Journal or Publication Title:

Արվեստագիտական հանդես=Искусствоведческий журнал=Journal of Art Studies

Date of publication:

2022

Number:

2 (8)

ISSN:

2579-2830

Official URL:

Additional Information:

Կարագյոզյան Գոհար, Տեր-Մինասյան Անուշ, Karagyozyan Gohar, Ter-Minasyan Anush

Other title:

Արտասահմանում գտնվող հայկական ճարտարապետական ժառանգության վերականգնումը (Դարաշամբի Ս. Ստեփանոս Նախավկայի վանքը) ; Restoration of the Armenian Architectural Heritage Abroad (Surb Stepanos Nakhavka Monastery of Darashamb)

Abstract:

Волею судьбы множество исторических памятников армянской архитектуры на-ходятся вне нынешних границ Республики Армения. Естественно, в течение веков они ветшают, частично разрушаются и нуждаются в реставрации. Реставрация памятников, находящихся на территории других стран – крайне важный, но и трудный процесс. Хорошая традиция в этом вопросе наметилась у нас с Исламской Республикой Иран. Находящийся примерно в 15 км от города Джуга (Джульфа), на правом берегу реки Аракс, монастырь Сурб Степанос Нахавка (Св. Стефана Первомученика или Предтечи) Дарашамба (восточный Атрпатакан) принадлежит к числу армянских памятников на территории Ирана, реставрационные работы над которыми были проведены организацией «Исследования по армянской архитектуре» по инициативе властей Ирана и под не-посредственным руководством Армена Ахназаряна. Слава монастыря, как важного религиозно-культурного центра и в художественном отношении прекрасно решённого комплекса с давних пор привлекала не только местное население, но и всех, кто бывал в этих краях. Крайне интересно «увидеть» монастырь также глазами французского путешественника XVII века Жана-Батиста Тавернье. В книге “Les six voyages de Jean–Baptiste Tavernier” путешественником дается подробное описание монастыря и своего пребывания там во время первого посещения. Ему был оказан теплый прием, присутствовал он и на праздновании армянской Масленицы – Барекендана (Сarnaval). Благодаря своей художественной и исторической ценности монастырь в 2008 году был включён в Список всемирного культурного наследия ЮНЕСКО под наименованием «Армянские церкви Ирана» – вместе с другими армянскими монастырями.
Ճակատագրի բերումով հայկական ճարտարապետության պատմական հուշարձաններից շատերը գտնվում են Հայաստանի Հանրապետության սահմաններից դուրս: Բնականաբար, դարերի ընթացքում դրանք քայքայվում են, մասամբ քանդվում և կարոտ են վերականգնման: Այլ երկրների տարածքում գտնվող հուշարձանների վերականգնումը շատ կարևոր, բայց և շատ դժվարին գործընթաց է: Այդ հարցում լավ ավանդույթ է ձևավորվել Իրանի Իսլամական Հանրապետությունում: Ջուղա քաղաքից մոտավորապես 15 կմ հեռավորության վրա՝ Արաքս գետի աջ ափին գտնվող Դարաշամբի (արևելյան Ատրպատական) Ս. Ստեփանոս Նախավկայի վանքն Իրանի տարածքում գտնվող այն հուշարձաններից է, որոնց վերականգնման աշխատանքներն իրականացվել են Հայկական ճարտարապետությունն ուսումնասիրող հիմնադրամի կողմից՝ Իրանի իշխանությունների նախաձեռնությամբ և անմիջապես Արմեն Հախնազարյանի ղեկավարությամբ: Վանքի՝ որպես կրոնական-մշակութային կարևոր կենտրոնի և գեղարվեստական տեսակետից հիանալի լուծված համալիրի, համբավը գրավում էր ոչ միայն տեղացիներին, այլև այդ վայրերում գտնվող բոլոր այլազգիներին: Շատ հետաքրքիր է «տեսնել» վանքը նաև 17-րդ դարի ֆրանսիացի ճանապարհորդ Ժան-Բատիստ Տավերնիեի աչքերով: Իր “Les six voyages de Jean–Baptiste Tavernier” գրքում ճանապարհորդը տալիս է վանքի և իր այնտեղ առաջին անգամ գտնվելու մանրամասն նկարագրությունը: Նրան շատ ջերմ են ընդունել, և նա ներկա է գտնվել նաև հայկական Բարեկենդանի տոնակատարությանը (Сar-naval): Շնորհիվ իր գեղարվեստական և պատմական արժեքի՝ վանքը 2008 թվականին այլ հայկական վանքերի հետ ընդգրկվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի մշակութային համաշխարհային ժառանգության ցանկում՝ «Իրանի հայկական եկեղեցիները» անվան տակ:
By fate, many historical monuments of Armenian architecture are outside the current borders of the Republic of Armenia. Naturally, over the centuries, they got destroyed, and partly collapsed, needing restoration. Restoration of the monuments located on the territory of other countries is an important, but also a difficult process. We have a good tradition in this matter with the Islamic Republic of Iran. Located about 15 km from the city of Jugha (Julfa), on the right bank of the Araks river, the monastery of Surb Stepanos Nakhavka (Protomartyr) of Darashamb (eastern Atrpatakan) is one of the Armenian monuments in Iran, the restoration work of which was carried out by the organization “Research on Armenian Architecture” on the initiative of the Iranian authorities and under the direct supervision of Armen Hakhnazaryan. The reputation of the monastery as an important religious-cultural centre, and an artistically well-designed complex, attracted not only the locals, but also all the foreigners visiting these places. It is interesting to “see” the monastery also through the eyes of the 17th century French traveller Jean-Baptiste Tavernier. In the book “Les six voyages de Jean-Baptiste Tavernier”, the traveller gives a detailed description of the monastery and his stay there during his first visit. He was given a warm welcome, and he was also present at the celebration of the Armenian feast Barekendan (Сarnaval). It is interesting to “see” the monastery through the eyes of the 17th century French traveler Jean-Baptiste Tavernieras well. In the book “Les six voyages de Jean-Baptiste Tavernier”, the traveller gives a detailed description of the monastery and his stay there during his first visit. He was given a warm welcome, and was also present at the celebration of the Armenian feast Barekendan (Сarnaval). Due to its artistic and historical value, the monastery was included on the UNESCO World Heritage List in 2008 under the name “Armenian Churches of Iran” along with other Armenian monasteries.

Publisher:

ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատ.

Format:

pdf

Extent:

էջ 245-256

Other physical description:

նկ․

Identifier:

click here to follow the link ; oai:arar.sci.am:343890

Language:

hy; ru; en

Location of original object:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան