Հայաստանի միջնադարյան քարե տապանները

Միրիջանյան, Դիաննա

Ներբեռնել

Վերնագիր: Հայաստանի միջնադարյան քարե տապանները

Հատոր:

Լրացուցիչ տեղեկութիւն:

Мириджанян Дианна, Mirijanyan Dianna

Այլ վերնագիր:

Армянские средневековые саркофаги ; Armenian medieval sarcophagi

Համատեղ հեղինակները:

ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ

Ծածկոյթ:

66-75

Ամփոփում:

Քարե տապանները Հայաստանի միջնադարյան թաղման կառույցների տեսակներից են, որոնք լայնորեն տարածված էին հատկապես վաղ միջնադարում, իսկ հետագա դարերում հազվադեպ են: Դրանց մասին մասնագիտական գրականության մեջ համապարփակ ուսումնասիրություններ չկան, ուստի ներկա հոդվածը միտված է այդ բացը լրացնելուն: Թ. Թորամանյանը, նկատելով թաղման այդ կառույցները, առաջինն էր, որ իր դիտարկումների հիման վրա փորձ է արել տիպաբանել դրանք` միաժամանակ անդրադառնալով բնակչության կողմից քարե տապանների երկրորդային օգտագործման հարցին: Ներկա հոդվածում փորձ է արվում տարբեր հուշարձանների պեղումներով և պատահականորեն հայտնաբերված քարե տապանների դիտարկմամբ տալ դրանց տիպաբանությունը և ժամանակագրությունը:
Armenian medieval burial structures are divided into several types, among which stone sarcophagi have special significance. They are widespread especially in the Early Middle Ages, and in the subsequent centuries they are very rare. In the historical sources there are numerous evidences about burying sacred relics in sarcophagi. Numerous sarcophagi were discovered during archaeological excavations, but these have never been discussed in scientific literature in detail. By volume all sarcophagi are almost the same, but the detailed structural explorations allow us to divide them into several types. The present article is an attempt to systemize all the sarcophagi found during the excavations of different years, to present them according to typology and chronology. The sarcophagi are found both in the soil and inside the tomb structures, the best examples of which are the sarcophagus of Artavazd Kamsarakan with its two-sided tombstone, the irregular rectangular sarcophagus of the Jrvezh mausoleum, and the two-part sarcophagus of Karenis.
Средневековые армянские погребальные сооружения делятся на несколько типов, среди которых особое значение имеют каменные саркофаги. Они получают широкое распространение особенно в раннем средневековье, в последующие же века они довольно редки. В исторических источниках имеются многочисленные свидетельства о захоронении священных реликвий в саркофагах. Во время археологических раскопок были обнаружены многочисленные саркофаги, которые в деталях никогда не обсуждались в научной литературе. По объему все саркофаги практически одинаковы, но детальные структурные исследования позволяют разделить их на несколько типов. Данная статья является попыткой систематизировать все саркофаги, обнаруженные при раскопках разных лет, представить их в соответствии с типологией и хронологией. Саркофаги были найдены как в земле, так и внутри усыпальниц. Их лучшими примерами являются саркофаг Артавазда Камсаракана с двухсторонним надгробным камнем, неравномерный прямоугольный саркофаг из усыпальницы Джрвежа и двухчастный саркофаг Карениса.