Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:

Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի աշխատություններ = Proceedings of the Institute of Archaeology and Ethnography = Труды Института археологии и этнографии

Հրապարակման ամսաթիւ:

2021

Հատոր:

4

ISBN:

978-9939-886-13-8

Լրացուցիչ տեղեկութիւն:

Антонян Ю. Ю., Antonyan Y. Y.

Այլ վերնագիր:

ՙՙThere is no Lack of Khachkavors in Armenia՚՚: the Khachkavor Institute in Contemporary Armenia ; «Недостатка в хачкаворах в Армении нет»: институт хачкавора в современной Армении

Համատեղ հեղինակները:

ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ

Ծածկոյթ:

142-153

Ամփոփում:

Հոդվածը ազգագրական ակնարկ է՝ ժամանակակից Հայաստանում խաչքավորի պաշտոնի սոցիալական գործառույթների ու դերակատարման փոխակերպումների մասին: Նախախորհրդային և խորհրդային ժամանակների խաչքավորի կերպարը վերականգնվում է որպես համայնքից հարգված մարդու ներգրավում՝ Քրիստոսի մկրտության ծեսի մեջ, և որպես պատվո նշան: Ետխորհրդային ժամանակներում այն ստանում է ավելի ընդլայնված գործառույթներ: Խաչքավորը դառնում է եկեղեցական ծեսերի ու եկեղեցական տնտեսական կյանքի կարևոր աշխարհիկ մասնակից, որի գործառույթները ծավալվում են ներկայացուցչական ու տնտեսական բնագավառներում: Բացի այդ, թուլանում է խաչքավորի կապը Քրիստոսի մկրտության ծեսի հետ, և սրան հակառակ՝ աճում է նրա ներկայությունը կրոնական ոլորտին առնչվող համայնքային այլ նախաձեռնություններում: Խաչքավորի պաշտոնը ձեռք է բերում տնտեսական և քաղաքական իշխանություն ունեցող մարդկանց լեգիտիմացման և բարոյականացման հիմնական մեխանիզմի իմաստավորում:
Статья представляет собой этнографический очерк современных трансформаций социальных функций, практик и общественной роли «хачкавора», секулярного персонажа в ритуальной практике Армянской апостольской церкви. Основная миссия хачкавора состоит в том, что в день Крещения и Водосвятия, которые Армянской апостольской церковью празднуются 6 января, после того как священник погружает крест в воду, хачкавор принимает его в свои руки. В досоветское время этнографические материалы очень скудно описывают роль хачкавора. В источниках по церковным ритуалам он не упоминается вообще, а в редких этнографических описаниях говорится о том, что чести стать хачкавором последний удостаивался в процессе соперничества с другими уважаемыми членами общины, покупал эту роль на аукционе или делал пожертвование в пользу церкви, однако нет никаких материалов о том, какую роль хачаквор играл в течение всего года в социальной и экономической жизни церкви.
Keywords։ Khachkavor, church, Baptism, Blessing of the Waters, charity, power, morality. The article represents an ethnographic overview of modern transformations of social functions, practices and a public role of a “khachkavor,” a secular position within the Armenian Apostlic Church. Taken in general, the “khachkavor” is a secular person who takes into his hands the holy cross after its being immersed into water by a priest during the ritual of Baptism of Christ on January 6th. The overview is making an attempt of reconstruction of pre-soviet and soviet social image of khachkavor and compare it to what it is transformed in the post-soviet times, after its reinstitutionalization within the Armenian Apostolic Church. In the pre-soviet times, khachkavor is mentioned in few sources as a person who was granted by the honor of taking the cross for which he was competing with other respected people of the community, paid for it, or made donations to the church.

Հրատարակիչ:

ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ

Ձեւաչափ:

pdf

Նոյնացուցիչ:

oai:arar.sci.am:360279

Բնօրինակին գտնուելու վայրը:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան