Խնդրանքի խոսքային ակտը Լ.Ն. Տոլստոյի «Աննա Կարենինա» վեպում

Հոդվածը նվիրված է Լ.Ն. Տոլստոյի «Աննա Կարենինա» վեպում խնդրանքի խոսքային ակտի վերլուծությանը: Մենք, մասնավորապես, դիտարկում ենք խնդրանքի արտահայտման ուղղակի եղանակները։ Այս ուսումնասիրության նպատակն է բացահայտել վեպում խնդրանքի արտահայտման ամենատարածված ձևաբանական և շարահյուսական եղանակները: Խնդրանքի ուղղակի ազդեցության մեթոդների շարքում մենք տարբերակում ենք պերֆորմատիվ խնդրանքներ, որոնք ուղղակի, չփոփոխված խնդրանք են, և հրամայական կառույցներ: Վերջիններս, իրենց հերթին, բաժանել ենք առանց քաղաքավարության մարկերների հրամայական կառույցների (հրամայական եղանակով բայ՝ համապատասխան հնչերանգով), «пожалуйста» («խնդրեմ») և «ради Бога» («ի սեր Աստծո») քաղաքավարության մարկերներով հրամայական կառուցների և «так» («այսպես»), «же» («դե»), «только» («միայն») կամք արտահայտող մասնիկներով հրամայական կառույցների։ Հետազոտությունը ցույց է տվել, որ քաղաքավարության մարկերների շարքում գերիշխողը «пожалуйста» մասնիկն է։ Ֆորմալ իրավիճակում «пожалуйста» մասնիկը օգտագործվում է էթիկետի նորմերը պահպանելու համար, մինչդեռ ոչ ֆորմալ պայմաններում այն կարող է ունենալ իմաստների լայն շրջանակ։ Կամք արտահայտող մասնիկների մեջ գերիշխողը «же»մասնիկն է։
The article is devoted to the analysis of the Speech Act of Request in the novel "Anna Karenina" by L.N. Tolstoy. In particular, we consider the direct ways of expressing a request. The purpose of this study is to identify the most common morphologicalsyntactic ways of expressing a request in the considered novel by L.N. Tolstoy. Among the ways of the direct request we differentiate Performative Requests, which are a direct, unmodified request, and Imperative Constructions. The latter, in turn, are divided into Imperative Constructions without politeness actualizers (a verb in the form of the imperative inclination with the intonation of a request), imperative constructions with politeness actualizers "пожалуйста" (please) and "радиБога" ("for God's sake") and imperative constructions with particles of volition "так" ("so"), "же" ("same"),"только" ("only"). As the study has shown, the dominant in the range of politeness markers is the particle "please". This is due to the universality and multiple meanings of this particle: in formal settings the particle "please" is used to comply with etiquette norms, while in informal settings it can have a wide range of meanings – from strengthening to categorical.
Статья посвящена анализу речевого акта просьбы в романе «Анна Каренина» Л.Н. Толстого. Нами, в частности, рассматриваются прямые способы выражения просьбы. Целью настоящего исследования является выявление наиболее распространенных морфолого-синтаксических способов выражения просьбы в рассматриваемом романе Л.Н. Толстого. Среди способов прямого воздействия на просьбу нами дифференцированы перформативные просьбы, представляющие собой прямой, немодифицированной просьбой, и императивные конструкции. Последние, в свою очередь, делятся на императивные конструкции без актуализаторов вежливости (глагол в форме повелительного наклонения с интонацией просьбы), императивные конструкции с актуализаторами вежливости «пожалуйста» и «ради бога» и императивные конструкции с частицами волеизъявления «так», «же», «только».Как показало исследование, доминантной в ряду маркеров вежливости является частица «пожалуйста». Это обусловлено универсальностью и многозначностью этой частицы: в формальной обстановке частица «пожалуйста» употребляется для соблюдения этикетных норм, в неформальной же может иметь широкий диапазон значений – от усиления до категоричности.