«Պատմա-բանասիրական հանդես»-ը լույս է տեսնում 1958 թվականից։ Հիմնադիր խմբագիր ՝ Մ․ Գ․ Ներսիսյան
Պատմա-բանասիրական հանդես =Historical-Philological Journal
Դեկաբրիստները Հայաստանում 1826-1828 թթ.; The Decembrists in Armenia in the Years 1826-1828
Գլխ․ խմբ․՝ Մ․ Գ․ Ներսիսյան (1958-1998) ; Վ․ Միքայելյան (1999-2005) ; Գլխ․ խմբ․ պաշտոնակատար՝ Պ․ Մ․ Մուրադյան (2005) ; Ա․ Զաքարյան (2005) ; Գլխ․ խմբ․՝ Ս․ Հարությունյան (2006-2018) ; Ա․ Զաքարյան (2018-)
Ճնշելով ցարական ինքնակալության դեմ ուղղված դեկաբրիստների ապստամբությունր, Նիկոլայ I նրանց մի զգալի մասին Կովկաս աքսորեց։ «Տաք Սիբիր» ուղարկված «ազնվական ոևոլյուցիոներներից» շատերր մասնակցեցին 1826 - 1828 թթ. ռուս- պարսկական պատերազմին, այդ կապակցությամբ եղան Հայաստանում և զգալի դեր խաղացին Արևելյան Հայաստանը պարսկական խաների ու բեկերի ծանր լծից ազատագրելու և այն Ռուսաստանին միացնելու գործում։ Երևանի, Սարդարապատի, էջմիածնի և Հայաստանի մի շարք այլ կենտրոնների ու վայրերի համար մղվող կռիվներում իրենց հերոսական սխրագործություններով առանձնապես աչքի ընկան «քաղաքական հանցագործներ» Ե. Լաչինովը, Մ. Պոլշչինը, Ա. Գանգեբլովը, Ֆ. Վիշնևսկին, Պ. Կոնովնիցինը, Ն. Սեմիչևը, Ն. Դեպրերադովիչը, Դ. Վոլխովսկին, Պ. Լեմանը, Ն. Շերեմետևը, Մ. Մալյուտինը, Ա. Ռինկևիչը, Պ. Բեստուժևը, Ն. Օրժիցկին, Ն. Ակուլովը, Ա. Վեդենյապինը, Ի. Շիպովը և շատ ուրիշներ: Դեկաբրիստների ապստամբությանը մասնակցելու համար Կովկաս աքսորվեցին նաև լեյբ-գվարդիայի Մոսկովյան, լեյբ-գվարդիայի Գրենադերական ու Չեռնիգովյան գնդերից մոտ երեք հագար զինվորներ, որոնցից շատերր ռուսական Կովկասյան բանակի մարտիկների ու հայ, վրաց և ադրբեջանական կամավորների հետ միասին հերոսաբար կռվեցին Արևելյան Հայաստանի համար։ Հոդվածում խոսվում է 1826 - 1828 թթ. ընթացքում Հայաստան եկած գրեթե բոլոր դեկաբրիստների մասին և ցույց է տրվում այն մասնակցությունը, որ ունեցան նրանք ու շարքային «խռովարարները» Արևելյան Հայաստանում այդ տարիներին տեղի ունեցող պատերազմական գործողություններին։
Հայկական ՍՍՌ գիտությունների ակադեմիա
oai:arar.sci.am:170053
ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան
ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան
Sep 24, 2024
Jun 22, 2020
26
https://arar.sci.am/publication/187311
Edition name | Date |
---|---|
Декабристы в Армении В 1826-1828 гг. | Sep 24, 2024 |
Bais, Marco Հայր Գաբրիէլ Այվազովսկի (հիմնադիր 1843-1848) Հայր Ղեւոնդ Ալիշան (1848-1851) Հայր Օքսենտիոս Գուրգէնեան (1852-1853) Հայր Գրիգոր Ճելալեան (1854-1856, 1858-1861, 1863-1866) Հայր Անտոն Սիոնեան (1861-1862) Հայր Աթանագինէս Գաբթանեան (1867-1870) Հայր Յակոբոս Իսավերտենց (1871-1872) Հայր Կոմիտաս Իսկէնտէրեան (1873-1875) Հայր Արսէն Սուքրեան (1875-1876) Հայր Արիստակէս Քասքանտիլեան (1879-1882) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1883-1888, 1906-Օգոստոս) Հայր Յովհաննէս Թորոսեան (1889, 1896-1898) Հայր Թովմաս Էֆտեան (1890-1892) Հայր Եսայի Տայեցի (1893-1896) Հայր Ստեփանոս Սարեան (1898-1899) Հայր Սիմոն Երեմեան (1899-1905) Հայր Դաւիթ Նազարէթեան (1905) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1906) Հայր Կարապետ Տէր-Սահակեան (1906-1907) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1908-1909) Հայր Մկրտիչ Պոտուրեան (1908) Հայր Վարդան Հացունի (1909) Հայր Ներսէս Անդրիկեան (1910-1912) Հայր Յովհան Աւգերեան (1912-1915) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1916-1919) Հայր Ղեւոնդ Տայեան (1918, 1921-1927) Հայր Գաբրիէլ Նահապետեան (1919-1920) Հայր Քերոբէ Չրաքեան (1920-1921) Հայր Կիւրեղ Քիպարեան (1927-1929) Հայր Վահան Յովհաննէսեան (1929-1930) Հայր Եղիա Փէչիկեան (1930-1939, 1952-1953) Հայր Եսայի Գռուզեան (1939-1942) Հայր Մեսրոպ Ճանաշեան (1942-1952, 1954-1956, 1971-1973) Հայր Ներսէս Տէր-Ներսէսեան (1957-1964, 1974-1979) Հայր Եփրեմ Տէր-Ղազարեան (1965-1967) Հայր Գաբրիէլ Սահակեան (1968-1970) Հայր Լեւոն Զէքիեան (1980-1984) Հայր Սահակ Ճեմճեմեան (1985-1992) Հայր Տաճատ Եարտըմեան (1993-1995) Հայր Յարութիւն Պզտիկեան (1996-1999) Հայր Սերոբ Չամուրլեան (2017-)
Kocharyan, Romik
Geraly Zoltan
Ohanian, Seda Mkrtchyan, Karen Fishenkjian, Ani Գլխավոր խմբագիր՝ Պ. Ա. Չոբանյան (2013-2017) Ա. Խառատյան (2017-)