Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:

Խ․ Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարան․ Հայագիտական հանդես

Հրապարակման ամսաթիվ:

2023

Համար:

3 (62)

ISSN:

1829-0531

Պաշտոնական URL:

սեղմիր այստեղ կապին հետևելու համար

Լրացուցիչ տեղեկություն:

Գալստյան Գոռ, Галстян Гор

Այլ վերնագիր:

Է-ԺԱ. դդ-ում գրված Հայոց տոմարի մեկնությունների առանձնահատկություններն ու ընդհանուր բնութագիրը ; Особенности и общая характеристика толкований на армянский календарь, написанных в в VII-XI веках

Համատեղ հեղինակները:

Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարան

Ծածկույթ:

121-136

Ամփոփում:

This article examines the characteristics and general features of the interpretations of the Armenian calendar written during the 7th-11th centuries. The purpose of this research is to explore the reasons for writing these interpretations, determine their location in the writings, identify stylistic features, analyze content similarities and differences.
Ամփոփելով շարադրվածը՝ ընդգծենք, որ հայոց գրերի գյուտից հետո հայ թարգմանական և ինքնուրույն մատենագրությանը համընթաց և գրականության այլ ժանրերի հետ մեկտեղ՝ մեծ զարգացում ապրեց մեկնությունը, որի յուրատեսակ բնագավառներից էր նաև Հայոց տոմարի մեկնողական ժանրը։ Մատենագրության մեջ տոմարագիտությունը հիմնականում համարվել է «արտաքին գրեանք», քանզի այն դուրս է համարվել Աստվածաշունչ մատյանից, կրոնական ու եկեղեցական գիտության ու մատենագրության շրջանակներից։ Բայցևայնպես կարծում ենք, որ տոմարագիտությունը, լինելով ընդհանրական գիտակարգ, ներառում է զանազան գիտություններից ու գիտաճյուղերից (աստվածաբանություն, դավանանք, աստվածաշնչագիտություն, տոնագիտություն, պատմություն, գրականություն, թվաբանություն, աստղագիտություն, տիեզերագիտություն, մշակույթի այլևայլ ճյուղեր), որոնք այն սերտորեն առնչում են ինչպես Աստվածաշնչին ու եկեղեցական մատենագրությանը, այնպես էլ հումանիտար և հայագիտական, նաև բնագիտական տարատեսակ գիտաճյուղերի։ Աշխատանքում փորձ ենք կատարել՝ որոշելու հայոց տոմարի մեկնությունների գրման պատճառները. դրանք միտված էին՝ պարզաբանելու տոմարին վերաբերող խրթին հարցերը, ինչպես նաև հայոց տոմարը հարաբերակցելու այլ ազգերի գործածելիք տոմարների հետ։ Դրանք նախատեսված էին նաև «Պատճէն տոմարի հայոց» տեքստերը խմբագրելու և ընդօրինակելու համար։ Բացի այդ, գրվածքները ունեին նաև ընդգածված ուսուցողական բնույթ։
В заключении статьи отметим: после изобретения армянского алфавита, наряду с переводной и самостоятельной литературой комментирование различных текстов тоже получило большое развитие. Среди них особое место заняли толкования армянского календаря. В армянскопй книжности изучение календарей в основном относили к так называемым "внешним письменам", т.е. находящимся «вне» христианского учения. Должно отметить однако, что наряду с этим, изучение календаря, как универсальной науки, включало в себя элементы различных наук и дисциплин (теология, наука о праздниках, история, литература, арифметика, астрономия, космология и др., которые были тесно переплетены с библейской и церковной словесностью. В нашем исследовании мы попытались определить причины написания комментариев на армянский календарь. Они суть следующие: эти толкования были направлены на то, чтобы прояснить сложные и неясные вопросы, связанные с армянским календарем в сравнении с другими. Комментарии на календарь также предназначались для редактирования и копирования текстов, известных под названием «Главы армянского календаря». Эти сочинения не были лишь комментариями, но и служили для обучения многогранных вопросов и сложных исчислений, связанных с армянским календарем.

Հրատարակության վայրը:

Երևան

Ձևաչափ:

pdf

Նույնացուցիչ:

oai:arar.sci.am:370807

Թվայնացում:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան