Կիլիկիոյ (Սսի) կաթողիկոսութիւնը ԺԹ. դարի վերջին եւ Ի. դարասկզբին (պատմաեկեղեցագիտական ակնարկ)

Յարութիւնեան, Վահագն

Օբյեկտ

Համար:

ISSN:

1829-4243 ; e- 2953-7843

Լրացուցիչ տեղեկություն:

Арутюнян Ваагн, Harutyunyan Vahagn

Այլ վերնագիր:

Киликийский (Сисский) католикосатна рубеже XIX—XX веков: историко-церковный обзор ; The Catholicosate of Cilicia (Sis)in the late 19th and early 20th centuries: a historical and ecclesiastical overview

Աջակից(ներ):

Խմբ.՝ Առաքել Առաքելյան (1944-1948) ; Լևոն Կիսիբեկյան (1948-1950) ; Աշոտ Աբրահամյան (1950-1955) ; Առաքել Առաքելյան (1955-1956) ; Արթուն Հատիտյան (1956-1982) ; Պարգեւ Շահբազյան (1983-1984) ; Երվանդ Մելքոնյան (1985-1993) ; Տ. Ասողիկ եպս. Արիստակեսյան (1994-1996) ; Տ. Բագրատ աբղ. Գալստյան (1996-1998) ; Մարիամ Վարդանյան (պաշտոնակատար) (1998-1999) ; Տ. Արշակ աբղ. Խաչատրյան (պաշտոնակատար) (1999) ; Անդրանիկ Զեյթունյան (2000-2001) ; Վարդան Դևրիկյան (2002-2009) ; Արշակ Մադոյեան (2009-2015) ; Արսէն Բոբոխեան (2015-2017) ; Տ. Անդրէաս աբղ. Եզեկեան (պաշտոնակատար) (2017-2018) ; Գէորգ Մադոյեան (2018-)

Ծածկույթ:

86-104

Ամփոփում:

В статье представлен научный анализ исторической судьбы Киликийского католикосата Армянской Апостольской Церкви в конце XIX — начале XX века. На основе широкого круга источников — архивных документов, церковных актов, современного армянского и османского печатного слова — автор прослеживает динамику развития Сисского католикосата, его административные трудности, внутренние конфликты и внешние вызовы со стороны властей Османской империи. Особое внимание уделено периоду между смертью католикоса Мкртича I (Марашци) в 1894 году и избранием нового католикоса — Саака II Хапаяна в 1902—1903 годах. Рассматриваются противоречия вокруг выборов, вмешатель- ство светских и духовных сил, а также значение восстановления стабильности Сисской кафедры для армянской церковной и национальной консолидации. Работа вносит важный вклад в церковно-историческую науку и обогащает наше понимание армяно-османских отношений в эпоху имперского кризиса.
This article provides a scholarly overview of the historical trajectory and ecclesiastical significance of the Catholicosate of the Great House of Cilicia during the late 19th and early 20th centuries. Based on a wide range of archival, ecclesiastical, and periodical sources, the author traces the evolution of the Sis Catholicosate, highlighting its institutional challenges, internal dynamics, and the external pressures imposed by the Ottoman authorities. Special attention is paid to the complex process of electing a new catholicos after the death of Catholicos Mkrtich I of Marash in 1894, and the prolonged vacancy that ensued. The article examines the political and canonical tensions surrounding the elections, the dual claims to the throne, and the eventual consecration of Catholicos Sahak II Khabayan in 1903. The study emphasizes the symbolic and organizational importance of the Sis See for the Armenian ecclesiastical unity during a time of national and confessional crisis. This contribution enriches the historiography of the Armenian Church and deepens our understanding of the broader context of the Armenian-Ottoman relations in the late imperial period.

Հրատարակության վայրը:

Ս. Էջմիածին

Հրատարակիչ:

Մայր Աթոռոյ Սրբոյ Էջմիածնի

Ձևաչափ:

pdf

Նույնացուցիչ:

oai:arar.sci.am:424142

Լեզու:

Բնօրինակի գտնվելու վայրը:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան

Խորագիր և բանալի բառեր:

Պատմութիւն Հայ եկեղեցւոյ պատմութիւն Գրիգոր Թ. Մուսաբեկյան պատմական Կիլիկիա Հայ Առաքելական Եկեղեցու կաթողիկոսական հանգրվան

Հրատարակության անուն

Ամսաթիվ

Յարութիւնեան, Վահագն, Կիլիկիոյ (Սսի) կաթողիկոսութիւնը ԺԹ. դարի վերջին եւ Ի. դարասկզբին (պատմաեկեղեցագիտական ակնարկ)

Nov 27, 2025

Օբյեկտի տեսակ՝

Նման

Նկատողութիւն մի Ս. Մարկոսի աւետարանին ԺԶ գլխոյն

Հայր Ղեւոնդ Ալիշան (1848-1851) Հայր Օքսենտիոս Գուրգէնեան (1852-1853) Հայր Գրիգոր Ճելալեան (1854-1856, 1858-1861, 1863-1866) Հայր Անտոն Սիոնեան (1861-1862) Հայր Աթանագինէս Գաբթանեան (1867-1870) Հայր Յակոբոս Իսավերտենց (1871-1872) Հայր Կոմիտաս Իսկէնտէրեան (1873-1875) Հայր Արսէն Սուքրեան (1875-1876) Հայր Արիստակէս Քասքանտիլեան (1879-1882) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1883-1888, 1906-Օգոստոս) Հայր Յովհաննէս Թորոսեան (1889, 1896-1898) Հայր Թովմաս Էֆտեան (1890-1892) Հայր Եսայի Տայեցի (1893-1896) Հայր Ստեփանոս Սարեան (1898-1899) Հայր Սիմոն Երեմեան (1899-1905) Հայր Դաւիթ Նազարէթեան (1905) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1906) Հայր Կարապետ Տէր-Սահակեան (1906-1907) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1908-1909) Հայր Մկրտիչ Պոտուրեան (1908) Հայր Վարդան Հացունի (1909) Հայր Ներսէս Անդրիկեան (1910-1912) Հայր Յովհան Աւգերեան (1912-1915) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1916-1919) Հայր Ղեւոնդ Տայեան (1918, 1921-1927) Հայր Գաբրիէլ Նահապետեան (1919-1920) Հայր Քերոբէ Չրաքեան (1920-1921) Հայր Կիւրեղ Քիպարեան (1927-1929) Հայր Վահան Յովհաննէսեան (1929-1930) Հայր Եղիա Փէչիկեան (1930-1939, 1952-1953) Հայր Եսայի Գռուզեան (1939-1942) Հայր Մեսրոպ Ճանաշեան (1942-1952, 1954-1956, 1971-1973) Հայր Ներսէս Տէր-Ներսէսեան (1957-1964, 1974-1979) Հայր Եփրեմ Տէր-Ղազարեան (1965-1967) Հայր Գաբրիէլ Սահակեան (1968-1970) Հայր Լեւոն Զէքիեան (1980-1984) Հայր Սահակ Ճեմճեմեան (1985-1992) Հայր Տաճատ Եարտըմեան (1993-1995) Հայր Յարութիւն Պզտիկեան (1996-1999) Հայր Սերոբ Չամուրլեան (2017-)

Հոդված

Հեթում Ա. թագաւորի ուղեւորութիւնը Կարակորում

Չոբանեան, Պաւել Հայր Ղեւոնդ Ալիշան (1848-1851) Հայր Օքսենտիոս Գուրգէնեան (1852-1853) Հայր Գրիգոր Ճելալեան (1854-1856, 1858-1861, 1863-1866) Հայր Անտոն Սիոնեան (1861-1862) Հայր Աթանագինէս Գաբթանեան (1867-1870) Հայր Յակոբոս Իսավերտենց (1871-1872) Հայր Կոմիտաս Իսկէնտէրեան (1873-1875) Հայր Արսէն Սուքրեան (1875-1876) Հայր Արիստակէս Քասքանտիլեան (1879-1882) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1883-1888, 1906-Օգոստոս) Հայր Յովհաննէս Թորոսեան (1889, 1896-1898) Հայր Թովմաս Էֆտեան (1890-1892) Հայր Եսայի Տայեցի (1893-1896) Հայր Ստեփանոս Սարեան (1898-1899) Հայր Սիմոն Երեմեան (1899-1905) Հայր Դաւիթ Նազարէթեան (1905) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1906) Հայր Կարապետ Տէր-Սահակեան (1906-1907) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1908-1909) Հայր Մկրտիչ Պոտուրեան (1908) Հայր Վարդան Հացունի (1909) Հայր Ներսէս Անդրիկեան (1910-1912) Հայր Յովհան Աւգերեան (1912-1915) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1916-1919) Հայր Ղեւոնդ Տայեան (1918, 1921-1927) Հայր Գաբրիէլ Նահապետեան (1919-1920) Հայր Քերոբէ Չրաքեան (1920-1921) Հայր Կիւրեղ Քիպարեան (1927-1929) Հայր Վահան Յովհաննէսեան (1929-1930) Հայր Եղիա Փէչիկեան (1930-1939, 1952-1953) Հայր Եսայի Գռուզեան (1939-1942) Հայր Մեսրոպ Ճանաշեան (1942-1952, 1954-1956, 1971-1973) Հայր Ներսէս Տէր-Ներսէսեան (1957-1964, 1974-1979) Հայր Եփրեմ Տէր-Ղազարեան (1965-1967) Հայր Գաբրիէլ Սահակեան (1968-1970) Հայր Լեւոն Զէքիեան (1980-1984) Հայր Սահակ Ճեմճեմեան (1985-1992) Հայր Տաճատ Եարտըմեան (1993-1995) Հայր Յարութիւն Պզտիկեան (1996-1999) Հայր Սերոբ Չամուրլեան (2017-)

Հոդված

Католикосат Всех Армян в 1799-1809 гг.

Тунян, В. Г.

Книга

Պատմական Սիւնիքի Բաղ գաւառի Երիցվանք-Արծուանիկ վանական համալիրը եւ բնակավայրը. տեղանուան ստուգաբանութիւն

Քումունց, Մհեր Խմբ.՝ Առաքել Առաքելյան (1944-1948) Լևոն Կիսիբեկյան (1948-1950) Աշոտ Աբրահամյան (1950-1955) Առաքել Առաքելյան (1955-1956) Արթուն Հատիտյան (1956-1982) Պարգեւ Շահբազյան (1983-1984) Երվանդ Մելքոնյան (1985-1993) Տ. Ասողիկ եպս. Արիստակեսյան (1994-1996) Տ. Բագրատ աբղ. Գալստյան (1996-1998) Մարիամ Վարդանյան (պաշտոնակատար) (1998-1999) Տ. Արշակ աբղ. Խաչատրյան (պաշտոնակատար) (1999) Անդրանիկ Զեյթունյան (2000-2001) Արշակ Մադոյեան (2009-2015) Արսէն Բոբոխեան (2015-2017) Տ. Անդրէաս աբղ. Եզեկեան (պաշտոնակատար) (2017-2018) Գէորգ Մադոյեան (2018-)

Հոդված

«Մարտնչող անաստուածների միութիւնը»՝ կոմկուսի չկայացած նախագիծ

Յարութիւնեան, Աւագ Խմբ.՝ Առաքել Առաքելյան (1944-1948) Լևոն Կիսիբեկյան (1948-1950) Աշոտ Աբրահամյան (1950-1955) Առաքել Առաքելյան (1955-1956) Արթուն Հատիտյան (1956-1982) Պարգեւ Շահբազյան (1983-1984) Երվանդ Մելքոնյան (1985-1993) Տ. Ասողիկ եպս. Արիստակեսյան (1994-1996) Տ. Բագրատ աբղ. Գալստյան (1996-1998) Մարիամ Վարդանյան (պաշտոնակատար) (1998-1999) Տ. Արշակ աբղ. Խաչատրյան (պաշտոնակատար) (1999) Անդրանիկ Զեյթունյան (2000-2001) Վարդան Դևրիկյան (2002-2009) Արշակ Մադոյեան (2009-2015) Արսէն Բոբոխեան (2015-2017) Տ. Անդրէաս աբղ. Եզեկեան (պաշտոնակատար) (2017-2018) Գէորգ Մադոյեան (2018-)

Հոդված

Կիւրիոն Կաթողիկոս վրաց. Պատմութիւն հայ-վրական յարաբերութեանց եօթներորդ դարու մէջ. Քառասնամեայ շրջան Հայոց եկեղ. Պատմութենէն 574-610

Ակինեան, Հ. Ն. Խմբ.՝ Հայր Արսէն Այտընեան (հիմնադիր 1887) Հայր Ղեւոնդ Յովհանեան (1887-1889) Հայր Տաշեան- Տաշճեան Յակովբոս (1890-1895) Հայր Գրիգորիս Գալէմքեարեան (1896-1898) Հայր Մէնէվիշեան, Գաբրիէլ (1896-1898) Հայր Վարդան Մէլքիսեդեկեան (1899-1900) Հայր Թովմաս Կէտիկեան (1901-1906) Հայր Հմայեակ Համբարեան (1906-1909) Հայր Ներսէս Ակինեան (1909-1924) Հայր Արիստակէս Վարդանեան - Ճըլըզեան (1924-1929) Հայր Ներսէս Ակինեան (1929-1938) Հայր Համազասպ Ոսկեան (1939-1945, 1962-1967) Հայր Ներսէս Ակինեան (1946-1962) Հայր Վահան Ինգլիզեան (1954) Հայր Համազասպ Ոսկեան (1962-1967) Հայր Պետրոս Տէր Պօղոսեան - Տէր Նազարէթեան (1968-1979) Հայր Օգոստինոս Սեքուլեան (1977-1983) Հայր Մեսրոպ Թոփալեան (Հայունի) (1984-1987) Հայր Օգոստինոս Սեքուլեան (1988-1993) Հայր Պօղոս Գոճանեան (1994-)

Հոդված

Կիւրիոն Կաթողիկոս վրաց. Պատմութիւն հայ-վրական յարաբերութեանց եօթներորդ դարու մէջ. Քառասնամեայ շրջան Հայոց եկեղ. Պատմութենէն 574-610

Հոդված

Կիւրիոն Կաթողիկոս վրաց. Պատմութիւն հայ-վրական յարաբերութեանց եօթներորդ դարու մէջ. Քառասնամեայ շրջան Հայոց եկեղ. Պատմութենէն 574-610

Հոդված

Ավելին

Օբյեկտ

Վերնագիր: Կիլիկիոյ (Սսի) կաթողիկոսութիւնը ԺԹ. դարի վերջին եւ Ի. դարասկզբին (պատմաեկեղեցագիտական ակնարկ)

Ստեղծողը:

Տեսակ:

Հրապարակման մանրամասներ:

Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:

Հրապարակման ամսաթիվ:

Հատոր:

Համար:

ISSN:

Լրացուցիչ տեղեկություն:

Այլ վերնագիր:

Աջակից(ներ):

Ծածկույթ:

Ամփոփում:

Հրատարակության վայրը:

Հրատարակիչ:

Ձևաչափ:

Նույնացուցիչ:

Լեզու:

Բնօրինակի գտնվելու վայրը:

Խորագիր և բանալի բառեր:

Օբյեկտի հավաքածուներ:

Վերջին անգամ ձևափոխված:

Մեր գրադարանում է սկսած:

Օբյեկտի բովանդակության հարվածների քանակ:

Օբյեկտի բոլոր հասանելի տարբերակները:

Ցույց տուր նկարագրությունը RDF ձևաչափով:

Ցույց տուր նկարագրությունը OAI-PMH ձևաչափով։

Օբյեկտի տեսակ՝

Նման

Կապի մանրամասներ

Հասցե

Հեռախոս

Էլ․ փոստ

Այցելեք մեզ։