Էջմիածին։ Պաշտօնական ամսագիր Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսութեան Մայր Աթոռոյ Սրբոյ Էջմիածնի
Петросян Вардан, Petrosyan Vardan
Фонологические характеристики гласного է (ē) в классическом армянском ; Phonological Characteristics of the Vowel Է (Ē) in Classical Armenian
Խմբ.՝ Առաքել Առաքելյան (1944-1948) ; Լևոն Կիսիբեկյան (1948-1950) ; Աշոտ Աբրահամյան (1950-1955) ; Առաքել Առաքելյան (1955-1956) ; Արթուն Հատիտյան (1956-1982) ; Պարգեւ Շահբազյան (1983-1984) ; Երվանդ Մելքոնյան (1985-1993) ; Տ. Ասողիկ եպս. Արիստակեսյան (1994-1996) ; Տ. Բագրատ աբղ. Գալստյան (1996-1998) ; Մարիամ Վարդանյան (պաշտոնակատար) (1998-1999) ; Տ. Արշակ աբղ. Խաչատրյան (պաշտոնակատար) (1999) ; Անդրանիկ Զեյթունյան (2000-2001) ; Վարդան Դևրիկյան (2002-2009) ; Արշակ Մադոյեան (2009-2015) ; Արսէն Բոբոխեան (2015-2017) ; Տ. Անդրէաս աբղ. Եզեկեան (պաշտոնակատար) (2017-2018) ; Գէորգ Մադոյեան (2018-)
В арменоведении относительно фонологических характеристик древнеармянского է (ē) высказывались две точки зрения: 1) это был закрытым гласным, который противопоставлялся ե (e) как открытому гласному (Мейе, Ачарян, Капанцян и др.); 2) это был дифтонг с фонетическим значением [եյ/ei̭] (Агаян, Джаукян, Туманян и др.). В данной статье предлогается третья гипотеза, согласно которой древнеармянский է был долгим гласным, а его отличие от ե было количественным. По существу, для обоснования новой точки зрения достаточны лишь аргументы синхронического анализа, но решение проблемы становится более убедительным при пораллельном применении диахронических аргументов. В частности, заимствования среднеперсидского языка в древнеармянский, в котором армянский язык в основном имеет фонема է (ē) вместо долгого ē среднеперсидского языка, показывает, что է (ē) древнеармянского языка, скорее всего, был долгим гласным.
In Armenian Studies, two major views have been proposed regarding the phonemic nature of the OA (Grabar) sound "ե" (ē). a. One view states that it was a vowel with a closed articulation, contrasting with "ե" (e), which was an open vowel (Meillet, Acharyan, Ghapantsyan, etc.). b. another view suggests that it was a diphthong [եյ/ei̭], representing a distinct sound (Aghayan, Jahukyan, Toumanyan, etc.). The present article introduces a third perspective, proposing that the OA "ե" (ē) was a long vowel, with its difference from "ե" being of a quantitative nature. In fact, this new view can easily be supported by the results of synchronic analysis. However, the argument becomes more convincing when supported by diachronic evidence. Specifically, the borrowing of words from Middle Persian into OA, where the long "ē" of Middle Persian corresponds to the Armenian (ē) phoneme, suggests that the OA (ē) was most likely a long vowel.
Ս. Էջմիածին
oai:arar.sci.am:398860
ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան
Jun 18, 2025
Jun 18, 2025
5
https://arar.sci.am/publication/431687
Հրատարակութեան անունը | Թուական |
---|---|
Պետրոսեան, Վարդան, Գրաբարեան հայերէնի է (ē) ձայնաւորի հնչոյթաբանական բնութագրերը | Jun 18, 2025 |
Պետրոսեան, Վարդան Քասունի, Երուանդ հ., 1937- [հիմնադիր խմբագիր՝ 1970-1984] Կռանեան, Անդրանիկ ծ. վրդ., 1929-2017 [1991-2017] Տագէսեան, Անդրանիկ, 1960- [2018-]
Պետրոսեան, Վարդան Քասունի, Երուանդ հ., 1937- [հիմնադիր խմբագիր՝ 1970-1984] Կռանեան, Անդրանիկ ծ. վրդ., 1929-2017 [1991-2017] Տագէսեան, Անդրանիկ, 1960- [2018-]
Պետրոսեան,Վարդան Խմբ.՝ Առաքել Առաքելյան (1944-1948) Լևոն Կիսիբեկյան (1948-1950) Աշոտ Աբրահամյան (1950-1955) Առաքել Առաքելյան (1955-1956) Արթուն Հատիտյան (1956-1982) Պարգեւ Շահբազյան (1983-1984) Երվանդ Մելքոնյան (1985-1993) Տ. Ասողիկ եպս. Արիստակեսյան (1994-1996) Տ. Բագրատ աբղ. Գալստյան (1996-1998) Մարիամ Վարդանյան (պաշտոնակատար) (1998-1999) Տ. Արշակ աբղ. Խաչատրյան (պաշտոնակատար) (1999) Անդրանիկ Զեյթունյան (2000-2001) Արշակ Մադոյեան (2009-2015) Արսէն Բոբոխեան (2015-2017) Տ. Անդրէաս աբղ. Եզեկեան (պաշտոնակատար) (2017-2018) Գէորգ Մադոյեան (2018-)
Պետրոսեան, Վարդան Քասունի, Երուանդ հ., 1937- [հիմնադիր խմբագիր՝ 1970-1984] Կռանեան, Անդրանիկ ծ. վրդ., 1929-2017 [1991-2017] Տագէսեան, Անդրանիկ, 1960- [2018-]
Պետրոսեան, Վարդան Քասունի, Երուանդ հ., 1937- [հիմնադիր խմբագիր՝ 1970-1984] Կռանեան, Անդրանիկ ծ. վրդ., 1929-2017 [1991-2017] Տագէսեան, Անդրանիկ, 1960- [2018-]
Պետրոսեան, Վարդան Հայր Գաբրիէլ Այվազովսկի (հիմնադիր 1843-1848) Հայր Ղեւոնդ Ալիշան (1848-1851) Հայր Օքսենտիոս Գուրգէնեան (1852-1853) Հայր Գրիգոր Ճելալեան (1854-1856, 1858-1861, 1863-1866) Հայր Անտոն Սիոնեան (1861-1862) Հայր Աթանագինէս Գաբթանեան (1867-1870) Հայր Յակոբոս Իսավերտենց (1871-1872) Հայր Կոմիտաս Իսկէնտէրեան (1873-1875) Հայր Արսէն Սուքրեան (1875-1876) Հայր Արիստակէս Քասքանտիլեան (1879-1882) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1883-1888, 1906-Օգոստոս) Հայր Յովհաննէս Թորոսեան (1889, 1896-1898) Հայր Թովմաս Էֆտեան (1890-1892) Հայր Եսայի Տայեցի (1893-1896) Հայր Ստեփանոս Սարեան (1898-1899) Հայր Սիմոն Երեմեան (1899-1905) Հայր Դաւիթ Նազարէթեան (1905) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1906) Հայր Կարապետ Տէր-Սահակեան (1906-1907) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1908-1909) Հայր Մկրտիչ Պոտուրեան (1908) Հայր Վարդան Հացունի (1909) Հայր Ներսէս Անդրիկեան (1910-1912) Հայր Յովհան Աւգերեան (1912-1915) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1916-1919) Հայր Ղեւոնդ Տայեան (1918, 1921-1927) Հայր Գաբրիէլ Նահապետեան (1919-1920) Հայր Քերոբէ Չրաքեան (1920-1921) Հայր Կիւրեղ Քիպարեան (1927-1929) Հայր Վահան Յովհաննէսեան (1929-1930) Հայր Եղիա Փէչիկեան (1930-1939, 1952-1953) Հայր Եսայի Գռուզեան (1939-1942) Հայր Մեսրոպ Ճանաշեան (1942-1952, 1954-1956, 1971-1973) Հայր Ներսէս Տէր-Ներսէսեան (1957-1964, 1974-1979) Հայր Եփրեմ Տէր-Ղազարեան (1965-1967) Հայր Գաբրիէլ Սահակեան (1968-1970) Հայր Լեւոն Զէքիեան (1980-1984) Հայր Սահակ Ճեմճեմեան (1985-1992) Հայր Տաճատ Եարտըմեան (1993-1995) Հայր Յարութիւն Պզտիկեան (1996-1999) Հայր Սերոբ Չամուրլեան (2017-)
Պետրոսեան, Վարդան Զ․ Քասունի, Երուանդ հ., 1937- [հիմնադիր խմբագիր՝ 1970-1984] Կռանեան, Անդրանիկ ծ. վրդ., 1929-2017 [1991-2017] Տագէսեան, Անդրանիկ, 1960- [2018-]
Ապրոյեան, Եփրեմ Հ․ Հայր Գաբրիէլ Այվազովսկի (հիմնադիր 1843-1848) Հայր Ղեւոնդ Ալիշան (1848-1851) Հայր Օքսենտիոս Գուրգէնեան (1852-1853) Հայր Գրիգոր Ճելալեան (1854-1856, 1858-1861, 1863-1866) Հայր Անտոն Սիոնեան (1861-1862) Հայր Աթանագինէս Գաբթանեան (1867-1870) Հայր Յակոբոս Իսավերտենց (1871-1872) Հայր Կոմիտաս Իսկէնտէրեան (1873-1875) Հայր Արսէն Սուքրեան (1875-1876) Հայր Արիստակէս Քասքանտիլեան (1879-1882) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1883-1888, 1906-Օգոստոս) Հայր Յովհաննէս Թորոսեան (1889, 1896-1898) Հայր Թովմաս Էֆտեան (1890-1892) Հայր Եսայի Տայեցի (1893-1896) Հայր Ստեփանոս Սարեան (1898-1899) Հայր Սիմոն Երեմեան (1899-1905) Հայր Դաւիթ Նազարէթեան (1905) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1906) Հայր Կարապետ Տէր-Սահակեան (1906-1907) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1908-1909) Հայր Մկրտիչ Պոտուրեան (1908) Հայր Վարդան Հացունի (1909) Հայր Ներսէս Անդրիկեան (1910-1912) Հայր Յովհան Աւգերեան (1912-1915) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1916-1919) Հայր Ղեւոնդ Տայեան (1918, 1921-1927) Հայր Գաբրիէլ Նահապետեան (1919-1920) Հայր Քերոբէ Չրաքեան (1920-1921) Հայր Կիւրեղ Քիպարեան (1927-1929) Հայր Վահան Յովհաննէսեան (1929-1930) Հայր Եղիա Փէչիկեան (1930-1939, 1952-1953) Հայր Եսայի Գռուզեան (1939-1942) Հայր Մեսրոպ Ճանաշեան (1942-1952, 1954-1956, 1971-1973) Հայր Ներսէս Տէր-Ներսէսեան (1957-1964, 1974-1979) Հայր Եփրեմ Տէր-Ղազարեան (1965-1967) Հայր Գաբրիէլ Սահակեան (1968-1970) Հայր Լեւոն Զէքիեան (1980-1984) Հայր Սահակ Ճեմճեմեան (1985-1992) Հայր Տաճատ Եարտըմեան (1993-1995) Հայր Յարութիւն Պզտիկեան (1996-1999) Հայր Սերոբ Չամուրլեան (2017-)