Գեղարվեստի ակադեմիայի Տարեգիրք=Yearbook of the Academy of Fine Arts=Ежегодник академии художеств
www.yearbook.yafa.am
Гарибян Назени, Ղարիբյան Նազենի
Церковь и церковные соборы в других христианских конфессиях: армянский опыт ; Եկեղեցին և եկեղեցական ժողովները այլ քրիստոնեություններում. Հայոց օրինակը
Հայաստանի գեղարվեստի պետական ակադեմիա
The study of the history of the Armenian Church through the local councils of the early period is essential for understanding many of the traditions maintained for centuries. The article thus highlights some of the particular aspects of the first Armenian councils and the early Church institution. After the conversion to Christianity, the new religion slipped into the features of the former one without changing much the social order and the functioning of the traditional institutions. Also, the national synods of this period, while accepting the canons of the universal Church, such as Nicaen Canons, the Apostolic Canons or the Antiochian Canonical Collection, made certain modifications or additions, which aimed at better adapting them to the local conditions. On the other hand, dealing with the constant threat, that was coming from the Sassanian court or the Byzantine religious politics, the Armenian Church had to take canonical decisions that allowed them to change the hierarchical order and become autocephalous. As a reference to the former "General- Assembly-of-the-Realm", Armenian synods were always held in concert with the representatives of the secular power, and the Armenian Church has retained to this day the collegial principle of leading and decision-making. In this way, the Church shared with the secular power the leadership and responsibility of the whole people.
Հայ եկեղեցու պատմության ուսումնասիրությունը՝ վաղ քրիստոնեական շրջանի եկեղեցական ժողովների միջոցով էական դեր ունի՝ հասկանալու համար դարերով պահպանված մի շարք ավանդույթներ։ Սույն հոդվածն այսպիսով ներկայացնում է առաջին հայ եկեղեցական ժողովների և Եկեղեցու հաստատության որոշ առանձնահատկություններ։ Քրիստոնեության դարձից հետո նոր կրոնը սահուն տեղավորվեց հնի ակոսներում՝ առանց էապես փոփոխելու գոյություն ունեցող հասարակական կարգն ու ավանդական ինստիտուտների գործունեությունը։ Նմանապես, այս շրջանի ազգային եկեղեցական ժողովները, Համընդհանրական եկեղեցու կանոններն ընդունելիս (ինչպես Նիկեական կանոնները, Առաքելական կանոնները կամ Անտիոքյան ժողովածուն)՝ որոշ փոփոխություններ և հավելումներ էին կատարում՝ դրանք տեղական պայմաններին լավագույնս հարմարեցնելու նպատակով։ Մյուս կողմից, մշտապես գտնվելով Սասանյան արքունիքից կամ Բյուզանդական կրոնական քաղաքականությունից եկող սպառնալիքի ներքո, Հայոց եկեղեցին կանոնական որոշումներ ընդունեց, որոնք թույլ տվեցին փոխել ի սկզբանե հաստատված հիերարխիական կարգը և դառնալ ինքնագլուխ։ Հենվելով հին ավանդական «Աշխարհաժողովի» սկզբունքի վրա՝ հայկական եկեղեցական ժողովները միշտ գումարվել են աշխարհիկ իշխանությունների ներկայությամբ, իսկ Հայոց եկեղեցին մինչ օրս էլ պահպանում է որոշումների կայացման և ղեկավարման կոլեգիալ սկզբունքը։ Այսպիսով՝ հոգևոր և աշխարհիկ իշխանությունները հավասարապես բաժանում են ամբողջ ազգի առաջնորդությունն ու պատասխանատվությունը։
Изучение истории Армянской церкви через призму церковных соборах раннего периода играет значительную роль для понимания многих традиций, сохранявшихся веками. В этой статье освещаются некоторые особенности первых армянских соборов и учреждений ранней церкви. После обращения в христианство новая религия приобрела черты прежней, не изменив существенно социального порядка и функционирования традиционных институтов. Национальные синоды этого периода, принимая как каноны Вселенской Церкви так и Никейские, Апостольские, и Антиохийское каноны, вносили определенные изменения или дополнения, направленные на их лучшее приспособление к местным условиям. С другой стороны, имея дело с постоянной угрозой, исходившей от Сасанидского двора или Византийской религиозной политики, Армянская церковь была вынуждена принять канонические решения, позволившие изменить иерархический порядок и стать автокефальной. Что касается старого, традиционного Вселенского Собора, армянские синоды, опираясь на его догматические постулаты, всегда проводились совместно с представителями светской власти и Армянская церковь сохранила коллегиальный принцип руководства и принятия решений и по сей день. Таким образом, Церковь разделяла со светской властью руководство и ответственность всего народа.
Երևան
oai:arar.sci.am:368562 ; doi:10.54503/1829-4278
Feb 4, 2024
Jan 23, 2024
31
https://arar.sci.am/publication/398308
Edition name | Date |
---|---|
Garibian, Nazenie, Church and Councils in Another Christendom: The Armenian Experience | Feb 4, 2024 |
Jurina, Lorenzo Հայր Գաբրիէլ Այվազովսկի (հիմնադիր 1843-1848) Հայր Ղեւոնդ Ալիշան (1848-1851) Հայր Օքսենտիոս Գուրգէնեան (1852-1853) Հայր Գրիգոր Ճելալեան (1854-1856, 1858-1861, 1863-1866) Հայր Անտոն Սիոնեան (1861-1862) Հայր Աթանագինէս Գաբթանեան (1867-1870) Հայր Յակոբոս Իսավերտենց (1871-1872) Հայր Կոմիտաս Իսկէնտէրեան (1873-1875) Հայր Արսէն Սուքրեան (1875-1876) Հայր Արիստակէս Քասքանտիլեան (1879-1882) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1883-1888, 1906-Օգոստոս) Հայր Յովհաննէս Թորոսեան (1889, 1896-1898) Հայր Թովմաս Էֆտեան (1890-1892) Հայր Եսայի Տայեցի (1893-1896) Հայր Ստեփանոս Սարեան (1898-1899) Հայր Սիմոն Երեմեան (1899-1905) Հայր Դաւիթ Նազարէթեան (1905) Հայր Աթանաս Տիրոյեան (1906) Հայր Կարապետ Տէր-Սահակեան (1906-1907) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1908-1909) Հայր Մկրտիչ Պոտուրեան (1908) Հայր Վարդան Հացունի (1909) Հայր Ներսէս Անդրիկեան (1910-1912) Հայր Յովհան Աւգերեան (1912-1915) Հայր Ներսէս Տիրացուեան (1916-1919) Հայր Ղեւոնդ Տայեան (1918, 1921-1927) Հայր Գաբրիէլ Նահապետեան (1919-1920) Հայր Քերոբէ Չրաքեան (1920-1921) Հայր Կիւրեղ Քիպարեան (1927-1929) Հայր Վահան Յովհաննէսեան (1929-1930) Հայր Եղիա Փէչիկեան (1930-1939, 1952-1953) Հայր Եսայի Գռուզեան (1939-1942) Հայր Մեսրոպ Ճանաշեան (1942-1952, 1954-1956, 1971-1973) Հայր Ներսէս Տէր-Ներսէսեան (1957-1964, 1974-1979) Հայր Եփրեմ Տէր-Ղազարեան (1965-1967) Հայր Գաբրիէլ Սահակեան (1968-1970) Հայր Լեւոն Զէքիեան (1980-1984) Հայր Սահակ Ճեմճեմեան (1985-1992) Հայր Տաճատ Եարտըմեան (1993-1995) Հայր Յարութիւն Պզտիկեան (1996-1999) Հայր Սերոբ Չամուրլեան (2017-)
Սաւալանեան, Տիգրան Թումայի 1821-1896 [հիմնադիր խմբագիր՝ 1866-1867] Մուրատեան, Մելքիսեդեկ վրդ. (Գարեգին), 1836-1903 [խմբ.՝ 1867-1875] Սահակ Բ Կաթողիկոս Խապայեան, 1849-1939 [խմբ.՝ 1875-1877] Բաբգէն Կաթողիկոս Կիւլէսէրեան, 1868-1936 [խմբ.՝ 1927-1930] Ներսոյեան, Տիրան արք․, 1904-1989 [խմբ.՝ 1930-1931] Գուշակեան, Թորգոմ արք․, 1874-1939 [խմբ.՝ 1932-1939] Տէրտէրեան, Եղիշէ արք․, 1910-1990 [խմբ.՝ 1939-1990] Մանուկեան, Թորգոմ արք․, 1919-2012 [խմբ.՝ 1990-2008] Պուրճէքեան, Բագրատ վրդ․, 1969- [խմբ.՝ 2012-2013] Գոճայեան, Մինաս, 1946- [խմբ.՝ 2014-2017] Ալոյեան, Ներսեհ աբեղա, 1987- [խմբ.՝ 2018-]
Սաւալանեան, Տիգրան Թումայի 1821-1896 [հիմնադիր խմբագիր՝ 1866-1867] Մուրատեան, Մելքիսեդեկ վրդ. (Գարեգին), 1836-1903 [խմբ.՝ 1867-1875] Սահակ Բ Կաթողիկոս Խապայեան, 1849-1939 [խմբ.՝ 1875-1877] Բաբգէն Կաթողիկոս Կիւլէսէրեան, 1868-1936 [խմբ.՝ 1927-1930] Ներսոյեան, Տիրան արք․, 1904-1989 [խմբ.՝ 1930-1931] Գուշակեան, Թորգոմ արք․, 1874-1939 [խմբ.՝ 1932-1939] Տէրտէրեան, Եղիշէ արք․, 1910-1990 [խմբ.՝ 1939-1990] Մանուկեան, Թորգոմ արք․, 1919-2012 [խմբ.՝ 1990-2008] Պուրճէքեան, Բագրատ վրդ․, 1969- [խմբ.՝ 2012-2013] Գոճայեան, Մինաս, 1946- [խմբ.՝ 2014-2017] Ալոյեան, Ներսեհ աբեղա, 1987- [խմբ.՝ 2018-]
Սաւալանեան, Տիգրան Թումայի 1821-1896 [հիմնադիր խմբագիր՝ 1866-1867] Մուրատեան, Մելքիսեդեկ վրդ. (Գարեգին), 1836-1903 [խմբ.՝ 1867-1875] Սահակ Բ Կաթողիկոս Խապայեան, 1849-1939 [խմբ.՝ 1875-1877] Բաբգէն Կաթողիկոս Կիւլէսէրեան, 1868-1936 [խմբ.՝ 1927-1930] Ներսոյեան, Տիրան արք․, 1904-1989 [խմբ.՝ 1930-1931] Գուշակեան, Թորգոմ արք․, 1874-1939 [խմբ.՝ 1932-1939] Տէրտէրեան, Եղիշէ արք․, 1910-1990 [խմբ.՝ 1939-1990] Մանուկեան, Թորգոմ արք․, 1919-2012 [խմբ.՝ 1990-2008] Պուրճէքեան, Բագրատ վրդ․, 1969- [խմբ.՝ 2012-2013] Գոճայեան, Մինաս, 1946- [խմբ.՝ 2014-2017] Ալոյեան, Ներսեհ աբեղա, 1987- [խմբ.՝ 2018-]
Սաւալանեան, Տիգրան Թումայի 1821-1896 [հիմնադիր խմբագիր՝ 1866-1867] Մուրատեան, Մելքիսեդեկ վրդ. (Գարեգին), 1836-1903 [խմբ.՝ 1867-1875] Սահակ Բ Կաթողիկոս Խապայեան, 1849-1939 [խմբ.՝ 1875-1877] Բաբգէն Կաթողիկոս Կիւլէսէրեան, 1868-1936 [խմբ.՝ 1927-1930] Ներսոյեան, Տիրան արք․, 1904-1989 [խմբ.՝ 1930-1931] Գուշակեան, Թորգոմ արք․, 1874-1939 [խմբ.՝ 1932-1939] Տէրտէրեան, Եղիշէ արք․, 1910-1990 [խմբ.՝ 1939-1990] Մանուկեան, Թորգոմ արք․, 1919-2012 [խմբ.՝ 1990-2008] Պուրճէքեան, Բագրատ վրդ․, 1969- [խմբ.՝ 2012-2013] Գոճայեան, Մինաս, 1946- [խմբ.՝ 2014-2017] Ալոյեան, Ներսեհ աբեղա, 1987- [խմբ.՝ 2018-]
Սաւալանեան, Տիգրան Թումայի 1821-1896 [հիմնադիր խմբագիր՝ 1866-1867] Մուրատեան, Մելքիսեդեկ վրդ. (Գարեգին), 1836-1903 [խմբ.՝ 1867-1875] Սահակ Բ Կաթողիկոս Խապայեան, 1849-1939 [խմբ.՝ 1875-1877] Բաբգէն Կաթողիկոս Կիւլէսէրեան, 1868-1936 [խմբ.՝ 1927-1930] Ներսոյեան, Տիրան արք․, 1904-1989 [խմբ.՝ 1930-1931] Գուշակեան, Թորգոմ արք․, 1874-1939 [խմբ.՝ 1932-1939] Տէրտէրեան, Եղիշէ արք․, 1910-1990 [խմբ.՝ 1939-1990] Մանուկեան, Թորգոմ արք․, 1919-2012 [խմբ.՝ 1990-2008] Պուրճէքեան, Բագրատ վրդ․, 1969- [խմբ.՝ 2012-2013] Գոճայեան, Մինաս, 1946- [խմբ.՝ 2014-2017] Ալոյեան, Ներսեհ աբեղա, 1987- [խմբ.՝ 2018-]
Եղիշէ Արքեպս. Տէրտէրեան Սաւալանեան, Տիգրան Թումայի 1821-1896 [հիմնադիր խմբագիր՝ 1866-1867] Մուրատեան, Մելքիսեդեկ վրդ. (Գարեգին), 1836-1903 [խմբ.՝ 1867-1875] Սահակ Բ Կաթողիկոս Խապայեան, 1849-1939 [խմբ.՝ 1875-1877] Բաբգէն Կաթողիկոս Կիւլէսէրեան, 1868-1936 [խմբ.՝ 1927-1930] Ներսոյեան, Տիրան արք․, 1904-1989 [խմբ.՝ 1930-1931] Գուշակեան, Թորգոմ արք․, 1874-1939 [խմբ.՝ 1932-1939] Տէրտէրեան, Եղիշէ արք․, 1910-1990 [խմբ.՝ 1939-1990] Մանուկեան, Թորգոմ արք․, 1919-2012 [խմբ.՝ 1990-2008] Պուրճէքեան, Բագրատ վրդ․, 1969- [խմբ.՝ 2012-2013] Գոճայեան, Մինաս, 1946- [խմբ.՝ 2014-2017] Ալոյեան, Ներսեհ աբեղա, 1987- [խմբ.՝ 2018-]
Սաւալանեան, Տիգրան Թումայի 1821-1896 [հիմնադիր խմբագիր՝ 1866-1867] Մուրատեան, Մելքիսեդեկ վրդ. (Գարեգին), 1836-1903 [խմբ.՝ 1867-1875] Սահակ Բ Կաթողիկոս Խապայեան, 1849-1939 [խմբ.՝ 1875-1877] Բաբգէն Կաթողիկոս Կիւլէսէրեան, 1868-1936 [խմբ.՝ 1927-1930] Ներսոյեան, Տիրան արք․, 1904-1989 [խմբ.՝ 1930-1931] Գուշակեան, Թորգոմ արք․, 1874-1939 [խմբ.՝ 1932-1939] Տէրտէրեան, Եղիշէ արք․, 1910-1990 [խմբ.՝ 1939-1990] Մանուկեան, Թորգոմ արք․, 1919-2012 [խմբ.՝ 1990-2008] Պուրճէքեան, Բագրատ վրդ․, 1969- [խմբ.՝ 2012-2013] Գոճայեան, Մինաս, 1946- [խմբ.՝ 2014-2017] Ալոյեան, Ներսեհ աբեղա, 1987- [խմբ.՝ 2018-]