Բանբեր Մատենադարանի=Bulletin of Matenadaran= Вестник Матенадарана
Օհանջանյան Աննա, Оганджанян Анна
Դավանանքից դավանանք անցնելով. հայ կաթոլիկ Հովհաննես Մշեցին և նրա հեղինակած «Բանալի ճշմարտութեան» գիրքը ; Переходя из одной конфессии в другую: армяно-католик Ованес из Муша и его книга «Ключ истины»
Մատենադարան. Մեսրոպ Մաշտոցի անվան հին ձեռագրերի ինստիտուտ
Հոդվածում ներկայացվում և վերլուծվում են «Բանալի ճշմարտութեան» երկի հեղինակ Հովհաննես Մշեցու վերաբերյալ նոր տեղեկությունները, որոնց լույսի ներքո վերարժևորվում է գրքի բովանդակությունը և վերջնականապես հերքվում շուրջ մեկ դար գիտական շրջանակներում գերակայող «պավլիկյանթոնդրակյան» վարկածը։ Նոր տեղեկությունները բացահայտում են Հովհաննեսի ինքությունն ու ծավալած գործունեությունը Կոստանդնուպոլսում, իսկ նրա հեղինակած գրքի բովանդակային որոշ դրվագների, ինչպիսիք են ներարգանդային մկրտություններին և հաղորդության ծեսի՝ գոհության աղոթքին վերաբերող հատվածները, ուշ միջնադարի (ԺԷ-ԺԸ դդ.) դավանաբանական վեճերի ծիրում դիտարկելը թույլ է տալիս ապացուցել, որ «Բանալի ճշմարտության» երկը շարադրվել է ԺԸ դ.-ում և կրում է դարի պատմադավանական իրողությունների ազդեցությունը։
В статье представлены и анализируются новые сведения об Ованесе из Муша, авторе книги «Ключ истины», в свете которых переоценивается содержание книги и окончательно опровергается «павликианско-тондракийская» гипотеза, господствовавшая в научных кругах почти целое столетие. Новые данные проливают свет на личность Ованеса и его деятельность в Константинополе, а рассмотрение содержания его книги в контексте конфессиональных споров Позднего Средневековья (XVII-XVIII вв.), в особенности отрывков, относящихся к внутриутробным крещениям и благодарственной молитве в обряде Евхаристии, позволяет доказать, что книга «Ключ истины» написана в XVIII веке и несет в себе отпечаток историко-религиозных реалий своего времени.
Երևան
oai:arar.sci.am:360772
ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան
Երևանի Մեսրոպ Մաշտոցի անվան Մատենադարան
Nov 16, 2023
Jun 28, 2023
50
https://arar.sci.am/publication/390022
Հրատարակության անուն | Ամսաթիվ |
---|---|
Ohanjanyan, Anna, Jumping In and Out of Confessions: The Armenian Catholic Yovhannēs of Mush and his Book Key of Truth | Nov 16, 2023 |
Ն. Ադոնց Սաւալանեան, Տիգրան Թումայի 1821-1896 [հիմնադիր խմբագիր՝ 1866-1867] Մուրատեան, Մելքիսեդեկ վրդ. (Գարեգին), 1836-1903 [խմբ.՝ 1867-1875] Սահակ Բ Կաթողիկոս Խապայեան, 1849-1939 [խմբ.՝ 1875-1877] Բաբգէն Կաթողիկոս Կիւլէսէրեան, 1868-1936 [խմբ.՝ 1927-1930] Ներսոյեան, Տիրան արք․, 1904-1989 [խմբ.՝ 1930-1931] Գուշակեան, Թորգոմ արք․, 1874-1939 [խմբ.՝ 1932-1939] Տէրտէրեան, Եղիշէ արք․, 1910-1990 [խմբ.՝ 1939-1990] Մանուկեան, Թորգոմ արք․, 1919-2012 [խմբ.՝ 1990-2008] Պուրճէքեան, Բագրատ վրդ․, 1969- [խմբ.՝ 2012-2013] Գոճայեան, Մինաս, 1946- [խմբ.՝ 2014-2017] Ալոյեան, Ներսեհ աբեղա, 1987- [խմբ.՝ 2018-]
Ն. Ադոնց Սաւալանեան, Տիգրան Թումայի 1821-1896 [հիմնադիր խմբագիր՝ 1866-1867] Մուրատեան, Մելքիսեդեկ վրդ. (Գարեգին), 1836-1903 [խմբ.՝ 1867-1875] Սահակ Բ Կաթողիկոս Խապայեան, 1849-1939 [խմբ.՝ 1875-1877] Բաբգէն Կաթողիկոս Կիւլէսէրեան, 1868-1936 [խմբ.՝ 1927-1930] Ներսոյեան, Տիրան արք․, 1904-1989 [խմբ.՝ 1930-1931] Գուշակեան, Թորգոմ արք․, 1874-1939 [խմբ.՝ 1932-1939] Տէրտէրեան, Եղիշէ արք․, 1910-1990 [խմբ.՝ 1939-1990] Մանուկեան, Թորգոմ արք․, 1919-2012 [խմբ.՝ 1990-2008] Պուրճէքեան, Բագրատ վրդ․, 1969- [խմբ.՝ 2012-2013] Գոճայեան, Մինաս, 1946- [խմբ.՝ 2014-2017] Ալոյեան, Ներսեհ աբեղա, 1987- [խմբ.՝ 2018-]
Գալստեան, Աշոտ Սաւալանեան, Տիգրան Թումայի 1821-1896 [հիմնադիր խմբագիր՝ 1866-1867] Մուրատեան, Մելքիսեդեկ վրդ. (Գարեգին), 1836-1903 [խմբ.՝ 1867-1875] Սահակ Բ Կաթողիկոս Խապայեան, 1849-1939 [խմբ.՝ 1875-1877] Բաբգէն Կաթողիկոս Կիւլէսէրեան, 1868-1936 [խմբ.՝ 1927-1930] Ներսոյեան, Տիրան արք․, 1904-1989 [խմբ.՝ 1930-1931] Գուշակեան, Թորգոմ արք․, 1874-1939 [խմբ.՝ 1932-1939] Տէրտէրեան, Եղիշէ արք․, 1910-1990 [խմբ.՝ 1939-1990] Մանուկեան, Թորգոմ արք․, 1919-2012 [խմբ.՝ 1990-2008] Պուրճէքեան, Բագրատ վրդ․, 1969- [խմբ.՝ 2012-2013] Գոճայեան, Մինաս, 1946- [խմբ.՝ 2014-2017] Ալոյեան, Ներսեհ աբեղա, 1987- [խմբ.՝ 2018-]
Ազիզբեկյան, Զարուհի Պատ․ խմբ՝. Հ․ Գ․ Ինճիկյան (1966-1968) Գլխավոր խմբ.՝ Ծ․ Պ․ Աղայան (1969-1972) Վ․ Ա․ Միքայելյան (1972-1987) Ա․ Ա․ Խառատյան (1988-2017)
Խմբ.՝ Առաքել Առաքելյան (1944-1948) Լևոն Կիսիբեկյան (1948-1950) Աշոտ Աբրահամյան (1950-1955) Առաքել Առաքելյան (1955-1956) Արթուն Հատիտյան (1956-1982) Պարգեւ Շահբազյան (1983-1984) Երվանդ Մելքոնյան (1985-1993) Տ. Ասողիկ եպս. Արիստակեսյան (1994-1996) Տ. Բագրատ աբղ. Գալստյան (1996-1998) Մարիամ Վարդանյան (պաշտոնակատար) (1998-1999) Տ. Արշակ աբղ. Խաչատրյան (պաշտոնակատար) (1999) Անդրանիկ Զեյթունյան (2000-2001) Արշակ Մադոյեան (2009-2015) Արսէն Բոբոխեան (2015-2017) Տ. Անդրէաս աբղ. Եզեկեան (պաշտոնակատար) (2017-2018) Գէորգ Մադոյեան (2018-)
Խմբ.՝ Առաքել Առաքելյան (1944-1948) Լևոն Կիսիբեկյան (1948-1950) Աշոտ Աբրահամյան (1950-1955) Առաքել Առաքելյան (1955-1956) Արթուն Հատիտյան (1956-1982) Պարգեւ Շահբազյան (1983-1984) Երվանդ Մելքոնյան (1985-1993) Տ. Ասողիկ եպս. Արիստակեսյան (1994-1996) Տ. Բագրատ աբղ. Գալստյան (1996-1998) Մարիամ Վարդանյան (պաշտոնակատար) (1998-1999) Տ. Արշակ աբղ. Խաչատրյան (պաշտոնակատար) (1999) Անդրանիկ Զեյթունյան (2000-2001) Արշակ Մադոյեան (2009-2015) Արսէն Բոբոխեան (2015-2017) Տ. Անդրէաս աբղ. Եզեկեան (պաշտոնակատար) (2017-2018) Գէորգ Մադոյեան (2018-)
Խմբ.՝ Առաքել Առաքելյան (1944-1948) Լևոն Կիսիբեկյան (1948-1950) Աշոտ Աբրահամյան (1950-1955) Առաքել Առաքելյան (1955-1956) Արթուն Հատիտյան (1956-1982) Պարգեւ Շահբազյան (1983-1984) Երվանդ Մելքոնյան (1985-1993) Տ. Ասողիկ եպս. Արիստակեսյան (1994-1996) Տ. Բագրատ աբղ. Գալստյան (1996-1998) Մարիամ Վարդանյան (պաշտոնակատար) (1998-1999) Տ. Արշակ աբղ. Խաչատրյան (պաշտոնակատար) (1999) Անդրանիկ Զեյթունյան (2000-2001) Արշակ Մադոյեան (2009-2015) Արսէն Բոբոխեան (2015-2017) Տ. Անդրէաս աբղ. Եզեկեան (պաշտոնակատար) (2017-2018) Գէորգ Մադոյեան (2018-)