Publication Details:

«Արցախի երիտասարդ գիտնականների և մասնագետների միավորում» (ԱԵԳՄՄ) հասարակական կազմակերպության «Գիտական Արցախ» պարբերականն ընդգրկված է ՀՀ ԲՈԿ-ի կողմից հաստատված «Ատենախոսությունների հիմնական արդյունքների և դրույթների հրատարակման համար ընդունելի գիտական հրատարակությունների» ցանկում: Պարբերականը, որի հիմնադիրը Երևանի պետական համալսարանն է, լույս է տեսնում տարեկան առնվազն 2 անգամ (2020 թվականից՝ տարեկան 4 անգամ):

Journal or Publication Title:

Գիտական Արցախ=Scientific Artsakh=Научный Арцах

Date of publication:

2025

Volume:

2 (25)

ISSN:

e-2738-2672 ; 2579-2652

Official URL:

www.artsakhlib.am

Additional Information:

Լապաևա Վալենտինա, Lapaeva Valentina

Other title:

Վլադիկ Ներսեսյանցի ազատական-իրավաբանական տեսությունը և նրա ներդրումն իրավական տեսության ու պրակտիկայի զարգացման մեջ ; Libertarian Legal Theory of Vladik Nersesyants and its Contribution to the Development of Legal Theory and Practice

Coverage:

11-27

Abstract:

В статье освещается одно из направлений современной российской философско-правовой мысли, которое представлено либертарно-юридической теорией, разработанной известным советским и российским правоведом академиком РАН В.С. Нерсесянцем (1938–2005). Показана история формирования этой теории в советский и постсоветский периоды развития России, когда ее автором была проанализирована на большом историческом материале идея различения права и закона и выдвинута концепция права как равной меры свободы индивидов, которая впоследствии была развита в либертарно-юридическую теорию. В основе данной теории лежит понимание права как явления, сущность которого составляет принцип формального равенства, представляющий собой триединство равной меры, свободы и справедливости. Цель статьи – продемонстрировать теоретическую новизну, актуальность и практическую значимость данного подхода к пониманию права. Под этим углом зрения в статье освещаются этапы становления либертарно-юридического типа правопонимания в советский и постсоветский периоды истории России, раскрывается его вклад в развитие философско-правовой мысли и демонстрируется на конкретных примерах возможность применения данного подхода для оценки правового качества законодательства. Автор поставил своей задачей показать отличие либертарно-юридической теории В.С. Нерсесянца от подходов, разрабатываемых в рамках позитивистского и естественно-правового типов правопонимания, раскрыть значение данной теории для развития юридической догматики и продемонстрировать на конкретных примерах возможность ее применения для оценки правового качества законодательства. Для решения этих задач автор использовал историко-правовой и юридико-догматический методы анализа.
По итогам анализа сделан вывод о целесообразности разработки учебного курса по либертарно-юридической доктрине и догме права, внедрение которого в образовательный процесс способствовало бы более полному пониманию будущими юристами внутренней взаимосвязи между философско-правовым уровнем анализа и решением актуальных проблем правовой практики.
Հոդվածում ներկայացվում է ժամանակակից ռուսաստանյան իրավափիլիսոփայական մտքի ուղղություններից մեկը՝ ազատական-իրավաբանական տեսությունը, որը մշակվել է խորհրդային և ռուսաստանյան հայտնի իրավագետ, ՌԳԱ ակադեմիկոս Վ․Ս․ Ներսեսյանցի (1938–2005) կողմից։ Ներկայացվում է այդ տեսության ձևավորման պատմությունը խորհրդային և հետխորհրդային ժամանակաշրջաններում, երբ հեղինակն, իր վիթխարի պատմական նյութերի վրա հիմնվելով, վերլուծեց իրավունքի և օրենքի տարբերակման գաղափարը և առաջ քաշեց իրավունքը որպես անհատների ազատության հավասար չափի ընկալում։ Վերջինս հետագայում զարգացվեց՝ դառնալով ազատական-իրավաբանական տեսություն։ Այս տեսության հիմքում ընկած է իրավունքի հասկացումը որպես երևույթ, որի էությունը կազմում է ձևական հավասարության սկզբունքը՝ ներկայացնելով հավասար չափի, ազատության և արդարության երրորդությունը։ Հոդվածի նպատակն է ցուցադրել այս մոտեցման տեսական նորարարությունը, արդիականությունը և գործնական նշանակությունն իրավունքի հասկացման համար։ Այդ տեսանկյունից հոդվածում բացահայտվում են ազատական-իրավաբանական իրավունքի ըմբռնման ձևավորման փուլերը խորհրդային և հետխորհրդային շրջանում, ներկայացվում է դրա ներդրումն իրավափիլիսոփայական մտքի զարգացման գործում, և ցուցադրվում է դրա կիրառելիությունը կոնկրետ օրինակներով՝ օրենսդրության իրավական որակի գնահատման մեջ։ Հեղինակը նպատակ է դրել ցույց տալու Վ․Ս․ Ներսեսյանցի ազատական-իրավաբանական տեսության տարբերությունը պոզիտիվիստական և բնական իրավունքի տեսությունների շրջանակներում մշակված մոտեցումներից, բացահայտելու դրա նշանակությունն իրավաբանական դոգմատիկայի զարգացման համար և ցույց տալու դրա կիրառման հնարավորությունը օրենսդրության իրավական որակի գնահատման գործում։ Նշված խնդիրները լուծելու համար կիրառվել են պատմաիրավական և իրավաբանական-դոգմատիկ վերլուծության մեթոդներ։ Վերլուծության արդյունքում արվել է եզրակացություն՝ ազատական-իրավաբանական դոկտրինի և իրավունքի դոգմայի վերաբերյալ ուսումնական դասընթացի մշակման նպատակահարմարության մասին, որի ներառումը կրթական գործընթացում կնպաստի ապագա իրավաբանների կողմից իրավափիլիսոփայական վերլուծության մակարդակի և իրավական պրակտիկայի արդիական խնդիրների լուծման ներքին փոխկապվածության ավելի լիարժեք ըմբռնմանը։
The article is devoted to the analysis of one of the modern Russian philosophical and legal thought directions, which is represented by the libertarian-law theory developed by the famous Soviet and Russian jurist, academician of the Russian Academy of Sciences V.S. Nersesyants (1938–2005). The approach he proposed is based on the interpretation of law as a phenomenon, the essence of which is the principle of formal equality, which is the trinity of equal measure, freedom and justice. The purpose of the article is to demonstrate the theoretical novelty, relevance and practical significance of this approach to understanding of law. From this angle, the article covers the stages of formation of the libertarian-law approach in the Soviet and post-Soviet periods of Russian history, reveals its contribution to the development of philosophical and law thought and demonstrates using specific examples the possibility of applying this approach to assessing the law quality of legislation. To solve the problems stated, the author used historical and dogmatic methods of legal analysis. Based on the results of the analysis, a conclusion was made on the advisability of developing a course on libertarian legal doctrine and dogma of law, the introduction of which into the educational process would contribute to a more complete understanding by future lawyers of the internal relationship between the philosophical and legal level of analysis and the solution of current problems of legal practice.

Place of publishing:

Երևան

Publisher:

«Արցախ» հրատ.

Format:

pdf

Identifier:

oai:arar.sci.am:424507