Publication Details:

«Լրաբեր հասարակական գիտությունների» քառամսյա, բազմալեզու, միջմասնագիտական, գրախոսվող հանդեսը ՀՀ ԳԱԱ հասարակական գիտությունները և հայագիտությունը ներկայացնող հնագույն (հիմնադրվել է 1940 թ.) պարբերականն է, որի էջերում աճել և հասունացել են հայագետների և հասարակագետների բազմաթիվ սերունդներ: 1940-1943 թթ. այն հրատարակվել է որպես ԽՍՀՄ ԳԱ նախագահության հայկական մասնաճյուղի՝ Արմֆանի հասարակական և բնական գիտությունների «Տեղեկագիր», 1943-1965 թթ.՝ Հայաստանի ԳԱ-ի «Տեղեկագիր հասարակական գիտությունների»: 1966 թ. ամսագիրը վերանվանվել է «Լրաբեր հասարակական գիտությունների»: 1940-1947 թթ. լույս է տեսել անկանոն պարբերականությամբ՝ 1948-1990 թթ. եղել է ամսագիր. 1991 թ.` երկամսյա, 1992-1995 թթ.` եռամսյա հանդես: 1996-ից առ այսօր այն հրատարակվում է քառամսյա պարբերականությամբ: Տարբեր ժամանակներում «Լրաբերի» գլխավոր խմբագիրներ են եղել անվանի գիտնականներ Հ. Օրբելին (հիմնադիր), Ս. Կարապետյանը, Հ. Բատիկյանը, Խ. Մոմջյանը, Մ. Ներսիսյանը, Ա. Հովհաննիսյանը, Ծ. Աղայանը, Գ. Ստեփանյանը, Հ. Ասլանյանը, Գ. Աբովը, Հ. Ինճիկյանը, Վ. Միքայելյանը, Ա. Խառատյանը: 2017 թ. վերջից սկսած՝ հանդեսի գլխավոր խմբագիրն է Պ. Ավետիսյանը:

Journal or Publication Title:

Լրաբեր հասարակական գիտությունների=Herald of the Social Sciences=Вестник общественных наук

Date of publication:

2022

Number:

2

ISSN:

0320-8117

Official URL:

Additional Information:

Аветисян Лиана, Avetisyan Liana

Other title:

The Ritualistic and Cultic Life of the Armenians of Peria: Engagement, Wedding ; Ритуально-культовая жизнь перийских армян: помолвка, свадьба

Corporate Creators:

ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ

Contributor(s):

Պատ․ խմբ՝. Հ․ Գ․ Ինճիկյան (1966-1968) ; Գլխավոր խմբ.՝ Ծ․ Պ․ Աղայան (1969-1972) ; Վ․ Ա․ Միքայելյան (1972-1987) ; Ա․ Ա․ Խառատյան (1988-2017) ; Պ․ Ավետիսյան (2017-)

Coverage:

287-298

Abstract:

Իրանի Փերիա գավառի հայաբնակ գյուղերում կատարվող նշանադրության («նըշան դըրեք») և հարսանիքի («հաշնիքի») սովորույթներին ու ծեսերին անդրադարձել է Լևոն Մինասյանը: Ծատուր Զարգարյանը այդ ամենին վերաբերող նյութերը հավաքել է հայրենադարձված փերիահայերից: Փերիահայերի հարսանիքը տևում էր երեքից չորս օր: Այն սկսվում էր խնամիների՝ իրար տուն գնալուց, հարսանիքի հետ կապված նախապատրաստական պայմանավորվածություններ ձեռք բերելուց հետո: Հարսանիքի արարողության ժամանակ կատարվող գործողություններից էին՝ մսացու պատրաստելը, փեսային բաղնիք տանելը, նվերներ հայտարարելը, նշան օրհնելը, եկեղեցում կատարվող պսակի արարողությունները, դրանից հետո փեսայի տուն գնալը և սկեսուրի դիմավորելը նորահարսին, գլխալվան: Հետամուսնական սովորություններից էին փեսային աներոջ տուն «գող» տանելը, փեսայի տանը «որս» կազմակերպելը, ինչպես նաև հարսանիքի ժամանակ ուտեստներ մատուցելը: Փերիահայերի շրջանում ընդգծված սովորույթ էր նաև հարսանեկան ծիսական առարկաների կիրառումը, ինչպես հարս ու փեսայի մատանիները, հարսի փունջը, կանաչ-կարմիրը (կոզբանդ), խեչփունջը, փնջած փետը, օղչրի հեքալը, հարսանեկան շաքար-տիկնիկը:
Изучением ритуально-культовой жизни, в частности, ритуала помолвки («ншандрек») и свадьбы («хашник») в армянонаселенных деревнях иранской провинции Перия занимался Левон Минасян. Эти исследования пополнились материалами Цатура Заргаряна, собранными у репатриированных перийских армян. Свадьба перийских армян длилась от трех до четырех дней. Родственники с обеих сторон приходили друг к другу в гости, чтобы подготовиться к свадьбе. Свадебная церемония включает в себя: поход жениха в баню, озвучивание подарков, церемонию благословения обручения, свадьбу в церкви, далее – посещение дома жениха и приветствие невесты со стороны свекрови, глхалва (мытье головы). Имели место также постсвадебные обряды (препровождение жениха в роли «вора» в дом тестя, организация ритуальной «охоты» в доме жениха), а также подача всяких блюд на свадьбе. Среди армян Перии также широко распространено использование свадебных ритуальных предметов: кольцо жениха и невесты, волосяной убор невесты, зелено-красный козбанд (повязка накрест), хечпундж (символическая корона), украшенное дерево, охчри хекал (амулет), свадебная сахарная кукла․
Traditions and rituals of engagement (n’shan d’nel) and wedding (hashnik) in the villages of Iran’s Province Peria inhabited by the Armenians were described by Levon Minasyan. As ad-ditional archival sources serve materials gathered by Tsatur Zargaryan among the repatriated Armenians from Peria. The wedding of Peria Armenians lasts three to four days, starting with reciprocal visits of the bride’s and the bridegroom’s relatives to acquire agreement concerning preparation for the wedding. Several wedding ceremonies are described such as: slaughtering of the animal, taking the bridegroom to the bath, advertisement of presents, blessing of the engagement, nuptial in the church, subsequent procession to the bridegromm’s home and greeting of the mother-in-law for the bride, "headwashing", after-wedding ceremonies such as taking the bridegroom as a "thief" to the house of his father-in-law, organization of the ritual "hunt", as well as dishes served during the wedding. Peria Armenians used such ritual objects as the rings of the bride and the bridegroom, the hairdress of the bride, the red and green band of the bridegroom, khechpoonj, the embellished tree, the sheep’s talisman, a wedding doll-sugar.

Place of publishing:

Երևան

Publisher:

ՀՀ ԳԱԱ

Format:

pdf

Other physical description:

նկ․

Identifier:

click here to follow the link ; oai:arar.sci.am:325395

Call number:

АЖ 410

Location of original object:

ՀՀ ԳԱԱ Հիմնարար գիտական գրադարան