Publication Details:

Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածնի պաշտօնական ամսագիր «Էջմիածին» կրօնական եւ հայագիտական հանդէսն «Արարատ» ամսագրի (1868—1919 թթ.) աւանդոյթների անմիջական ժառանգորդն ու շարունակողն է: Լոյս է տեսնում 1944 թուականից Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Գէորգ Զ. Չորէքչեանի յառաջաձեռնութեամբ: Զուտ գիտական նիւթերից բացի՝ ամսագրում համառօտ անդրադարձ կայ Մայր Աթոռի միաբանութեան, ներքին ինչպէս եւ Սփիւռքի թեմերի եկեղեցական կեանքին, տպագրւում են Հայոց հայրապետների կոնդակները, շրջաբերականները, քարոզներն ու ճառերը:

Journal or Publication Title:

Էջմիածին։ Պաշտօնական ամսագիր Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսութեան Մայր Աթոռոյ Սրբոյ Էջմիածնի

Date of publication:

2025

Volume:

ՁԲ տարի

Number:

Ը

ISSN:

1829-4243 ; e- 2953-7843

Additional Information:

Долуханян Аэлита, Галстян Ашот, Dolukhanyan Aelita, Galstyan Ashot

Other title:

Лазаревская семинария как блестящий пример армяно-русского культурного диалога. Московский Лазаревский институт как символ культуры, литературы, языка, взаимной преданности между армянским и русским народами ; Lazarian Seminary as abrilliant example of Armenian-Russian cultural dialogue. Lazarian Institute of Moscowas a symbol of the culture, literature, languages, and mutual devotion of the Russian and Armenian peoples

Contributor(s):

Խմբ.՝ Առաքել Առաքելյան (1944-1948) ; Լևոն Կիսիբեկյան (1948-1950) ; Աշոտ Աբրահամյան (1950-1955) ; Առաքել Առաքելյան (1955-1956) ; Արթուն Հատիտյան (1956-1982) ; Պարգեւ Շահբազյան (1983-1984) ; Երվանդ Մելքոնյան (1985-1993) ; Տ. Ասողիկ եպս. Արիստակեսյան (1994-1996) ; Տ. Բագրատ աբղ. Գալստյան (1996-1998) ; Մարիամ Վարդանյան (պաշտոնակատար) (1998-1999) ; Տ. Արշակ աբղ. Խաչատրյան (պաշտոնակատար) (1999) ; Անդրանիկ Զեյթունյան (2000-2001) ; Վարդան Դևրիկյան (2002-2009) ; Արշակ Մադոյեան (2009-2015) ; Արսէն Բոբոխեան (2015-2017) ; Տ. Անդրէաս աբղ. Եզեկեան (պաշտոնակատար) (2017-2018) ; Գէորգ Մադոյեան (2018-)

Coverage:

119-130

Abstract:

Статья посвящена Лазаревской семинарии (позднее — Лазаревскому институту) как блестящему примеру армяно-русского культурного диалога и духовной общности. Авторы показывают, что исторические связи между армянами и русскими укрепились после освобождения Восточной Армении в ходе русско-персидской войны 1826—1828 гг., что нашло отражение в творчестве Хачатура Абовяна и других мыслителей, подчеркивавших духовную близость двух христианских народов. Основанная в 1815 г. в Москве на средства семьи Лазаревых, семинария быстро превратилась в выдающееся учебное заведение — центр востоковедения, высоких гуманитарных знаний и культурного обмена. Богатая библиотека, уни- кальная типография и передовые учебные программы привлекали многих выдающихся деятелей русской культуры: Пушкина, Гоголя, Грибоедова, Жуковского и других. Среди учащихся были Тургенев, Салтыков-Щедрин, Станиславский, Рубен Симонов и многие другие. Особое внимание уделено роли армянских ученых и педагогов — Степаноса Назарьянца и Мкртича (Михаила) Эмина. Их научная и просветительская деятельность, обширные труды по востоковедению, переводы и умение развивать творческое мышление студентов рассматриваются как ключевые элементы армяно-русского интеллектуального взаимодействия. Статья также описывает значительные издания Лазаревской типографии, среди которых — ранние труды по армянской литературе и языку. Лазаревский институт оказал огромное влияние на развитие отечественного востоковедения, став основой для создания Московского института востоковедения и дальнейшего МГИМО. Приведенные исторические факты показывают, что институт стал ярким символом вековой дружбы, культурного обмена и взаимного уважения между армянским и русским народами.
The article examines the Lazarian Seminary (later Lazarian Institute) as an outstanding symbol of Armenian—Russian cultural dialogue, tracing its historical, intellectual, and psychological significance. Drawing on extensive historical data, the authors show that Armenian—Russian relations, rooted in shared Christian values and cultural affinity, were further strengthened after Eastern Armenia’s incorporation into the Russian Empire following the 1826—1828 Russo-Persian War. This historical backdrop inspired Khachatur Abovyan and many intellectuals who emphasized the spiritual kinship between the two nations. Founded in 1815 in Moscow through the patronage of the wealthy and influential Lazarian family, the Lazarian School evolved into a prestigious institute of Oriental Studies and became a cradle of Armenian—Russian scholarly cooperation. The institute’s rich library, multilingual printing house, and progressive curriculum attracted major Russian cultural figures, including Pushkin, Gogol, Griboyedov, and Zhukovsky. Many prominent Russian writers and artists—such as Ivan Turgenev, Mikhail Saltykov-Shchedrin, Konstantin Stanislavsky, and Ruben Simonov—received their early education there. The article emphasizes the central role of Armenian scholars and teachers, particularly Stepanos Nazaryants and Mikael (Mkrtich) Emin. Emin’s decades-long pedagogical and scholarly activity, his translations, academic studies, and his ability to cultivate students’ imagination are described as exemplary contributions to Armenian— Russian intellectual synergy. The piece also highlights significant publications produced by the Lazarian printing house, including early Armenian literary and linguistic works. The influence of the Lazarian Institute extended far beyond the Armenian community, contributing to the development of Russian Oriental Studies and eventually serving as the institutional foundation for the Moscow Institute of Oriental Studies and modern MGIMO. Through numerous historical examples, the article shows that the Lazarian Institute embodied a unique and lasting model of cultural friendship, mutual respect, and scholarly collaboration between Armenians and Russian

Place of publishing:

Ս. Էջմիածին

Publisher:

Մայր Աթոռոյ Սրբոյ Էջմիածնի

Format:

pdf

Identifier:

oai:arar.sci.am:424189

Language:

hy

Location of original object:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան