic of South Caucasus. Consequently, the activities often associated with Armenian nation could not ignore the Catholicoses of Echmiadzin not only the religious heads but also the spiritual leaders of the Armenian people in the absence of state.
Երևան
oai:arar.sci.am:378821
ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան
Nov 4, 2024
Oct 22, 2024
14
https://arar.sci.am/publication/410011
Հրատարակության անուն | Ամսաթիվ |
---|---|
Հակոբյան, Վահագն, Էջմիածնի կաթողիկոսների դերը Երևանի խանության XVIII դարի 2 -րդ կեսի քաղաքական անցուդարձում | Nov 4, 2024 |
Տէր-Ներսէսեան, Ներսէս Հ․ Հայր Գաբրիէլ Այվազովսկի (հիմնադիր 1843-1848) Հայր Ղեւոնդ Ալիշան (1848-1851) Հայր Օքսենտիոս Գուրգէնեան (1852-1853) Հայր Գրիգոր Ճելալեան (1854-1856, 1858-1861, 1863-1866) Հայր Անտոն Սիոնեան (1861-1862) Հայր Աթանագինէս Գաբթանեան (1867-1870) Հայր Յակոբոս Իսավերտենց (1871-1872) Հայր Կոմիտաս Իսկէնտէրեան (1873-1875) Հայր Արսէն Սուքրեան (1875-1876) Հայր Արիստակէս Քասքանտիլեան (1879-1882) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1883-1888, 1906-Օգոստոս) Հայր Յովհաննէս Թորոսեան (1889, 1896-1898) Հայր Թովմաս Էֆտեան (1890-1892) Հայր Եսայի Տայեցի (1893-1896) Հայր Ստեփանոս Սարեան (1898-1899) Հայր Սիմոն Երեմեան (1899-1905) Հայր Դաւիթ Նազարէթեան (1905) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1906) Հայր Կարապետ Տէր-Սահակեան (1906-1907) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1908-1909) Հայր Մկրտիչ Պոտուրեան (1908) Հայր Վարդան Հացունի (1909) Հայր Ներսէս Անդրիկեան (1910-1912) Հայր Յովհան Աւգերեան (1912-1915) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1916-1919) Հայր Ղեւոնդ Տայեան (1918, 1921-1927) Հայր Գաբրիէլ Նահապետեան (1919-1920) Հայր Քերոբէ Չրաքեան (1920-1921) Հայր Կիւրեղ Քիպարեան (1927-1929) Հայր Վահան Յովհաննէսեան (1929-1930) Հայր Եղիա Փէչիկեան (1930-1939, 1952-1953) Հայր Եսայի Գռուզեան (1939-1942) Հայր Մեսրոպ Ճանաշեան (1942-1952, 1954-1956, 1971-1973) Հայր Ներսէս Տէր-Ներսէսեան (1957-1964, 1974-1979) Հայր Եփրեմ Տէր-Ղազարեան (1965-1967) Հայր Գաբրիէլ Սահակեան (1968-1970) Հայր Լեւոն Զէքիեան (1980-1984) Հայր Սահակ Ճեմճեմեան (1985-1992) Հայր Տաճատ Եարտըմեան (1993-1995) Հայր Յարութիւն Պզտիկեան (1996-1999) Հայր Սերոբ Չամուրլեան (2017-)
Պզտիկեան, Յարութիւն Հ․ վրդ․ Հայր Գաբրիէլ Այվազովսկի (հիմնադիր 1843-1848) Հայր Ղեւոնդ Ալիշան (1848-1851) Հայր Օքսենտիոս Գուրգէնեան (1852-1853) Հայր Գրիգոր Ճելալեան (1854-1856, 1858-1861, 1863-1866) Հայր Անտոն Սիոնեան (1861-1862) Հայր Աթանագինէս Գաբթանեան (1867-1870) Հայր Յակոբոս Իսավերտենց (1871-1872) Հայր Կոմիտաս Իսկէնտէրեան (1873-1875) Հայր Արսէն Սուքրեան (1875-1876) Հայր Արիստակէս Քասքանտիլեան (1879-1882) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1883-1888, 1906-Օգոստոս) Հայր Յովհաննէս Թորոսեան (1889, 1896-1898) Հայր Թովմաս Էֆտեան (1890-1892) Հայր Եսայի Տայեցի (1893-1896) Հայր Ստեփանոս Սարեան (1898-1899) Հայր Սիմոն Երեմեան (1899-1905) Հայր Դաւիթ Նազարէթեան (1905) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1906) Հայր Կարապետ Տէր-Սահակեան (1906-1907) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1908-1909) Հայր Մկրտիչ Պոտուրեան (1908) Հայր Վարդան Հացունի (1909) Հայր Ներսէս Անդրիկեան (1910-1912) Հայր Յովհան Աւգերեան (1912-1915) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1916-1919) Հայր Ղեւոնդ Տայեան (1918, 1921-1927) Հայր Գաբրիէլ Նահապետեան (1919-1920) Հայր Քերոբէ Չրաքեան (1920-1921) Հայր Կիւրեղ Քիպարեան (1927-1929) Հայր Վահան Յովհաննէսեան (1929-1930) Հայր Եղիա Փէչիկեան (1930-1939, 1952-1953) Հայր Եսայի Գռուզեան (1939-1942) Հայր Մեսրոպ Ճանաշեան (1942-1952, 1954-1956, 1971-1973) Հայր Ներսէս Տէր-Ներսէսեան (1957-1964, 1974-1979) Հայր Եփրեմ Տէր-Ղազարեան (1965-1967) Հայր Գաբրիէլ Սահակեան (1968-1970) Հայր Լեւոն Զէքիեան (1980-1984) Հայր Սահակ Ճեմճեմեան (1985-1992) Հայր Տաճատ Եարտըմեան (1993-1995) Հայր Յարութիւն Պզտիկեան (1996-1999) Հայր Սերոբ Չամուրլեան (2017-)
Հայրապետյան, Ք. Խ.
Կիրակոսյան, Գ. Լ.
Գրիգորյան, Մայա Խմբ.՝ Առաքել Առաքելյան (1944-1948) Լևոն Կիսիբեկյան (1948-1950) Աշոտ Աբրահամյան (1950-1955) Առաքել Առաքելյան (1955-1956) Արթուն Հատիտյան (1956-1982) Պարգեւ Շահբազյան (1983-1984) Երվանդ Մելքոնյան (1985-1993) Տ. Ասողիկ եպս. Արիստակեսյան (1994-1996) Տ. Բագրատ աբղ. Գալստյան (1996-1998) Մարիամ Վարդանյան (պաշտոնակատար) (1998-1999) Տ. Արշակ աբղ. Խաչատրյան (պաշտոնակատար) (1999) Անդրանիկ Զեյթունյան (2000-2001) Արշակ Մադոյեան (2009-2015) Արսէն Բոբոխեան (2015-2017) Տ. Անդրէաս աբղ. Եզեկեան (պաշտոնակատար) (2017-2018) Գէորգ Մադոյեան (2018-)