Advanced search ?

Object

Կիլիկիոյ (Սսի) կաթողիկոսութիւնը ԺԹ. դարի վերջին եւ Ի. դարասկզբին (պատմաեկեղեցագիտական ակնարկ)

Download

Title: Կիլիկիոյ (Սսի) կաթողիկոսութիւնը ԺԹ. դարի վերջին եւ Ի. դարասկզբին (պատմաեկեղեցագիտական ակնարկ)

Creator:

Յարութիւնեան, Վահագն

Type:

Հոդված

Publication Details:

Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածնի պաշտօնական ամսագիր «Էջմիածին» կրօնական եւ հայագիտական հանդէսն «Արարատ» ամսագրի (1868—1919 թթ.) աւանդոյթների անմիջական ժառանգորդն ու շարունակողն է: Լոյս է տեսնում 1944 թուականից Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Գէորգ Զ. Չորէքչեանի յառաջաձեռնութեամբ: Զուտ գիտական նիւթերից բացի՝ ամսագրում համառօտ անդրադարձ կայ Մայր Աթոռի միաբանութեան, ներքին ինչպէս եւ Սփիւռքի թեմերի եկեղեցական կեանքին, տպագրւում են Հայոց հայրապետների կոնդակները, շրջաբերականները, քարոզներն ու ճառերը:

Journal or Publication Title:

Էջմիածին։ Պաշտօնական ամսագիր Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսութեան Մայր Աթոռոյ Սրբոյ Էջմիածնի

Date of publication:

2025

Volume:

ՁԲ տարի

Number:

Ե

ISSN:

1829-4243 ; e- 2953-7843

Additional Information:

Арутюнян Ваагн, Harutyunyan Vahagn

Other title:

Киликийский (Сисский) католикосатна рубеже XIX—XX веков: историко-церковный обзор ; The Catholicosate of Cilicia (Sis)in the late 19th and early 20th centuries: a historical and ecclesiastical overview

Contributor(s):

Խմբ.՝ Առաքել Առաքելյան (1944-1948) ; Լևոն Կիսիբեկյան (1948-1950) ; Աշոտ Աբրահամյան (1950-1955) ; Առաքել Առաքելյան (1955-1956) ; Արթուն Հատիտյան (1956-1982) ; Պարգեւ Շահբազյան (1983-1984) ; Երվանդ Մելքոնյան (1985-1993) ; Տ. Ասողիկ եպս. Արիստակեսյան (1994-1996) ; Տ. Բագրատ աբղ. Գալստյան (1996-1998) ; Մարիամ Վարդանյան (պաշտոնակատար) (1998-1999) ; Տ. Արշակ աբղ. Խաչատրյան (պաշտոնակատար) (1999) ; Անդրանիկ Զեյթունյան (2000-2001) ; Վարդան Դևրիկյան (2002-2009) ; Արշակ Մադոյեան (2009-2015) ; Արսէն Բոբոխեան (2015-2017) ; Տ. Անդրէաս աբղ. Եզեկեան (պաշտոնակատար) (2017-2018) ; Գէորգ Մադոյեան (2018-)

Coverage:

86-104

Abstract:

В статье представлен научный анализ исторической судьбы Киликийского католикосата Армянской Апостольской Церкви в конце XIX — начале XX века. На основе широкого круга источников — архивных документов, церковных актов, современного армянского и османского печатного слова — автор прослеживает динамику развития Сисского католикосата, его административные трудности, внутренние конфликты и внешние вызовы со стороны властей Османской империи. Особое внимание уделено периоду между смертью католикоса Мкртича I (Марашци) в 1894 году и избранием нового католикоса — Саака II Хапаяна в 1902—1903 годах. Рассматриваются противоречия вокруг выборов, вмешатель- ство светских и духовных сил, а также значение восстановления стабильности Сисской кафедры для армянской церковной и национальной консолидации. Работа вносит важный вклад в церковно-историческую науку и обогащает наше понимание армяно-османских отношений в эпоху имперского кризиса.
This article provides a scholarly overview of the historical trajectory and ecclesiastical significance of the Catholicosate of the Great House of Cilicia during the late 19th and early 20th centuries. Based on a wide range of archival, ecclesiastical, and periodical sources, the author traces the evolution of the Sis Catholicosate, highlighting its institutional challenges, internal dynamics, and the external pressures imposed by the Ottoman authorities. Special attention is paid to the complex process of electing a new catholicos after the death of Catholicos Mkrtich I of Marash in 1894, and the prolonged vacancy that ensued. The article examines the political and canonical tensions surrounding the elections, the dual claims to the throne, and the eventual consecration of Catholicos Sahak II Khabayan in 1903. The study emphasizes the symbolic and organizational importance of the Sis See for the Armenian ecclesiastical unity during a time of national and confessional crisis. This contribution enriches the historiography of the Armenian Church and deepens our understanding of the broader context of the Armenian-Ottoman relations in the late imperial period.

Place of publishing:

Ս. Էջմիածին

Publisher:

Մայր Աթոռոյ Սրբոյ Էջմիածնի

Format:

pdf

Identifier:

oai:arar.sci.am:424142

Language:

hy

Location of original object:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան

Subject and keywords:

Պատմութիւն Հայ եկեղեցւոյ պատմութիւն Գրիգոր Թ. Մուսաբեկյան պատմական Կիլիկիա Հայ Առաքելական Եկեղեցու կաթողիկոսական հանգրվան

Object collections:

Last modified:

Nov 27, 2025

In our library since:

Nov 27, 2025

Number of object content hits:

3

All available object's versions:

https://arar.sci.am/publication/456930

Show description in RDF format:

RDF

Show description in OAI-PMH format:

OAI-PMH

Edition name Date
Յարութիւնեան, Վահագն, Կիլիկիոյ (Սսի) կաթողիկոսութիւնը ԺԹ. դարի վերջին եւ Ի. դարասկզբին (պատմաեկեղեցագիտական ակնարկ) Nov 27, 2025

Objects

Similar

Նկատողութիւն մի Ս. Մարկոսի աւետարանին ԺԶ գլխոյն

Հայր Ղեւոնդ Ալիշան (1848-1851) Հայր Օքսենտիոս Գուրգէնեան (1852-1853) Հայր Գրիգոր Ճելալեան (1854-1856, 1858-1861, 1863-1866) Հայր Անտոն Սիոնեան (1861-1862) Հայր Աթանագինէս Գաբթանեան (1867-1870) Հայր Յակոբոս Իսավերտենց (1871-1872) Հայր Կոմիտաս Իսկէնտէրեան (1873-1875) Հայր Արսէն Սուքրեան (1875-1876) Հայր Արիստակէս Քասքանտիլեան (1879-1882) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1883-1888, 1906-Օգոստոս) Հայր Յովհաննէս Թորոսեան (1889, 1896-1898) Հայր Թովմաս Էֆտեան (1890-1892) Հայր Եսայի Տայեցի (1893-1896) Հայր Ստեփանոս Սարեան (1898-1899) Հայր Սիմոն Երեմեան (1899-1905) Հայր Դաւիթ Նազարէթեան (1905) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1906) Հայր Կարապետ Տէր-Սահակեան (1906-1907) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1908-1909) Հայր Մկրտիչ Պոտուրեան (1908) Հայր Վարդան Հացունի (1909) Հայր Ներսէս Անդրիկեան (1910-1912) Հայր Յովհան Աւգերեան (1912-1915) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1916-1919) Հայր Ղեւոնդ Տայեան (1918, 1921-1927) Հայր Գաբրիէլ Նահապետեան (1919-1920) Հայր Քերոբէ Չրաքեան (1920-1921) Հայր Կիւրեղ Քիպարեան (1927-1929) Հայր Վահան Յովհաննէսեան (1929-1930) Հայր Եղիա Փէչիկեան (1930-1939, 1952-1953) Հայր Եսայի Գռուզեան (1939-1942) Հայր Մեսրոպ Ճանաշեան (1942-1952, 1954-1956, 1971-1973) Հայր Ներսէս Տէր-Ներսէսեան (1957-1964, 1974-1979) Հայր Եփրեմ Տէր-Ղազարեան (1965-1967) Հայր Գաբրիէլ Սահակեան (1968-1970) Հայր Լեւոն Զէքիեան (1980-1984) Հայր Սահակ Ճեմճեմեան (1985-1992) Հայր Տաճատ Եարտըմեան (1993-1995) Հայր Յարութիւն Պզտիկեան (1996-1999) Հայր Սերոբ Չամուրլեան (2017-)

Հոդված

Հեթում Ա. թագաւորի ուղեւորութիւնը Կարակորում

Չոբանեան, Պաւել Հայր Ղեւոնդ Ալիշան (1848-1851) Հայր Օքսենտիոս Գուրգէնեան (1852-1853) Հայր Գրիգոր Ճելալեան (1854-1856, 1858-1861, 1863-1866) Հայր Անտոն Սիոնեան (1861-1862) Հայր Աթանագինէս Գաբթանեան (1867-1870) Հայր Յակոբոս Իսավերտենց (1871-1872) Հայր Կոմիտաս Իսկէնտէրեան (1873-1875) Հայր Արսէն Սուքրեան (1875-1876) Հայր Արիստակէս Քասքանտիլեան (1879-1882) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1883-1888, 1906-Օգոստոս) Հայր Յովհաննէս Թորոսեան (1889, 1896-1898) Հայր Թովմաս Էֆտեան (1890-1892) Հայր Եսայի Տայեցի (1893-1896) Հայր Ստեփանոս Սարեան (1898-1899) Հայր Սիմոն Երեմեան (1899-1905) Հայր Դաւիթ Նազարէթեան (1905) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1906) Հայր Կարապետ Տէր-Սահակեան (1906-1907) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1908-1909) Հայր Մկրտիչ Պոտուրեան (1908) Հայր Վարդան Հացունի (1909) Հայր Ներսէս Անդրիկեան (1910-1912) Հայր Յովհան Աւգերեան (1912-1915) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1916-1919) Հայր Ղեւոնդ Տայեան (1918, 1921-1927) Հայր Գաբրիէլ Նահապետեան (1919-1920) Հայր Քերոբէ Չրաքեան (1920-1921) Հայր Կիւրեղ Քիպարեան (1927-1929) Հայր Վահան Յովհաննէսեան (1929-1930) Հայր Եղիա Փէչիկեան (1930-1939, 1952-1953) Հայր Եսայի Գռուզեան (1939-1942) Հայր Մեսրոպ Ճանաշեան (1942-1952, 1954-1956, 1971-1973) Հայր Ներսէս Տէր-Ներսէսեան (1957-1964, 1974-1979) Հայր Եփրեմ Տէր-Ղազարեան (1965-1967) Հայր Գաբրիէլ Սահակեան (1968-1970) Հայր Լեւոն Զէքիեան (1980-1984) Հայր Սահակ Ճեմճեմեան (1985-1992) Հայր Տաճատ Եարտըմեան (1993-1995) Հայր Յարութիւն Պզտիկեան (1996-1999) Հայր Սերոբ Չամուրլեան (2017-)

Հոդված

Католикосат Всех Армян в 1799-1809 гг.

Тунян, В. Г.

Книга

Պատմական Սիւնիքի Բաղ գաւառի Երիցվանք-Արծուանիկ վանական համալիրը եւ բնակավայրը. տեղանուան ստուգաբանութիւն

Քումունց, Մհեր Խմբ.՝ Առաքել Առաքելյան (1944-1948) Լևոն Կիսիբեկյան (1948-1950) Աշոտ Աբրահամյան (1950-1955) Առաքել Առաքելյան (1955-1956) Արթուն Հատիտյան (1956-1982) Պարգեւ Շահբազյան (1983-1984) Երվանդ Մելքոնյան (1985-1993) Տ. Ասողիկ եպս. Արիստակեսյան (1994-1996) Տ. Բագրատ աբղ. Գալստյան (1996-1998) Մարիամ Վարդանյան (պաշտոնակատար) (1998-1999) Տ. Արշակ աբղ. Խաչատրյան (պաշտոնակատար) (1999) Անդրանիկ Զեյթունյան (2000-2001) Արշակ Մադոյեան (2009-2015) Արսէն Բոբոխեան (2015-2017) Տ. Անդրէաս աբղ. Եզեկեան (պաշտոնակատար) (2017-2018) Գէորգ Մադոյեան (2018-)

Հոդված

«Մարտնչող անաստուածների միութիւնը»՝ կոմկուսի չկայացած նախագիծ

Յարութիւնեան, Աւագ Խմբ.՝ Առաքել Առաքելյան (1944-1948) Լևոն Կիսիբեկյան (1948-1950) Աշոտ Աբրահամյան (1950-1955) Առաքել Առաքելյան (1955-1956) Արթուն Հատիտյան (1956-1982) Պարգեւ Շահբազյան (1983-1984) Երվանդ Մելքոնյան (1985-1993) Տ. Ասողիկ եպս. Արիստակեսյան (1994-1996) Տ. Բագրատ աբղ. Գալստյան (1996-1998) Մարիամ Վարդանյան (պաշտոնակատար) (1998-1999) Տ. Արշակ աբղ. Խաչատրյան (պաշտոնակատար) (1999) Անդրանիկ Զեյթունյան (2000-2001) Վարդան Դևրիկյան (2002-2009) Արշակ Մադոյեան (2009-2015) Արսէն Բոբոխեան (2015-2017) Տ. Անդրէաս աբղ. Եզեկեան (պաշտոնակատար) (2017-2018) Գէորգ Մադոյեան (2018-)

Հոդված

Կիւրիոն Կաթողիկոս վրաց. Պատմութիւն հայ-վրական յարաբերութեանց եօթներորդ դարու մէջ. Քառասնամեայ շրջան Հայոց եկեղ. Պատմութենէն 574-610

Ակինեան, Հ. Ն. Խմբ.՝ Հայր Արսէն Այտընեան (հիմնադիր 1887) Հայր Ղեւոնդ Յովհանեան (1887-1889) Հայր Տաշեան- Տաշճեան Յակովբոս (1890-1895) Հայր Գրիգորիս Գալէմքեարեան (1896-1898) Հայր Մէնէվիշեան, Գաբրիէլ (1896-1898) Հայր Վարդան Մէլքիսեդեկեան (1899-1900) Հայր Թովմաս Կէտիկեան (1901-1906) Հայր Հմայեակ Համբարեան (1906-1909) Հայր Ներսէս Ակինեան (1909-1924) Հայր Արիստակէս Վարդանեան - Ճըլըզեան (1924-1929) Հայր Ներսէս Ակինեան (1929-1938) Հայր Համազասպ Ոսկեան (1939-1945, 1962-1967) Հայր Ներսէս Ակինեան (1946-1962) Հայր Վահան Ինգլիզեան (1954) Հայր Համազասպ Ոսկեան (1962-1967) Հայր Պետրոս Տէր Պօղոսեան - Տէր Նազարէթեան (1968-1979) Հայր Օգոստինոս Սեքուլեան (1977-1983) Հայր Մեսրոպ Թոփալեան (Հայունի) (1984-1987) Հայր Օգոստինոս Սեքուլեան (1988-1993) Հայր Պօղոս Գոճանեան (1994-)

Հոդված

Կիւրիոն Կաթողիկոս վրաց. Պատմութիւն հայ-վրական յարաբերութեանց եօթներորդ դարու մէջ. Քառասնամեայ շրջան Հայոց եկեղ. Պատմութենէն 574-610

Ակինեան, Հ. Ն. Խմբ.՝ Հայր Արսէն Այտընեան (հիմնադիր 1887) Հայր Ղեւոնդ Յովհանեան (1887-1889) Հայր Տաշեան- Տաշճեան Յակովբոս (1890-1895) Հայր Գրիգորիս Գալէմքեարեան (1896-1898) Հայր Մէնէվիշեան, Գաբրիէլ (1896-1898) Հայր Վարդան Մէլքիսեդեկեան (1899-1900) Հայր Թովմաս Կէտիկեան (1901-1906) Հայր Հմայեակ Համբարեան (1906-1909) Հայր Ներսէս Ակինեան (1909-1924) Հայր Արիստակէս Վարդանեան - Ճըլըզեան (1924-1929) Հայր Ներսէս Ակինեան (1929-1938) Հայր Համազասպ Ոսկեան (1939-1945, 1962-1967) Հայր Ներսէս Ակինեան (1946-1962) Հայր Վահան Ինգլիզեան (1954) Հայր Համազասպ Ոսկեան (1962-1967) Հայր Պետրոս Տէր Պօղոսեան - Տէր Նազարէթեան (1968-1979) Հայր Օգոստինոս Սեքուլեան (1977-1983) Հայր Մեսրոպ Թոփալեան (Հայունի) (1984-1987) Հայր Օգոստինոս Սեքուլեան (1988-1993) Հայր Պօղոս Գոճանեան (1994-)

Հոդված

Կիւրիոն Կաթողիկոս վրաց. Պատմութիւն հայ-վրական յարաբերութեանց եօթներորդ դարու մէջ. Քառասնամեայ շրջան Հայոց եկեղ. Պատմութենէն 574-610

Ակինեան, Հ. Ն. Խմբ.՝ Հայր Արսէն Այտընեան (հիմնադիր 1887) Հայր Ղեւոնդ Յովհանեան (1887-1889) Հայր Տաշեան- Տաշճեան Յակովբոս (1890-1895) Հայր Գրիգորիս Գալէմքեարեան (1896-1898) Հայր Մէնէվիշեան, Գաբրիէլ (1896-1898) Հայր Վարդան Մէլքիսեդեկեան (1899-1900) Հայր Թովմաս Կէտիկեան (1901-1906) Հայր Հմայեակ Համբարեան (1906-1909) Հայր Ներսէս Ակինեան (1909-1924) Հայր Արիստակէս Վարդանեան - Ճըլըզեան (1924-1929) Հայր Ներսէս Ակինեան (1929-1938) Հայր Համազասպ Ոսկեան (1939-1945, 1962-1967) Հայր Ներսէս Ակինեան (1946-1962) Հայր Վահան Ինգլիզեան (1954) Հայր Համազասպ Ոսկեան (1962-1967) Հայր Պետրոս Տէր Պօղոսեան - Տէր Նազարէթեան (1968-1979) Հայր Օգոստինոս Սեքուլեան (1977-1983) Հայր Մեսրոպ Թոփալեան (Հայունի) (1984-1987) Հայր Օգոստինոս Սեքուլեան (1988-1993) Հայր Պօղոս Գոճանեան (1994-)

Հոդված
More

Contact details

Address

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան
Մարշալ Բաղրամյան 24/6
Երևան 0019

Phone

(+374) 10 524750

E-Mail

info@flib.sci.am

Visit us!

This page uses 'cookies'. More information