Publication Details:

«Արցախի երիտասարդ գիտնականների և մասնագետների միավորում» (ԱԵԳՄՄ) հասարակական կազմակերպության «Գիտական Արցախ» պարբերականն ընդգրկված է ՀՀ ԲՈԿ-ի կողմից հաստատված «Ատենախոսությունների հիմնական արդյունքների և դրույթների հրատարակման համար ընդունելի գիտական հրատարակությունների» ցանկում: Պարբերականը, որի հիմնադիրը Երևանի պետական համալսարանն է, լույս է տեսնում տարեկան առնվազն 2 անգամ (2020 թվականից՝ տարեկան 4 անգամ):

Journal or Publication Title:

Գիտական Արցախ=Scientific Artsakh=Научный Арцах

Date of publication:

2025

Volume:

2 (25)

ISSN:

e-2738-2672 ; 2579-2652

Official URL:

www.artsakhlib.am

Additional Information:

Պետրոսյան Նարինե, Петросян Нарине

Other title:

Հարկաբյուջետային կառուցվածքային բարեփոխումների մակրոտնտեսական հետևանքների գնահատումը Հայաստանի Հանրապետության օրինակով ; Оценка макроэкономического воздействия фискальных структурных реформ: пример Армении

Coverage:

338-353

Abstract:

The problem of evaluating structural reforms and their economic consequences is among the most debated topics in contemporary international academic discussions. The study of structural reforms implemented in Armenia’s economy during the post-independence period shows that fiscal structural reforms occupy a central place among them. Therefore, this article aims to assess the macroeconomic role and impact of fiscal structural reforms as one of the key drivers of development in the economy of the Republic of Armenia, a small open transition economy. For the purpose of evaluating the impact of fiscal structural reforms on key macroeconomic indicators, this article treats them as policy shocks, thereby bringing the analysis into the field of quantitative assessment and estimating their effects on the most essential macroeconomic variables. To achieve this, tools of econometric modeling, as well as statistical, analytical, and other methods, have been applied. Specifically, using the Structural Vector Autoregression (SVAR) model, the article evaluates the effects of reform shocks on tax revenues, public investment, public debt, private sector activity, price stability, and economic growth. The estimations are carried out in four directions — through fiscal, real, monetary, and combined macroeconomic models — in order to examine and assess the different transmission channels of reforms. The research results demonstrate that fiscal structural reforms generate rapid and stable positive shifts in fiscal capacity, capital, productivity, and output, while simultaneously contributing to reducing inflation and lowering debt. The findings obtained through multifactor models confirm that fiscal structural reforms have a direct and significant impact on revenue collection and the efficiency of public investments, while at the same time gradually reducing public debt. In the real sector of the economy, reforms stimulate productivity and consumption in the initial stage, though they reduce private investment. Importantly, the results indicate that fiscal structural reforms explain a considerable share of the fluctuations observed in the main macroeconomic indicators, further confirming their central role in shaping key macroeconomic variables. These outcomes emphasize the importance of credibility, consistency, and institutional depth of reforms in ensuring macro-fiscal resilience. This study contributes to the formation and deepening of empirical literature on reform effectiveness by offering an applied methodology for quantifying reform shocks and their macroeconomic transmission mechanisms in small open economies.
Կառուցվածքային բարեփոխումների և վերջիններիս տնտեսական հետևանքների գնահատման հիմնախնդիրը ժամանակակից միջազգային գիտական քննարկումների ամենաթեժ կետերից է։ Հայաստանյան տնտեսությունում անկախացմանը հաջորդող ժամանակահատվածում իրականացված կառուցվածքային բարեփոխումների ուսումնասիրությունը փաստում է, որ վերջիններիս շարքում առանցքային ներդրում ունեն հարկաբյուջետային կառուցվածքային բարեփոխումները։ Ուստի՝ սույն հոդվածի նպատակը հարկաբյուջետային կառուցվածքային բարեփոխումների մակրոտնտեսական դերի և ազդեցության գնահատումն է՝ որպես փոքր բաց անցումային տնտեսություններից մեկի՝ Հայաստանի Հանրապետության տնտեսության զարգացման խթաններից մեկը: Հիմնական մակրոտնտեսական ցուցանիշների վրա հարկաբյուջետային կառուցվածքային բարեփոխումների ազդեցության գնահատման նպատակով խնդիր է դրվել սույն հոդվածում դրանք դիտարկելու որպես քաղաքականության ցնցումներ՝ բերելով քանակական գնահատման դաշտ, և գնահատելու հարկաբյուջետային կառուցվածքային բարեփոխումների ազդեցությունը մակրոտնտեսական առավել առանցքային ցուցանիշների վրա: Առաջադրված խնդիրը լուծելու նպատակով կիրառվել են տնտեսամաթեմատիկական մոդելավորման գործիքներ, վիճակագրական, վերլուծական և այլ մեթոդներ։ Մասնավորապես, կառուցվածքային վեկտոր ավտոռեգրեսիոն (SVAR) մոդելի կիրառմամբ հոդվածում գնահատվել է բարեփոխումների ազդակների (շոկերի) ազդեցությունը հարկային եկամուտների, պետական ներդրումների, պետական պարտքի, մասնավոր հատվածի ակտիվության, գների կայունության և տնտեսական աճի վրա: Գնահատումներն իրականացվել են 4 տարբեր ուղղություններով՝ հարկաբյուջետային, իրական, դրամավարկային և համակցված մակրոտնտեսական մոդելների կառուցմամբ՝ բարեփոխումների ազդեցության փոխանցման տարբեր ուղիները դիտարկելու և գնահատելու նպատակով: Հետազոտության արդյունքները վկայում են, որ հարկաբյուջետային կառուցվածքային բարեփոխումներն առաջացնում են հարկաբյուջետային կարողությունների, կապիտալի, արտադրողականության և համախառն արդյունքի արագ և կայուն դրական տեղաշարժեր՝ միաժամանակ նպաստելով գնաճի մեղմացմանը և պարտքի նվազեցմանը: Բազմագործոնային մոդելների կիրառմամբ ստացված արդյունքները հավաստում են, որ հարկաբյուջետային կառուցվածքային բարեփոխումները անմիջականորեն և էականորեն ազդում են եկամուտների հավաքագրման և պետական ներդրումների արդյունավետության վրա՝ միաժամանակ կրճատելով պետական պարտքը։ Տնտեսության իրական հատվածում բարեփոխումները խթանում են արտադրողականությունը և սպառումը՝ բարեփոխումների նախնական փուլում, սակայն՝ նվազեցնում մասնավոր ներդրումները։ Հատկանշական է, որ ստացված արդյունքները փաստում են, որ հարկաբյուջետային կառուցվածքային բարեփոխումներով են բացատրվում դիտարկված հիմնական մակրոտնտեսական ցուցանիշների տատանումների նշանակալի մասը, ինչը ևս մեկ անգամ փաստում է բարեփոխումների կենտրոնական դերը մակրոտնտեսական առանցքային փոփոխականների ձևավորման գործում։ Այս արդյունքները ընդգծում են բարեփոխումների հավաստիության, հաջորդականության և ինստիտուցիոնալ խորության կարևորությունը մակրո-ֆիսկալ դիմակայունության ապահովման գործընթացում։ Սույն հետազոտությունը նպաստում է բարեփոխումների արդյունավետության վերաբերյալ էմպիրիկ գրականության ձևավորմանը և խորացմանը՝ առաջարկելով կիրառական մեթոդաբանություն՝ փոքր բաց տնտեսություններում բարեփոխումների ցնցումների և դրանց մակրոտնտեսական փոխանցման մեխանիզմների քանակականացման համար։
Проблема оценки структурных реформ и их экономических последствий является одним из самых актуальных вопросов современных международных научных дискуссий. Изучение структурных реформ, проведённых в экономике Армении в период после получения независимости показывает, что центральное место среди них занимают фискальные структурные реформы. Цель данной статьи заключается в оценке макроэкономического значения и влияния структурных налогово-бюджетных реформ как одного из факторов, способствующих экономическому развитию Республики Армения — форме малой открытой переходной экономики. С целью оценки влияния фискальных структурных реформ на основные макроэкономические показатели в статье они рассматриваются как политические шоки, что позволяет перейти в поле количественного анализа и оценить их воздействие на наиболее важные макроэкономические переменные. Для решения поставленной задачи применялись инструменты экономико-математического моделирования, статистические, аналитические и другие методы. В частности, с использованием структурной векторной авторегрессии (SVAR) в статье оценено влияние реформенных шоков на налоговые доходы, государственные инвестиции, государственный долг, активность частного сектора, ценовую стабильность и экономический рост. Оценка проведена в четырёх направлениях: через построение фискальной, реальной, денежно-кредитной и комбинированной макроэкономических моделей для анализа и оценки различных каналов передачи воздействия реформ. Результаты исследования показывают, что фискальные структурные реформы вызывают быстрые и устойчивые положительные изменения в налогово-бюджетных возможностях, капитале, производительности и выпуске, в то же время способствуя снижению инфляции и уменьшению государственного долга. Результаты, полученные с использованием многофакторных моделей, подтверждают, что фискальные структурные реформы оказывают прямое и значительное влияние на сбор доходов и эффективность государственных инвестиций, постепенно сокращая при этом государственный долг. В реальном секторе экономики реформы стимулируют производительность и потребление на начальном этапе, однако уменьшают частные инвестиции. Важно отметить, что полученные результаты свидетельствуют о том, что фискальные структурные реформы объясняют значительную часть колебаний наблюдаемых основных макроэкономических показателей, что ещё раз подтверждает их центральную роль в формировании ключевых макроэкономических переменных. Эти результаты подчёркивают важность достоверности, последовательности и институциональной глубины реформ в процессе обеспечения макро-фискальной устойчивости. Настоящее исследование способствует формированию и углублению эмпирической литературы по эффективности реформ, предлагая прикладную методологию для количественной оценки реформенных шоков и их макроэкономических трансмиссионных механизмов в условиях небольших открытых экономик.

Place of publishing:

Երևան

Publisher:

«Արցախ» հրատ.

Format:

pdf

Identifier:

oai:arar.sci.am:424530