The Armenian Personal Names Borrowed from New Persian

Khachatryan, Alvard

Ներբեռնել

Վերնագիր: The Armenian Personal Names Borrowed from New Persian

Պաշտոնական URL:

Լրացուցիչ տեղեկություն:

Խաչատրյան Ա., Хачатрян А.

Այլ վերնագիր:

Նոր պարսկերենից փոխառված անձնանունները հայերենում ; Заимствованные из новоперсидского антропонимы в армянском языке

Համատեղ հեղինակները:

YSU Faculty of Armenian Philology

Աջակից(ներ):

Գլխավոր խմբագիր՝ Պ. Ա. Չոբանյան (2013-2017) ; Ա. Խառատյան (2017-)

Ծածկույթ:

175-189

Ամփոփում:

Հայկական անձնանունների համակարգում առանձնահատուկ դեր ունեն նոր պարսկերենից փոխառված այն անունները, որոնք արաբերենի և թուրքերենի միջնորդությամբ փոխառվել են հայերի կողմից հիմնականում XI–XVIII դարերում: Այս անձնանունների մուտքը հայերեն պայմանավորված է արտալեզվական, այն է՝ քաղաքական և պատմամշակութային գործոններով: Մեր քննած անվանացանկերում մեծ թիվ են կազմում հատկապես կազմությամբ բարդ հասարակ անուններից առաջացած անձնանունները, որոնց մեջ առանձին խումբ են կազմում հիբրիդային անունները՝ Շահվերդի, Շահմուրադ և այլն: Ակնհայտ է, որ իգական անձնանունների հիմք են դարձել սոխակ, վարդ, գեղեցկադեմ ոգի նշանակության բլբուլ, գուլ, փարի բառարմատները, իսկ աստված, առյուծ, արև, թագավոր, տեր, ծեր նշանակության խուդա/խոդա, շէր, խուրշիդ, խոջա, շահ, փիր անվանումները դարձել են արական անձնանունների հիմք: Առկա են նաև միևնույն անվան թե՛ արական, թե՛ իգական տարբերակներ՝ Խուբան (արական, իգական), Շիրազ, Ջանիկ, Ջիհան, Նուբար և այլն: Ուսումնասիրվող շրջանի բազմաթիվ անուններ թեև գործածությունից դուրս են մղվել, սակայն արդի ժամանակահատվածում դրանք որպես կենսունակ անձնանվանահիմքեր պահպանվել են հայկական ազգանուններում՝ Գյուլբուդաղյան, Խուրշուդյան, Մեհրաբյան, Մերանգուլյան, Փիրումյան և այլն:
Особую роль в системе армянских антропонимов играют те заимствованные из новоперсидского языка имена, которые посредством арабского и турецкого языков были заимствованы армянским языком в основном в 11–18 веках. Употребление этих антропонимов в армянском языке обусловленно внеязыковыми, а именно политическими и культурно-историческими факторами. В списках проанализированных нами имен особенно большое число составляют антропонимы, по своему составу произошедшие от сложных имен нарицательных, среди которых отдельную группу составляют гибридные имена: Шахверди, Шахмурад и др. Очевидно, что основой личных женских имен стали словарные корни բլբուլ, գուլ, փարի со значением սոխակ (соловей), վարդ (роза), գեղեցկադեմ ոգի (прекрасноликий дух), а названия խուդա/խոդա, շէր, խուրշիդ, խոջա, շահ, փիր, со значением աստված, (бог) առյուծ (лев), արև (солнце), թագավոր (царь), տեր (господин, хозяин), ծեր (старый) стали основой мужских личных имен. Имеются как мужские, так и женские варианты одного и того же имени: Խուբան (Хубан) (мужское, жен-ское), Շիրազ (Шираз), Ջանիկ (Джаник), Ջիհան (Джихан), Նուբար (Нубар) и т.д. Хотя множество имен рассматриваемого периода было снято из употребления, но на сегодняшний день они как активные антропонимические основы сохранились в армянских фамилиях: Гюльбудагян, Хуршудян, Меграбян, Мерангулян, Пирумян (Գյուլբուդաղյան, Խուրշուդյան, Մեհրաբյան, Մերանգուլյան, Փիրումյան) и т.д.

Հրատարակության վայրը:

Երևան

Հրատարակիչ:

ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ.

Ձևաչափ:

pdf

Նույնացուցիչ:

սեղմիր այստեղ կապին հետևելու համար ; oai:arar.sci.am:364360

Դասիչ:

АЖ 717

Բնօրինակի գտնվելու վայրը:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան

Խորագիր և բանալի բառեր:

Philology the study of personal names New Persian borrowed personal names personal name-forming stems one stem personal names two stem personal names hybrid personal names

Օբյեկտի հավաքածուներ:

Digital Library > Հոդվածներ

Վերջին անգամ ձևափոխված:

Feb 6, 2025

Մեր գրադարանում է սկսած:

Oct 27, 2023

Օբյեկտի բովանդակության հարվածների քանակ:

223

Օբյեկտի բոլոր հասանելի տարբերակները:

https://arar.sci.am/publication/391593

Ցույց տուր նկարագրությունը RDF ձևաչափով:

RDF

Ցույց տուր նկարագրությունը OAI-PMH ձևաչափով։

OAI-PMH

Բանբեր հայագիտության = Вестник Арменоведения = Review of Armenian studies

Հրատարակության անուն	Ամսաթիվ
Khachatryan, Alvard, The Armenian Personal Names Borrowed from New Persian	Feb 6, 2025

Օբյեկտ

Վերնագիր: The Armenian Personal Names Borrowed from New Persian

Ստեղծողը:

Տեսակ:

Հրապարակման մանրամասներ:

Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:

Հրապարակման ամսաթիվ:

Համար:

ISSN: