Հրապարակման մանրամասներ:

«Պատմա-բանասիրական հանդես»-ը լույս է տեսնում 1958 թվականից։ Հիմնադիր խմբագիր ՝ Մ․ Գ․ Ներսիսյան

Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:

Պատմա-բանասիրական հանդես =Historical-Philological Journal

Հրապարակման ամսաթիվ:

2025

Համար:

2

ISSN:

0135-0536 ; e-3045-302X

Պաշտոնական URL:

Լրացուցիչ տեղեկություն:

Айрапетян Тамар, Hayrapetyan Tamar

Այլ վերնագիր:

Отражение церемонии инициации в одной группе армянских и итальянских сказок ; Reflection of the initiation ceremony in one group ofArmenian and Italian fairy tales

Աջակից(ներ):

Գլխ․ խմբ․՝ Մ․ Գ․ Ներսիսյան (1958-1998) ; Վ․ Միքայելյան (1999-2005) ; Գլխ․ խմբ․ պաշտոնակատար՝ Պ․ Մ․ Մուրադյան (2005) ; Ա․ Զաքարյան (2005) ; Գլխ․ խմբ․՝ Ս․ Հարությունյան (2006-2018) ; Ա․ Զաքարյան (2018-)

Ծածկույթ:

157-173

Ամփոփում:

Գերմանացի բանագետ Հանս-Յորգ Ութերի «Ժողովրդական հեքիաթների տիպերի» միջազգային նշացանկի (կատալոգ) 408 թվահամարին համապատասխանող հայկական «Երեք հավկիթ» և իտալական «Երեք նարինջ» հեքիաթախմբի համեմատական քննությունը ցույց է տալիս, որ տարիքային մի խմբից անցումը մյուսին, տարբեր ժողովուրդների բանահյուսության մեջ ունեցել է զանազան դրսևորումներ ու խորհրդանշանային ծածկագրեր, բայց բոլորն էլ ամենակարևորը համարել են նախամուսնական չափահասության կարգն անցնելու ծեսի հաղթահարումը: Ե՛վ հայկական, և՛ իտալական հեքիաթախմբում հավկիթներից ու նարինջներից ելած առաջին երկու աղջիկները մահանում են, միայն երրորդ աղջկան է հաջողվում հաղթահարել ծեսը, կենդանի մնալ, ամուսնանալ և կարգավիճակ փոխել: Երկու դեպքում էլ աղջիկների համար պարփակման ամենաբնորոշ տեղը հայկական հեքիաթներում հավկիթն (ձուն) է, միջազգային, մասնավորապես՝ իտալական տարբերակներում՝ նարինջը, ինչը պայմանավորված է հեքիաթը ստեղծող ժողովրդի պատմաաշխարհագրական միջավայրով, ծիսաառասպելաբանական մտածողությամբ, հավատալիքներով, կրոնական ավանդույթներով և այլ գործոններով: Այս առումով կարևորվում են բուսակենդանական հավկիթ- նարինջ ծածկագրերը, որոնք սննդային-կիրառական և դարմանող նշանակությունից զատ ընկալվում են որպես փակ տարածք՝ վերածվելով նախամուսնական փորձությունների հաղթահարման ծեսի խորհրդանշանների:
Сравнительное исследование армянской «Три яйца» и итальянской «Три апельсина» сказки соответствующее номеру 408 международной классификации «Типов народных сказок» немецкого фольклориста Ганса- Йорга Утера, показывает, что переход из одной возрастной группы в другую имел различные проявления и символические коды в фольклоре разных народов, но все они считали обряд перехода в предбрачную зрелость наиболее важным, поскольку не всем удавалось его преодолеть. В исследуемых сказках первые две девочки, вылупившиеся из яиц и апельсинов, погибают, только третьей девочке удается преодолеть ритуал, остаться в живых, выйти замуж и сменить статус. Наиболее характерным местом изоляции для девочек в обеих группах сказок является яйцо в армянских сказках и апельсин в международных, особенно в итальянских вариантах, что обусловлено историко-географической средой, ритуально-мифологическим мышлением, верованиями, религиозными традициями и другими факторами народа, создавшего сказку. В этом плане важны растительно-животные яично-апельсиновые коды, которые, помимо своего пищевого, практического и лечебного значения, воспринимаются как замкнутое пространство, превращаясь в символы ритуала преодоления добрачных испытаний.
A comparative analysis of the Armenian “Three eggs” and Italian “Three oranges” fairy tales corresponding to number 408 of the international classification of “Types of folk tales” by the German philologist Hans-Jorg Utter, shows that the transition from one age group to another had different manifestations and symbolic codes in the folklore of different peoples, but they all considered the rite of passage into premarital maturity to be the most important, since not everyone managed to overcome it. In the studied fairy tales the first two girls hatched from eggs and oranges die, only the third girl manages to overcome the ritual, stay alive, get married and change the status. The most typical place of isolation for the girls in both groups of fairy tales is an egg in Armenian fairy tales and an orange in international, especially in the Italian versions, which is determined by the historical and geographical environment, ritual and mythological thinking, beliefs, religious traditions and other factors of the people who created the fairy tale. In this regard, the plant-animal egg-orange codes are important, which, in addition to their nutritional, practical and medicinal value, are perceived as a closed space, turning into symbols of the ritual of overcoming premarital trials.

Հրատարակիչ:

ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ.

Ձևաչափ:

pdf

Նույնացուցիչ:

սեղմիր այստեղ կապին հետևելու համար ; oai:arar.sci.am:402309

Դասիչ:

АЖ 359

Թվայնացում:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան

Բնօրինակի գտնվելու վայրը:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան