Հրապարակման մանրամասներ:

«Բանբեր Մատենադարանի» միջնադարագիտական, հայագիտական, ձեռագրագիտական հանդեսը լույս է տեսնում Մատենադարանի հիմնադրումից ի վեր: Հանդեսի առաջին երկու համարները լույս են տեսել 1941 և 1950 թվականներին և կոչվել «Գիտական նյութերի ժողովածու»: Այս ժողովածուներում հավաքված էին նախորդիվ Մատենադարանում տեղի ունեցած գիտաժողովների նյութերը:1956 թվականին հրատարակված երրորդ համարից սկսած՝ հանդեսը կրում է այսօրվա անվանումն ու ընդգրկում միջնադարյան մշակույթի տարբեր ոլորտների առնչվող բազմաբնույթ ուսումնասիրություններ, բնագրերի հրապարակումներ և այլն:

Ամսագրի կամ հրապարակման վերնագիր:

Բանբեր Մատենադարանի=Bulletin of Matenadaran= Вестник Матенадарана

Հրապարակման ամսաթիւ:

2023

Համար:

35

ISSN:

1829-054X

Լրացուցիչ տեղեկութիւն:

Ramazyan Samvel, Рамазян Самвел

Այլ վերնագիր:

The Turkish Legend About The Destruction Of The City Of Ani And Its Armenian Roots ; Турецкое предание о разрушении города Ани и его армянские корни

Համատեղ հեղինակները:

Մատենադարան. Մեսրոպ Մաշտոցի անվան հին ձեռագրերի ինստիտուտ

Ծածկոյթ:

108-128

Ամփոփում:

The article discusses the legend about the destruction of Ani or the death of the Armenian king Ohan (Ohannes) the Hairy, recorded by Turkish folklorists in the Kars region, in which actually the memory of the devastating earthquakes of Ani has been preserved. At the same time, it is obvious that the legend about the curse (anathema) of Ani is allogenic (exogenous) and, in general, not characteristic of Turkish folklore. The analysis of the story proves that its basis actually lies in the legend about the destruction of Ani by earthquake as a result of the curse of the 13th century Armenian chronicler and philosopher, Archimandrite Yovhannēs Erznkats‘i Pluz. It was well-known and current among Armenians even in the 19th–20th cc., so the legend of the “cursed city” simply could not fail to pass to the local foreigners, in this case, to the Turks living in the Kars region, who later had to interpret it in their own way. A more detailed study of the legend leads to the conclusion that it also contains characteristic elements of the Armenian epic Persian War (Epic of Arshak II). One can obviously see important and essential commonalities which in their turn prove that the epic theme belongs to Armenian folklore. The personage of the Armenian king, the opponent of the Turks, is not new for Turkish (Turkic) epic tradition. Accordingly, the legend about the destruction of the city of Ani should have been included in this series.
В статье рассматривается предание (легенда) о гибели города Ани или армянского царя Волосатого Огана (Оганеса), записанное турецкими фольклористами в районе Карса, в котором, по сути, сохранилась память о разрушительных землетрясениях в Ани. В то же время очевидно, что предание о проклятии Ани чужеродно и в целом не характерно для турецкого фольклора. Анализ материала доказывает, что легенда на самом деле основана на предании о разрушении Ани землетрясением из-за проклятия армянского автора и философа XIII века, архимандрита Ованеса Ерзнкаци Плуза. Предание было весьма распространено и бытовало среди армян еще в XIX-XX вв. Следовательно, легенда о «проклятом городе» не могла не передаться местным инородцам, в данном случае туркам, проживающим в Карсской области, которые впоследствии интерпретировали ее по-своему. Детальное изучение предания приводит к убеждению, что в нем присутствуют также характерные элементы армянского героического эпоса «Персидская война» (эпос Аршака II). Явные общие черты также доказывают принадлежность эпической темы к армянскому фольклору. Образ армянского царя, противника турок (тюрок), не является новым для турецкой и вообще тюркской эпической традиции. Соответственно, предание о разрушении города Ани должно быть включено в этот ряд.

Հրատարակութեան վայրը:

Երևան

Ձեւաչափ:

pdf

Նոյնացուցիչ:

oai:arar.sci.am:366845

Լեզու:

hy ; հայերեն

Թուայնացում:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան

Բնօրինակին գտնուելու վայրը:

Երևանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարան